A
Lruiü hic
apcrtèCç-
farcm an.
Tr.707.di*
ftatorc &
coàlùlerh
iir.çtèafû
oftcndic*
nfaft.
■ J-Petrcio
Flor.Sen.
Üb. 3.
•{-Bellum
Hilp. Hi>.
& Plut.
Dio. 43«
+ Prasliutn
Müdcnfè.
fa u lt Oröfii
que ibihoriiinum multifudirieminterfecit.Caftravtriufq^
direpea funt.lpxaginta elephanti capti. Gâta felè apud V-
ticam occidit. Iu b a f percuflôriiugulum,pretio dâto;præ
buic. Petreius eodem le glàdio periodic. Scipioinnaui
quaadHifpanias fugerc contendens vento coaâusin A-
fric&m redierat, fcmçtipfèiugulauir. In eadem ttaüiëtiam
T.Torquatusoccifuseft. Cæl'arPompeijMagni nepotesy
filiamq; Pompeianr, fimulque cum hisFaüllum Sÿllam&
Àftanium &Petreiumfiliumiulïitoccidi., Inde quâtüor
triumphisvrbem ingrëflus,difpofito recuperatæ Reip. fta-
tu,côririnuôïn f HifpariiàscôritràPdmpciô’s Pompei) fi-
<îap. 17.
Cæfaris
cædes.
f Suet-1
■■ Horum
nonnullos
nominat
Cic.Phiüp.
z.&piures
Ap.lib.
c
-f-Mede*:
fabula ci.-
c i-Ari.
A feil- Ö*
7. bAetam.
Ouidt>
f OÂauiàhüs qui teftattiejptô Iulij Cælàris auuriculi& hæ-
reditarem &nomenàl]famplèrat,idemq;quipoftearerum ^
potitus Auguftuseft drift us * firoulVt Romain adqlefcens ne
admodum veniriindolemfuam bellis ciuilib. vouin Nä, *«
Vt breuitercoaperuatiohem malorum explice,bellaciuilia **
(J'uinq>geifît,Mucincnfe,Philippenfe,Perufinu!ü,Siculü, ^
Atftiactfpr.è quibùsdao,hoc eftprimum & nouiflîmü,ad-
uerfus Marcum Ahtonium,fecundum aduerfusBrutum& j
Gaflîumjtértiufn aduerfus L.Antonium, quartum aduerfus
Sex.Pompeiutn Cnel Pompeij fijium confécit; Antonius
à fenacu hoftis pronu n tiatus, D.Bru mm apudMutinâ ”
lios^rofc&u'Sjdecimofeptimo quamégreffusab vrbe tue- j obfidionecohduferat.ConluIes Hirtius& Panfa,& cüht
rat die,Saguntum peruenir : ftatimque aduerfus Ppmpe- j Gæfaradliberandum Brutüm, èxpugnandumq; Antonifi
iosduos & Labienuni atq; Attmm Varum, multabellaSc 1 mifli.Panfa primo venions, cfccepçus irifidijs, inter fuorum
varia lortegclfit. Vltimùm bellum apud f Mundam vrb'c , clades,ipfe quoq; pilo grauiter vulneratus,ab eodem vul-
geftum eftfvbi tàntis eft viribus dimicàtum, taritaq; cædes j nere in ccrpofitis dieb.eft mortuus.Hirtius auxilium colle-
a<âa, vt Cæfar quoq; veteranis eciam fuis cedere nôh cru- ; gæ ferens,magnas Antohij copias vafta litage deleuit.Gæ-
belcentibu&, cum cædi cogi^i; àciem fuam Cerherec, præ- Tareaieriuscaftracuftodijt. Secunda aduerfus Antonium
uenire morte futurum yiéki dede’cus cogitant, cum lubito pugna magnæ vtrinq; tirages aétae funr. Namq; tuneibi
VèrîïïS ihfugamPompeioruniceffitexercitus. Étqüidem ; HirtiusconfulojCicifuscfl:,vi«ausfuit Antonius, Cæfarvi-
éo die hoc bellùm aiâùm eft, quo Pompeius pater ab vrbe ; èoria potitus eft, cuiD.Btutus de côniuratione ocqfi Iulij
bellum gefturusaufugerat:quatuorqi ànnis hoc ciuïle bel-} Cæfarisfconfeflus , preces poenitentiæ fudit : Dolabella f
lum indefinentertoto orbe tonuit. T.Labicnus & Attius j Treboniüm vnumexinterfe<ftorib.Ca:farisSmyrnçinter-
Varus in acie cæfiTunt. Sex. Pompeius cum Centcfimo e- J fecit: Dolabellam fcqatus hoftépronuntiaim. Çonfulum
quite aufugit. Frater eiùs Cn. Pompeius côtra&a celeriter occiforùm vterq;excrcitus Cætari paruit. PoftçaD.Brutus
non par ua Lufitarjoru m manu, cum Cæfonio congrcflus jinGalliaàSequariiscaptus & t occifuseft. t Bafillusauté
& viâus,fugienfq; interfcâus eft.Munda ciuitas cum im- j æquè ynus pereuflotib. inahu leruorum fuorum neca-
menfa homihûm c£ède,Cæfareoppugnante, y i i capta eft. j tus eft.Lepido fàtifàgente,Cæfar Antonium recepit in gra-
t
gnaMi
ncnûGi
ba add
lii-io.L
t Ha
h». U.
