Gemment ar ij inJL 'tbros Regum,
$00 ____ «________ __________
eoruin verba, a&us, & paflîones petfacilc in prxiitnti vi-
Iraq-,batus,qui cerca norma mëfuræ,opera defignar xquT
dere vel legendo cognolCere poiïumus : qusevero illo.s in
caris & iuftitiæ, quibus ht qui in remiiïionçm peccatoium
futuro maneatgloriaretributionis, nec dum.videre vale-
baptizancur,ncceilchabent inftitui. Batos milleillud ca-
mus. Vnde apte fubditur, Quorum pojteriora vniuerfa,intrin-
piebat marc, cum aqua baptifmatis plebem Iudæorüab-
fecuslatttabant.] Intriniecushamquelatitantvniucria bo-
luens,ad regnü cælcfte tranfmifir. Recipiebat ôcalios miL
norû pofteriora, quia qua mcrcede ianéti prædicatoics in
le,cum etiam tuebas nationum eodern fonte renatas & o-
perpetuum donentur in inteeni arbitri examine iamdif-
pcrib.iuftiriç confirmatas,eiufdem regni perennis fecit cf-
pofitum eft:fed nobis qui adKuc foris fumus,manet omni
ie participes. Et fecit bafesX. ureas,! V.cubit or uni longitudinis ba-
modooccultum,quodxunceflèoccultumnullatcnusp9-
(tisfingulas,&IV.cubitorum latitudinis,&lII.cubttorum altitude
teft. Sed omnis,quilaua'érum baptilmi accepit adiàlutem
nis.f Mulcifaiiam mulciiq; modis vna eademq; noftiæ (a-
6c viram,fidem, ipëm, 6c cariratem débet habefernec fine
lutisfacramenrapræfigurantur. Namijdem apoftoli viri-
his tribus virtutibusquifq; aliquîd boni iam opërari, vel
queapoftolici, qui pet boues mare portantes...dcfignati
intraread vitam valet. Vnderecleiubiungitur, Crafiitudo
(un t,defignauturetiam pet bafes,quæ portandis érant lu-
autem luteris triumvnciarum mtf.craiïhudo etenim luteris in
cetibus præparatæ, quo modo ipfi luteres eiufdem lauacti
mari,tirmitas eftvircutisinbaptifmo. Ectriumvnciarûeft
fpiritalis,cuius 8c mare,ty pu gerebanr. fi qui dem vt Verba
hase crafiitudo, dum robote fidei,ipei, 6c diledtionisper-
dicrurn nacrant ,omnia in eis quainholocauflum oblatun craut,
ceptio baptilmi communitur. Neq; ^liter proficuum efle
lauabant. Holoçaultum au te Domini generaliter ornais c-
accipientibusoftenditur, nid harùmfitma certitudovir-
leftorum multitude poteftintelligi, quæiuxca voccpræ-
cucum mentefin accipicntiû dmul & ppera con firmer. Ac-
curforis baptizata eil ab ipib injpiritu fauclo& igne.S icut ergo
cipitur autem & celebraturbaptiimi lauacrum in exem-
facerdoces qui in mari lauabantut, formam exprimunc
plümdbminiçæpaffionis&rcfurrcclcionis àmorcuisjiuxta corum qui per baptifma cfficiuntur fummi confortes fa-
quod Apoftolus exponens m tQuuquicumquebapüx.atifu- j cerdotij,quod eft in Domino Iefu Chrifto;ita etiam holo-
mus in Cbrifio Iefu,in morte ipfius baptizjtttfumu6,confepulti enim. caufta eoruri'dem figuram aptiflime prætendunt, eu nf per
fuinus cum illoper baptifmum ïnmortem,vtquemadmodumfurre• ! ablutionem baptifmi gratia fpititus fandtiimplecur.Laua-
xit Çbrifitu à mortuisperglorïampatrù, ita & nos in nouitate vtta j tur nàmq;in lutere hoftia, cum quis fidelium aqua baptif-
ambulemus.fienim coplantati faftifumus fimilitudtnimortiseius, j miperfundicunofferturveroinholocauftum cum perim-
fimul & refurreâionis ennuis. Quod in fadtura quoq; maris ! potitionem manus epifeopi donum fpiritus fandfciaccipitl
xnei typicedgnatumeft, cum lêquenteradiungitur: La- j Phîlippus euangeliftacum prçdicaretinSamaria,quidni-
btumfyeiusquafilabiumcalicis.&foUumrepandiltlij.Verhbiam fi in luteretempli hoftias. Domini lauabatîSed quia nec du
De bad
busdett
xxù.
