il
S A N C T I P A VL INI
EPIS C O P I N O L A N I
OPERA OMNIA.
P IÆ E P IS T O LÆ E T P O ËM A T A SA C R A .
Demo recenßta, Trolegomenù au&a, illufirata->
P. A N D. S C H O X T O A N T V E R P.
Socictatis I £ s v Presbytpro.
Libj.diâlog.
eap.il
D N ;
D E B. PA V L I N O
** E L O G I A.
E x Henrico Gr auto Nouiomago, Ordinis Pradica-
torum, Prafatio tn Raulinum.
•H a t v s PaulinuSjVt eraclongé do-
ftifliimis ac vccuftifliniiis; ica mul-
corutïfcmfciçia ac tcmeritpte mi-
:um in modum deprauatus exijc.
Atque îd p ro fe& o , cüm indignum
ik in omnibus erudi ris, tum longé
in dign ifiimum e ra tin P au lin o , qui v e ï vnus m é-
re b a tu r , vcincbrrüptiflimüs fcrüaretur ob fer-
monis puriratem,aliasquô dotes exinaias. Quid
enim eo purius, quid nitidius, quid grauius auc ar-
dencius ? S i vitæ pietatem fpte $ e s , quis Chriftum
fpirac viuidius? quis eum v ita magis exprçflit? Si-
quidem præclaf ùm adm o d um id , quod de eo ré fère
Paulüs A quileienfis Diadonus : Hoc tempore,
inquit,^«0 fcilicet W andalt cumCAiauris capta Roma
totum Campania tratfumpoptdarcntur, Nolamif mi-
fera ruina d iru erent, Paulinas Epifcopus T^olana
Ecclefia, v ir fanttifiimus , & y ficu tt (cribit Gregorius
, eloquent/Jutmus, profanaque eruditione inpri-
m ii doet as, nee prophet tci Jpiritu s expert ycum redi-
mendis Chrijhanis captiuis cenfum omnené confum-
p fijfet, vid tre tfr viduam , captiuum filium eff’httim
lugentem, & lamentantem, t am ^ immodteas lacry-
mas piet at i admixtas, muit b,magisjnus ip fifr r e non
pojfet, cum vidua in e^ifricam , v b i c apt turn er at
flu ts, tra iecttjb i vicariis manibus redemptionfiltum
m atri reddidit. Paulinas v e rb , cum eiusfanftitas
etiam barbartpmis effet hommibus venerabili^ stuffits
estin patrtam cum Jitis omnibus ciuibus donoacceptés
redire. Illud etiam filentio minime prætèreun-
dum eft , quod quidam hunc Nolanum Epifco-
pum alium à Poncio Paulino aucumant, viro præ-
coriojqui tres h bros Sue conij de Regibus, canta ele-
gantia in epitomen redegit, vt, tette Aufonio.fo-
lusvideacur aflecutus, quod contra naturam eft,
breuitas vrobfeuranon cflec : fedudti, n ifallor,
quod hie nofter Paulinus ab alio, vitæ profeffione
& feribendi ftylo aliquantulum diftulerit. Veiijm
hos -may ibu depapxtPTuvit&cti, iuxca prouerbium,
paucis explicabo* Claris ftquiderrf Paulinus or-
tus natalibus,& (plédida in rceducatus^miroq; in-
genio præditus, culcioribuslitens operamdedir,
fub Decimo Aufonio Burdegalenfi poeta amoe-
niflimo , quociim aut vnà, autviciifim, fummos
honores Rpmx geffic* ye liquet ex hisad eundem
Aufoni j ,verfibu3 :
Jguanquam & Faff or um tit ulo prior tun Roma
Praccdit nofir umjé lia curulis ebur.
Idem :
Paulinum Aufoniurntfr v ir os, quos facra g u irin i
Purpura dr auratus trabe a velauitami&us.