47-4+
E ü
no
C AE s À R. Romamfedijc ; vbi dum reipublicæ ftàtum ( tiam: atq» ob fidero réconciliât*gratis, filiameius matri-
Uontraexempla mafôrura dementer inftaurat,au*â:oribus ! monio fortitus eft.Inde eu ad vrbem acceffîlîent.ac rumor
Bruto & Caflio,confcio etiamplurfrnôfenatù, incuriavi- defutura prbfcriptioheortüSeffet,C.tThoraniusvirprç-
ginti t & tribus vülneribus confoflusinrerijt.In quaton-1 torius nihil taie métuens,intürfumilituradomi fuæinter-
iuràtionefuiflèamplius f fexâgintaconfciosferunf.Duo ,fe<ftüsbft,ali)^vcöplurestrucidatifunt. Itaqinelatiusatq;
Bruti 3t CàiuS Camus alijqifociji ftriçlispugidnih.inGa- i effrenàtiüsincircumfdïptàc^desageretur, t centum tn-
pïtôliumfecëflerunt. Diudeliberaturheft vtrùih Gapito- !^inta& dùum fenatôrûôôminain tabula propofitafiinr,
liùçà cum audorib us dédis opôrteretincéndiv Corpus e-jp4mumLepidi præcepto& hômTne,deinde^Antonij,ternis
raptumpöpulus dolore inftimulatusinfbrb fragmen- J tiô C * t o . Ibi Arttoniuç Tüllium Cièéronem inimicum
m .T
bmi.a g
tistribunaliumacfubfelliorum cremauit. Percenfuitiati- J fuumi ibi L; Cæfaremauunculum fuum & ( quodexagge-
tudinemregni fuiRomacladibusfuis -, atq;irifuàm coh- tâdo feeléri acceffir^viuamatrc||blcripferat. IbiLepidus
uerfacædeip/fîngulàSquafq.gentesibidem, vbidômuit-,} L.Paulumfràtre;mfuumineundem proferiptorum grege
vindicauit. ÂIîæ,Europæ,atq; Africæ,non dico tribus mü- j coniecerat. Adiedli funt pofteaad numerum profcriptorü
di partibus, ièd totis trium partium angulis, ediditglâdia- triginta eqüit-cs Romani. Multæ diu &r variae cædes aâæ,
toresfuos: feriatifq; inimicis fpeâaculum miferæ vltiônisl domus proferiptorum,direpeis omnib.dirutæ üuit.AtDo-
ingeflit. Nectattten fuffiçitipfasquoquecumamftoribus i labellainSyriam mültacum Caffîobellageflit, aquo vi|
:
caufasfuiffe confumptas : recidiuafeminain eodem agro
germinant, magna continué metentibus malorum incre-
menta cum magno fudorefa<ftura,:vi£fcör cïûilis bellfà ci-
uibus Cæfar occiditur, incædem vnius trahunturàgmina
dus (clè.interfecit. Brutus & Caftiusmagnis exercitib.cô-
paràtis apud Athcnas conueneruntjtotamq-, Græciamde-
populati fuhr. Rhodios Gaffius terra tnariqj oppugnatos
ad deditionemcoegic, qui bus præter vitam nihil reliquit.