namque calicis,guftus domimeæ palliouis,per folium re-
pandi.lilij, patefadla daritas refurrcdfcionis exprimitur.
namqUod in calice pocùlum paillon is defignetur, tefta-
turipie Dominus, quiveniens ad paillonem orauitpa-
trem,dicens, Eaterjivis, transfer, calicem ifiuniame.Liliam ve-
ro quod comirante odorisiucundiffimigratia, candidum
.foris calicem,intus aureolum oilendit,apce gloriam refiir-
tecUonis eiusinfinuat,qui&corporisimmortalitatemfo-
ris oftendk diieipulis, ôfafïiman^diuina luce Èoruicamfi-
bi fimuLineflè perdocuit. Pateft etiam in lilio repando i-
pfe mediator Dei & hominum propter pafliönem mortis
gloria& honore coxonatus noninconueniccer accipi: qui
antepaifionemquidemfuam, quafi claufum adhucliliu
fuit * cum fignis miraculorum qu« fecit, clarus homo re-
fulfit.-poilrefurreiäionem ve^o & afeenfione iuam repan-^
dum fcliliumfuperna; patriae ciuibus exhibuit, quod in
aflumpta humanitate potent iam diuinae claritatis, quàm
habuit apud patrem priufquam mundus eilet, oftepdit.,
'Vnde in amoriscantico,lilij fe vocabulo dedgnare voluir,
dicens, Egofios campt,^&liiium conuallium-Labiumexgo maris
in quo facerdotes lauabantur, quafi labiumfuit caliçis, &fo-
liumrepandililij: quia lauacrum falucare quo membrn fum-
mi facerdotis efiicimur, in fide nos iàcroiandlæ palîipnis
eiusàpeccatorum omnium labe purificat, acpurificatos
advifionemgloriæ ipfius^etehni'sintromittit. Inquoni-
mirum lauacro vterque populùs,& circumeifipnis videlicet,&
prxputij, per fidem, fpem, 6c dileélionetnvnumin
Domino efficitur, ipfo atteftâte, qui circumctfionem poft
præd icans ait inter alia, Et alias oueshabeaqua non funt ex hoc
ouili, & Hlas oportet me adducere, & vocém ni earn audient, &fiet
vnumouile&vnuspafior. quodinhoc quoq; mari typicefi-
gurabatur.nam fubditur ; Duo millia batoscaptebat^ 3 Mille-
narius namq;numerus pro fignificatidne perfedionis fo-
letponi in fcripturis,qüia njmirum denarij numerus qua-
dVatutn folidum facit. Deçemquippedecies duda, C.fa-
ciunt,qux videlicet figura iamquadrata, ièdâdhnc plana
cil:. Verum vtinalcitùdine furgac, & folidaeificiatur,
multiplicataC perX, fiunt mille : quo profedo numéro
ilabilis 6c infupetabilrs , 6c velue conquadrata iuftorum
conicientia defignatur. quocumq; enim verteris quadra-
tum, ftabit:‘ fic&: animus eledorum-nullo ten tationüoc-
cur(il noukà ftatu fuæ reditudinis inchnari. Batus autem
Hebrteorum menfura eft,quam ipfi bath nominanc.habés
modios IV.Ipfa &ephi,quam ephanuncupant. Sedephi
in quemquam eorumfpiritus fanftus defcenderatfed baptisait tan-
tumerat tn nomine Iefu, vel ablutæ ho (lue needum ad facto-
fandial,cafis ignem peruenerant.At cum miifiillucPetrus
6c Ioannes,imponebant baptizatis manus, &.accipiebanc
fpjritum (â<ndum,loquebanturq;linguis,jam ad igné alta-
ris peruenerant hoftiæ,v t fièrent holocauftum.quod Latine