co'nfciotum. Gertu enim erat, quia Cæiàr irtdignè perém- j^iturGæfar & Antonius eofdem in Macedoniam Inagnis
Philip, à;
Cap.18.
ptus plures poflèt habere vltores. Çlurimaq-, nobilitas vnà
umul catena (celeris copulatfer, ne forte tànta mâlorü materia
nonbellimagnitudineftippleatur,ied vihdidæbre-
üitate tenuetur. f McdeamillamfabulæfeiUnt , dentes
qüoîHàm dcCifi ièuifle lèrpentiSjèqûib.qùaii competes le-:
mini îèges,armàti homines terracmétferint,fefeqimoxin-:
uicem pugnandô pfoftràuerinr. Et quidem hoc poetarum j
commenta finkeruht: no (Ira au te m Roma Cæfare occifo -,
quanta de cineribus eius agminàarmata parturijt? Quanta
bella'in teftimoniü milêræfdècûnditatis nOn legenda pUe-
ris, Ièd fpedâda popülis excitaui t ? & tamen horum omniû
malorum initium lu perbia eft.Inde eXarièrut bella ciùiliâ,
inde iterum pullularunt.- Non ergo iniufta cædes eft eorü
qui earn iniuftèconleâtantuti fiambitionis æmulacioper
ipios atqî in ipfts &agitur, & punitur,donee qui detreda-
uerecoliegiü,difcanEferre dominatum:fummaq; impferij
totius ad vnu rëdadta, longé aliud omnes hornincs viuen-
digenus fubcaptiVÉômüés humiliter placereftudeantjnô
inlblenter offendereiScd ad tam falûbrem humilitatis ck>-
dfcririam raagiftrb apiiseft. Iraq; opportune compolïtis re-.
buSjAugufti GæfaristeroporibuSnatuseft dominas Chti-
ftus:qui cum informa Del effet", foem^v ferui hu tpïi tier affum-
pfit : vt tune demum aptior fieret humilitatis inftitutioy
quatido iam per totum muüdumpoenàfuperbiæomnibus
effet exemplo.
Anno ab vrbs condita b e d x.interfedto Iulio Cæfare,
Bellûhi
'lippcofe
PlU.iW*
& B«»
mm
Du.4* j
(iMm
iflim
bellorum appatatib. periècuti, ad mortem compulerunt :
qiiamuis mànifeftiftimè ilia tune pugna non virtlite partis
Antohij jfed Gçfaris fælici tate cônfeda fi t.Cæiàt enim tue
æger, cum fe in caftris capiendæ quiétis caufà tenere ftatu-
iilet, hortatu ôc precibus medici lui, qui per fomnium ad-
monitum fefe fatebatur,vt ea die caftris Cælàrem falutis i-1
pfius càufa cduceretjin campum æger inter copias egreftus
eftyac mox cadra eius ab hoilib. capta funt: ièd rurlus Cæ-
lariani milites Gaflij caftra cepcrun t. Quare ad defperatio-
nem ada&i Bru tus ôc Cadîus, i m m at uram fi bi morte ante
belli terminum confciuerunt.? Nam inuitatis perculïbrib.
Caflius caputjBrutus lattis præbuit. A t Romæ Fuluia vxot
Antonij,focrusGæfarisy dominatumvt mulier agitabatf
incertum in hacmutatione confularis regijq*, faftigij,vtrû
deficientis potentiæ vltima, an incipientis prima norninâ-
da, certc etiam in eos infolens, per quos vt i nlolefceret, a -
gebatur.; Nam& Cæfarem reuerfum apud Brundufium
contumelijs,fa6tionibus,infidijfq; petije. A quo propullà-
ta,ad Antonium'ccmceflitin Græciam. f Sexe. Pompeius
poftquam le m prolctiptorum numerum relatumcompc-
ritjconuct lus in latrocinaa, omnem oram Italiæ cædib. ra-
pinifqjvadauit.'Siciliaprærepta commeatibufqueiràpedi-
tis,Romam famé affecit. Mox cum eo pacem triumuiri.vt
non dicam,tyranni,id eil, Lepidus,Cælàr, Antoniusq;
cerunt.Sed continuo cum contr^adum Porapeiusiugi-
tiuos adlegeret,Vt hoftis habitus eft.Mena libertas Pôpeij»
falsi*,fl
lolcfl*
Fl#.* \
cuth lexaginta nauiumclafle ad Gaelarem defeeir, eidemq^ j G£efaris,vxotifu£erepudiumindiciiuffiti & Gleoparram
clafliipfe iuffu Cidaris praefuit. Id6mq;continub •J’ .cumj fibicx AlexandriabCcurrereim'perauit; Ipfe Adium, vbi
Statjlio Taurd aduerlus Menectatem Pompciantim du- claffem cbhftituerat, profedus, cum prbpe tertiam parte
cem nauale bdlum geflit.Deinde ipfe G^lar aduerfus eofi-.i remigum fame ablumptam offend diet, nihil motusiremh
dem Pompeianos cruentifilmum bellum nauale Confer! inquir;modolaluifint:Nam rehiiges nondeerunt,quoad
cit t led cohtinuh vidricem claflem pene vniiierlam apud Grteeia homines habherit. Cxlutducentis triginta roftra-
Scyllaceum naufragioamifit. VentidiusPerfas ôc Parthos
in Syriam,irrumpentes,tribus bellis maximis fudit,regem^
queeorumPacoruminacieinrérfecit,eafc. diequa Graf-
lusàParthisfuerat occifus. Anto. vno vix caftello expu^
gnato,pàcem cum Antiocho fecit,vtiplè tantam rem con-
Fummalïcvideretur* VentidiUmSyriæpræfecit,iuffitqfVc
Antigono bellum inferretjqui Iudæos tunçfprte dcbella*
uerat, captisque Hierofolymis, templum fpoliauerat, re-
gnumq;Herodidederat:quem continué vidum in dedi-
tionem rccepit. Mena libertus cum lex nauibus ad Pom-
peium redijt., à quocleménter receptus Cælârisclaflèm
incendit, quamuisnuper Cæfar alteram iècundo naufra-
gio perdidillet. Idemque Mena poftea ab Agrippa nauali
prælio circunuentus, cum lèxtriremib.ad Çælavem trans-
ijt.SedhuneÇæfar tertio transfugam, induira tantum vi-
ta, fegnem reliquit. Deinde Agrippa inter M ylas & Lipa*
ras aduerlus Oemocharem & Ppmpeium nauale prælium
geflit,acvicit, ib% tunenauestrigincaautdemerfit, aut
cépit: reliqüis lacératis Pompeius Mellànam côfugit.Cæfar
interea Taurominium traiecerat, quem repenti no im-
petu PompeiusafÛixic* Vnde mulcisdemerfis/iauib. luis,
aC magna multitudine fuorum militum perdita,in Icaliam
Cæfar aufugit, necinteruenientemora, inSiciliam redijt ;
ibiqueLepidum éx Africa aduÈntantem obuium habuic,
fummasfibi partes,terrore* minis aefuperbia vendicante»
Poftdiespaucos Agrippa iulfu Cæfaris à littore cum aciç
inftruda prolpedantis,acrocilîimo nauali prælio aduerlus
Pompeium conflixit,& vicit. Nam C LX 111. naues aut de-
merfit aut cepit. Pompeius cum decem & feptem nauibus
vixelapfuse'uafit. Lepidus magna viginti legionuminfo-1
lentia tumens, cum Mellànam milidbus. pernnllam diri-
puillèc,ipfum Cælàrem ad le venientem lemelatque ice-
rum Ipreuic,ac potius telis appeti iuflit i quæ illef collcda
in læuum brachium lacerna, rcptllendo vitauit. Mox invr
mifloequoadfuosreuerfus, inftrudoexercicu aduerfus
Lepidum veniens, plurimaslegionesLepidipaucis inter-
fedis,tranfire in fuam pattern compulit. Lepidus tandem
I intelligens, quo vanitas fua tenderet, depofito paludamé-
to, afl’umptaq; veftepulla, fupplex Cælatifadus vitam &
■ bonaimpetrauic,perpctuo quidem emâdatusexilio. Tau-
rus Cæfaris præfedustotampenèf Siciiiamferropcrten-
tatam co n terri tamqucinfidemrecepic. quadragintaqua-
tuor legionesfub vnius tuncimperio Cælariserant. Milites
multitudirtcfcrociores, quofdam pro accipiendis agris
tumultusexcitauerunt. Sed Cæfar animo ingens Viginti
millia militum exâudlorauic, triginta millia feruorum do-
I minis reftituit,fex millia quorum domini non extabant, in
crucem egit. Ouans vrbem ingrefi'us, vt in peepetuum tri-
bunitiæ poteftatis effem.à lènatu decretum eft.His diebus
trans Tiberim è taberna meritoriafonsolei terra exunda-
{ uit,acpertotUm diem largilfimo riuo fiuxir.