Totum incenfum dicitur; quia videlicet confcientiam
illorum gratia iandi fpiritus adimplens,diuino fecit amo-
re feruefccre.Quod vero ad porrandosluteres, X funtba-
fes fadæ, poterat itamyftice interpretari: quia miniftrila-
uacri vitalis ad æternæ gaudia beaticudinis, quæ denano
fole.t numéro figurari, eos quos imbuunt vocenc. Verum
quiadeeifdem luteribus diftinde in fequencib. feriptum
eft, quod videlicet V, exhispofitifuntad dexceram parte
Rempli, 6c V.ad finiftram, magis in eis quinarij numeri in-»
xuenda funt my fteria.In vtraq; etenim parte tépli funt ba-
fes pofitæ lutctü,vc vtriq; Dei populo (acri fonds gratia fi-
gnarefur eilèpandéda:& V.iunt in vtraq; parte, vt ficutin
expofitiope maris,quod V.cubitis altum eft,iam diximus,
demoûftrareturtypice,vniuerfafidclibus,qu£eper V. fen-
fus corporis deliquerant, perlauacrü baptifmi eiïefemitj
tenda.Sicuc érgo in vno mariiuperXII.bouespofito,vni-
f'as exprimitur baptifmads,quç per apofiolos.toto crat or-
bi prædicanda: ita & pêr duos ordinesluterutn myfti.ee.o-
.ftenditur, quia gentilitas cum-Iudæa in vnumfidei côfor-
tium poftbapcifmatiserat vndam colligenda. nametfiin
geminis luteabus hoiiise lauabantur » quædam quidera a
dexcris atrij,quçdam vero à finiftris,vno tamen in ignecô-
fumebanturaltaris, vtholocauftûfieret’.quia fiuequisin
parte circucifionis, fiue præpudj lauacrum fufceperic,vno
omnes ipiritu, vt filij Dei fieri poifint, iàndificantur. hinc
etenim Apoftolus, Sed accepiftis ; inquit,Jÿi?if#>w adoptionis
filiorum, in quo clamamus, Abba, pater. Vnum , inquic,
ipiritutn accepiftis, in quo omnes filij adoptions effi-
ciamini, in quo nimirum fpiritu clamamus, Abba, pater.
Abba videlicet , qui ex Hebræis venimus ad fidem.: Pa-
ter,qui cx gentib. varijs quidem linguis pro diuerfitate nationum,
fed vnum eundemq; Deü patrem,per vnius donu
.fpiritus inuocantes. Quod autem cubitorum quatuor Ipgitudinisj&
quatuor lacitudinis,& quatuor aldtudinisbafes
fingulx fuere, inteliigendum eft; longicudo eicnim ad
patienuamlonganimiratis, latitudoad dilatationcdile-
(ftionis, altitudo pertinetad (pern fupernæ retributionis.
Quatuor autem funt principales virtutes,quib.cocavirtu-
ad menfuram pèrtinet variaîum (rûgum »tritici, ordei,le-1 turn ftrn<5turaimminct,prudentiafcilicet,forticudo,cem-
guminfit batus vero eft fpecieb. liqutdis, vino, oleo ,aqua. | perantia^uftitiaidc ideo quatuor cubitorum eratlongitUr
K M
_ - 1 sicher to LugdmenJiEptJcopofalfo aJcrtpH, Ü be r HI.
do& lachudo bafiujmquia fanéH^rardicatorcs iiueaduen
fa mundi, 6c longitudmcmexilij, aclaborum præfentium
mala rolerendicu cor in dile&ionë fili cohaitoris,iuorûq;
proximoruminterna exultatione dilatent : iàepe'operam
dant virtutib. cura prudenti videlicet inter bpna 6c mala
difeernentes, fortirpraduerfa fuftihentesfeor ab appetitu
voluptatüm rcinperantesduftitiam in operationetenetes.