Antonivs Verôpoftqiiam Araxdm tranfmifit, Omni-,
tisnauibusàBrundmioin Epirum profeiftus eft. Agrippa
veto præmiiïusà Cælàrë,multas;ôneràiias hàues', frumen-
to atq; armis glanes,ab Aegypto, Syria, Aiiaq; ad fubfidiû
Antonio veniencescepit. Perâgratoq; Peloponnenfium
finu, Methönam Vrbem Validilhmo Antöniario præfidio
munitam, expugnauit. Inde Corcyram cepit:fugiéccs nauali
prælio perlêcutuSip'rofligauit;multisq;reb us cruertrif
lirhè geliisj ad Cælàrem venir; Antonius defe&u & famé
militum fuorum permotus bellü maturare inftituit > ac repente
i nftruclis copijs,ad Cæfaris caftrâ procelfit, & vidfcuS
eft.’ Tertio poft pugnam die cadra Antonius ad Aâium
tranftùlit,nauali prælio decerrtere paratus;duc|riræ trigin1
ta rbftrâtæ-fuére ÇælàriS naues,& triginta fine roftriy,trire^
mes velocitàtè Liburnicis pares, & o&o legiones clafli fu-
perpofitæ,ablq; cohortibus quinq1, pcætotijs. Clalîis An-
tonij CLXX.nauium tuit, quantum nuthërO cedens, tantum
magnitudine præcellens. Namdëcehi pedtim altitu-
dineà mari aberanr. Fanlôlùm & magnum hoc bellum a-
pud Aótium tuit. Ab horaquinta vfq» inhoram leptimam,
incerta vincendifpe j grauilîîmævtrinq; cædesaétæ; rieli-
quum diei cum fubfequente noiîte in viëlofiam Cæfàris
decliflauit, Priorregina Gfébpatra fcurh lèxagintavelocil-
fimis nauibus fugit. Antoniusquoq;,detra6to infigni præ-
toriænauis,fugiepterolefcùtuseftvxôrem; Illjlcclcehteil
die.viétoriam Cæfar conlummauit,ex vidlis x ih millia
Cidrlïeteferuntur, feptem milliavulnerataluntj è quibus
mille inter curancfum defecerunt; Antonius Ôc Cleopatra
communes liberos cum parte regiægazæad rubrum mare
præmittendôs cenfueriint. Ipfipræfidijscirca'duô Ægypti
cornuàPelufium Parætoniumq-,difpofitis, clalïèm &£copias
inftauraridabello parauerunt. Cæfarfextumimpera-
tor appcllatus, ôc quartum iplè cum M.Licinio Crallo c ô -
ful,Brundufium venir,ibiq; orbis terlarum præfidia dinifis
legionibus, cbmpofuit.Inde in Syriam profe&usymolc Pe-
luliûadijr, vbi ab Aritoniariis præfidijs vitro lulceptus eft.
intereaGorri.Gallus præmilïus à CælaréjqiiatuOr legiones
quas Antonius apud Sÿrenas præfidij loeoeóftituerat, lu-
feepic in fidem: arque inde Parætonium pri mam Ægypti à
Lybiaé parte ciuitatem viótö cepit ÂntOnio, ipfumq; continuo
apudPharum vicit; Antohius equeftre aduerlus Cç-
fatem bellum inijn in eo quoq; milèrabiliter ViiftuS aufugit.
KalcndisSexrilibusprimaluce Aütôniils cum âdih-
ftruendam clallem in portum dèfcenderet, fubito vniuer-
læ naues ad- Cælàrem cranfierunt. Giimq; vnico præfidio
fpoliatus eilet, trepidtîslecpm paucis fécepit iri regiam.
Deinde imihinente Gælàte,tutbataq; ciuiràte;idem Antonius
lêleterro tranluerberauit, aefemianimis ad Gleopa-
tram in monumentum , iri quod le ilia iriOri certà condi-
derat,perlatus eft. Cleopatra poftquäm Ce ad triumphuni
lèruâriintellexit; voluritariam mOrtem petens, lèrpentis
(vt pütatur)morfu in fîniftro tabla btachio.exanimis iriué-
taeftjfrûftra Cæfare etiam Pfyllosadmouente,qui verienà
JF
■ De bello
Aftiaco
quo Anton.
&
{Cleopatra
vidi funr»
Plut, in
Antonio
Dio lib.
$o.Flor. 4;
cap. il.
ÀntoniiiS
lîbi mottê
busvndiq-, maliscircumuentus, yix tariddm Antiochiam j ferpcntumèvulneribus hominum hauftureuocatéarque
cum paucis redijt. Nam cum multitudine equitum Ôc là- exugere folent. Gçlàr Alexandria, vrbeömnium lôdgèo-
gittariorumab omnibus prælijs,quæ pluratentailit, viblus puléntiffimà&maxima,viblôr potitus eft. Nam &Româ
lèinper effugeret,tum præterea ineertis & ignotis régi on is in tantumopibuseiusaüblaeft, vtpröpter àbundantiam
locisimpeditus j grauiflimafame ad nefandos cibos çoa- | pecuhiafurn ,dupliciaquàm vfq; ad id fuerant i^jxöllcinö-
âusdl,plurimiq; militumfeiè hoftibus dediderunt; Ind.e J rium aliarurnqj rerum Venâlium pretia ftatuerentut. Oc-
in Græciam tranfijt,iulïGtq; Pompeium,qui viblus à Gælà- j-cifi funt iuffu Gælàri^maior Aritonij filius, Ôc P. Cariidius
reexërcitum bellumq; reparabatj cum paucis ad le venire; j infcftillîmus quiderrt (èmper Cælàri , fed & Antonio infi-
Pompeiusfugiens i àTiro &Fqrriio Antonianis duqibus I dus,& CalfiusParm.enfisivlrimaviölät*pärtis Cçlaris Vi-
fæpeterteftrinaualiq; bello vitftuç&captus j ac péft patt*- «ftimai &Q^QuintirisQbeam maXimè notant quod ôb-
luluminterfetftuseft. CæfarIllÿricum* Parinoniam , par- fcoenifGmèlanificio textrinoq;reginæSenatorpopuliRo-
temq; Italiæ bellis lubegit & domuit; Antonius Actaba- | mafli priclïe nori erubuetàt; Dehi/ic Cæfar pedeftribus
ncmArmeniæ regem J, jproditione&dolo çepitiquem ar- | Copijsin Syriam venit, deinde in Afiam ad hiberna côn-
gentea catenavinbhim ad cOnfellionemi theiaurorumjre- çelïît.acpoftper Græciam Bfiiridufium peruedlus eft.
giorumëoegitîexpugnatpqsoppido jinquoconditosellè J A N ri a ab vrbe coriditâ DCCXXV. ipfo imperàtore
prod iderar, magriam vim aunargentiq; abllulit. Qjjacla- j Cæfar è Auguftoquinquies,&L.Apuleio confulibris, Gæ-
■ tus pccunia,denuntiari bellum Cælàn,atq;.O&aùiæ ibrpti ‘ far vié^orab prience rcdiens,o(ftauo Idus Ianuarias vrbem
______ BiblJoth.Vei.Patr.Tom.$. 7 ~ _ K k , ~~ tnpliçi
Cap. 20.
Macrob. û
fcquimur
l.Sàt. Sex-
tili menfe