Triiith vero cubitorumfitaltitudobafiunVcum pcrexer-
citium yirtutUm, quas cum patiehria malorü, 6c dHctftio-
ne bonorum exercent i continuaintcnrionc advifio’nem
fand* trinitàtis peruenire fatagunt. Etipfurh opus bafiumtn-
terrafile eràt,&fcùlptur& inter iunttuïas. ] Iun&uras dicerevi-
detureas, quibus ipfiéluterum tabulæfibimetihuicemcô-
nex® funt, vtfei licet ex IV . fiue V. tabulis vna fieret bails.
Quales autèm fculpturas inter bas iunduras,id eftin ipfis
luis latctibus ante 6c rétro,d dextra& fini lira,& fupra quo-
que habuerunr,fitbdendo aperitur, cum dicituri Inter comas
&pleftas, leones & boues & Chérubin, &ih iunéturisfimili-
térdefuper. | Nô ergo platia etat vlia ex part'C fupèrficies ba;
fiiiiUv fed erat myfticisfculpta figuris, quæ iandorum mé-
te^, itno vninerlâseorum a&iones virtutum gratiain o-
mnibus piætcnd un t, neq; aliqua illas hora inanis 6c vacua
! pnéterijt| inquapijsvacàreoperibüsvelièrmonibusvel
cette cogitationibus dcfiftàïiucoronulas qui ppc fn fe fçui-
ptashabent, cum ad ingreifum viræ perennis infarigabili
defiderio anhelant.Pleitas habenr,cum inter defideria'viræ
cæleftis, quæ furfum eft, nunquam traternæ focieratis,
quæiuxtacltjvinculadiiroluunr. Habentintercoronulas
6c pledas,leones; cum ita ad ipcrànda cæleftia mentem e-
tigunr, ira ad diligendos proximo^dilatant, vt itt peccantes
quofque qui libi commiifi fdhf,fetuorem afperæ inue-
dionis exercere non tardent. Habént cum lconib.boucs,
quando i pfam inuedione m Corripicndi cum ipiritu man-
fuetndinis exhibent,quando in feruore arguendi nunqua
feftam habere vigilàntiam dilcretæ adionis ac loquelæ,
nunquam verbadiuinæledionis vel ut ruminandoinore
voluere ceiiant. Deniq; beatus Scephanus bafis videlicet
tcmpli Domini éximia, (æuileonis dentes âtq; vngues o-
ftenaere vidcbatur,cum fuis perfecücorib.aiebat.D«r<ï terme
& inemumeifi corde & àUribùsÿos fcmper jpirituifanclo refti-
tifiis.quem prophetarumpatres vefiri hoiifuntperfecuti: 6cc. Verü
hæcloquens quantum piecatis,vi ira dicam,bubulæ man-
faetudinis incus in corde geftarer, oltendit, cum pro eifdé
perfecutoribùs viq; ad necem fuam fæuiencibus, genu fle-
! dens dicebat, Domine nefidtuasillis hocpeccatum. Sed quia
1 ncq; fpem æternorum in cælis,neq; amorem proximorum
( in teris, neq; feruoremzelimordertrisineq; lemtaté'itiO-
1 deftiæcoinpatientis, abfq;fcientiaiandarum fcripturatu
S p’4
tuih; qup auriga'dirigit, portât; itaeuangclica prædicati'o
mentes élèdomm âterrenis cupiditatibusin cæle'ftia de-
^ f f r.ia1ï“ fPca£li^ ^fuipenias ad profe'dum b'ohæ opéra-
tibnisjfiue ad miniftcrîum prædicationis,quoCunq; adiu-
nans gratiafpirîtusvoluerk, ducit. Nam in fequcntib.di^
ûtfQuia'talestirant rota,quales in curru fieri foïentÎLegimus iu -
cem de fandis, Currus Dei decern millibus multa milita Utantïu.
QijideftèrgóiqüöcÏ rót*bàiium rôtis àflimilâtur curruü;
niii'quià vnusidemqj ïèrmbèuangelicusqubfdam corum
qubs in ftitiiît,currus Deî/qùofdam baies rempli Dei facit?
quieuhq; enim ad euàngefizandura verbum dpdores lô-
ge lateq; mitçebanturih mundo , vtiqi currus Dei, & qdi-
dem velociifimi fuerunt:quiaper cüdadifcurrentes, Deü
ad corda credehtium indùcebanr. At vero illi qui vnoin
loco cómorahces verbum iâluriis proximisaiinunciabant,
cofq; ad lauacrum viræ, qubd vel in bapriimo vel in com-
pundionelacrymarum celebratur, accendunt, quafi b a»
fes funt rempli, quæportàntliiteresad lauapdas hoftias:
quia ita fidelibus quibipræiunt;minifterium falutisimpé-
dunt,vt longiusexeurrentcs ad àcqüitendos nouos populos
laboresnon fubeahtiRotæergo bafîum rôtis finit cut-
ruüm fimiles, quia ndem libri euangelibrum qui hos do-
dores ad prædicandam fidem ventatisignoranribus rnit-
tunt, illosadconfirmandamamplius fidem inter dodos
iam ac (acramentis cæleftibus imbutos manerc prxcipi û t.
Rotas quatuor bafim luteris iuften tabant, cum euangeliâ
lacobum fratrem domini adcbnierüandam inHieroiblÿ-
mis ecclefiam refîdere iuiïèrunt.Roræ earum fimiles cur^
[ rui Dei fuppofitæ adcurÆdnm parabànr, cum éadem eu-
angelia Paulum & Batnabam ad prædicandum gentibüs
peromniadifcurrerevoluerunt. Rotæ bafibus fuppofitæ
ad portandum luterem tcmpli à terra fuftollebant,cü no-
ftris nuper temporibus beatusPapa Gregorius euangelicis
roboratus eloquijs Romanam rexit ecclefiam .Rotæ cæde
curribus Deifubnixælongé'portabant, cum rcnerendiiîl- j
mipatresÀuguftinus,Paulinus,&cetéri focij eorü,ejfdem
euangelicis confirmati eloqüijs,jpbente illo venere Britâ-
niam, & verbum Dei incredulis du du coinifere gentibüs;
Siçrgobaiesluterumfandidodores funt, quilauacrum
nobisvitaminiftranf, &rotæ quaternæbafium quàtubr
funt euangeliorü libri,qui axes rorarum, quæ bafes geftât;
nifîipfaeoründem cordaiùntdodorum? Quædumpræi
cejptis euangelij ièdulo intenta, eos ab irifimbrum appeti-
tuïuftollun t, velut immiflis rôtis axes altiiis bàièm à terra
fubleuant.Porrb humerùli quirotis antepbfiti,heabaki-
busdilabipoflènt,obfiftebant,præconiaiuntprophetarü;
quib.euangelica & apbftolica feriptura ne cui legehtiü iri
dubium venîat, co/ifirmatur: &ApoftblüsPetrusde Do-
PJal.Oÿ,
j habere poiïbmUs*apte poft: corbnulas 6c pledâs, poil: leo- J minb loquensjait, Et bdbemusfirmioremfiropheiïcumfermone, i Pet n
nes&bcmcs, Chérubin feulptieflêmemotantunCli^ru- ; imbtntfuit«minimes. Scd&ômnes euangelifti i
bin natnq;conftaticiipturï('acr®typumtenere:fiui: quia | piîïlol#icis qu*lcripfetc,lagîs6cptopkctariim mentib-
dao Chérubin in propitiarorio areæ in figuram duorum nem ^tere falebanr.Deniqi Marcus ira incipir,im;i«m«rc Mar. i
teftamentoruurconcbrditerdeGhnftocanentiumfabrb laagiljiUftChHfi^Dii.Jimlfà^iumiJImljiupntbaa. Ec
eatifunt; feu quod nomen iftud iciériæmultitudinem fo- | Uiahæas.Hacmamfâchinièft, vt aàmplmm[mptttrapro- à i l i t k
nat; Quancoautemquifqj (ludiüiiuslegendis dminorum pbetarum.St.ccrera huuifmodj. Beneaulemdicitiir.quoci S
eloquiorum paginis infticem, canto necefli eftirfôlnmb. humeruliper quatuor partes fubter.Interim erant pofit;;
amplius,quæâgit,auciudicat,mrerni ceftisautiiidicis examen
per timefeat; ne au t plus iufte in peccantes vindicans;
dut rurfum ablq;moderamine iuftædifcretionisiguofcés;
iraitl iufti iiidieis incurrat.qui eniiii addi t fcienciam, àddic
&dolouemi Vndê hic quoq; propter (culpturas Chérubin
conuenienret adiungitur, Et ftipUfrleonès & boues quafilo-
& contra ièirtüicem fuerohtrefpedarttës,quianimirü o-
mriis fçripturaprophericàiîBimétconfentanea eft, vtpotë
vno Dei lpiritii cbndiea.Qiiatuor autem fnerünt per Baies
firigulashunienili, videlicetiuxra niimerix rôcarnm; noii
quia quatuor tantü funtîiBriprbphetici.ied qmäin omnibus
quæ locutifiint prbpfietæ ôcMoÿfes, diclis quatuor
raexaŸedepélideHtU.Sa^eileonciquippe& boueslorade- I euangeliftarum teftimbnium præbuerunt: vteXconfenfù
pendent," quâdo fandti doâores & in feueritate diftriétio- I vtriufq;,vnà ftdes&diieiftioChiifti hoftta bninium corda
nisquapeccantesiudicanc ; &inmanfüetüdirtelefiitatis oôfirmec.OsqttojJuterisintnnÇecustratincapiiüfümmïtate,&
W*pxnitentibnsrémittunt,ladiciuitiraitimeütûuüôTis:'quodfoHHfi!CMapparebât,Hiuscubitïer4ttotummundum,pdri-
ne forte irtiuftè ligatldo , ipfîabeq êùius iudiciümerrare \ter<fcbabebatvnumiubittim&dimidiuM. O s ia t c iis v n m s e r u i
ncquitiligâre mereantur. Et Quatuor rotâper bifesfihgulat, rf- cubiti,prêter Vnitatem Confeilîoùis 6c fidei; quia omnes
Xelh trettièr ntiJtunYhirfec - nllrift lnuneriili CiilitpvluttYPm fl/hlfii iri fnnWfTînn* n e fe fc-xefife areipèr quatuor partes ; qtidfi hum'etuiifubter luteremf ifties fi I ilwKanWoii; a i
contraftinuicemïefpeiïantesi'j. Quatuor rotæ, quàtuoriùni
euangelibrum libri,qui aptiilime rôtis cdmparantur; quia
iicutvolubilitàsrotæcitiiiîmo àirru quoeunque ducicur
cùrrir,itaièfmbéuangelicus, iuüanteDomino; petapo-
ftolosjn breui vniüerfâSmuridi plàgas irtiplfeiiit.Sicüt rota
fupeçinipofittim fibicutrumàterrafubleuat; &fubleua-
BibUuth.Vtt. Pàtr.Tom.y ^
in confètïïone partis & filij 6c fpiritus fânéïi baptizamur;
dicentè apoftofô,Vniti Dominus, vnàfides, vnüm bapitfwa, v-
nus Dim &pdieromrihtBi Et ipiurii bs in capitis erariiimmi-
tate.vt àdcæléftiajiobis tegrià,-per|iaptiimâiter eflè parcs
fa&ü doccret: iplc verb luter in ârriplitudine cubitum ha-
bebat vridm & dimidiürh • propter bperis nimirûm perfe-
étionem&initium Cofitcmplationisiititegeretenirri cuHi
F f i f . i tus in lu- *
Èph.+i