Ea&us autem , infpirante D e o , Chriftianus,
Ambrofio Auguftino vfus eftpræceproribus :
à quibus ne generis aut honoris fplendore àChri-
ftiana modeftiaauerterctur, mifliis Barcinonem
faews eftinitiatus. Prôditum eft ilium poft con-,
uerfionem omnem mundi pompamreiecifle,ve-
namque fluentemaepenè 1 a fei uien tem grauem &
ftabilem fecifle: gentiles poecas non modo non
legifle,fedne nominare quidem folitum.ynde de
fcipfoitaad eundem Aufoniumcanic:
Jgui dab die at as in me am cur am pater
Redire LMufaspracipù ?
Ne gant C amenés, ne c patent K^fpollini
Die at a ChriHo peftora.
Huncfanè virum cûmeruditiquique multisin
locis vel feribarura. yel. typographorum ofeitan-
tia deprauatum dolerent, operae pretium mefa-
exiftimaui, il Audio & labore ica caftiga-
tum , vt iam commodiùs|egi, & reâius intclligi
poffit, in publicum proferrem. Adieci huic cafti-
#ftigationi aliquot PauliniEpiftolasad Augu*»
ftinum, A lypium,& Romanianum, at-
que ad alios quosdam.
V a lo .
XIV.
V.
VI.
II.
III.
I.
I.
I.
1.
I.
I.
Anno ,
I Chrifti
I N D E X E P I S T O -
l a i v i t s. P A V L I N I
E P I S G O P I.
A D Sulpitium Seuerum
Ad Delphinum Eptfc.
AdAmandum
Ad Vtftriciunt
Ad Aprum Eptfc.
Ad Aletbium Epifc. Aprifratrem
De Gaxjophylado velpotiusHomilia
Ad Deftdertttm
Ad Macarium, de naujragid
AdPammachium
Adlouium
(Ad militent,vt Chrifto iam militet
. * À Ad Sebafhanum eremitam vt pro fejjiret I.
III.
[Alypio Epifcopo Romaniano, deauUfuga I.
E X G E N N A D I I C A T A'L O G O
I l l v s t r i vm VIRORVM,
C A P. X L V I I I . •
P Aulinus, NoLt CampatiiaEpifcopus , compofu.it verfu breuia,
fedmulta:Etzd Celfum quendamepitaphijvicecofolatorium
libeUum, fuper morte Chrijliani &bapù^ati infant u,jpe Cbrtjlta-
na munitum:Et zd GenetampluresEpifiolas.AdTheodoûnm
Imperatorem ante Epifcopatum pro fa Vanegjrïcum fuper victoria
Tyïannorumieo maxime quod fide & oratïoneplus quamarmisvi-
cent.Fecit&facramentanum & bymnarium. Adfororemquoque
Epifiolas multos de contemptu mundi dédit: & de diuerfis caufis,
dijputattone diuerfa Traffatus edidit. Pracipuus tamen omnium
Opufculorum eiusyefl liber de Pçnitentia érde laude générait omnium
Marty tum. Clatuit temporibus Honorijdr Valen tintant: non
folum erudttione&fanüitate vita, fed&potentiaaàucrfum da-
EX I O A N N E TRI -
T.H E M I O. A B B A T E
SP ANHEIMENSI .
P Aulinus presbyter,difcipulus Santfti AuguftiniHippoi
. nenfts:&poftea Epifcopus Nolæ Campaniç,adquem
Auguftini& Hieronymi multæfcruntur cpiftolæ.varijque
tra6làtus:virinfcupturisSanâisêradiri{Hmus;&ihÉECu^
laribus liceris nulli !ud tempore fecundus ; non^ minus
fantfticate quam eruditioneclaruseffullït: dequoBeatus
Gregorius Papa in tertio libro dialogorum feribit ; quod
tantæpietatis & milèracionis Guérit : vt .poftea quam om- ,
tiiafua in pauperum vfus &captiuorum liberationé expé-
derat.-etiam Iciplum in leruitutem pro filio cuiuldam vi- j
duac tradi deri t:a qua tandem eu m mijiltis captiuis, ob vit? 1
meritum dimiflus fuit. Scripfit tam nietro quâprolàmul-
| ^ volùminarde qidbùsiftaferuntur.Inp'rimis lamfto Au-
t guftino petente,rcriplït;
I VitamB.À inbrofii Mediolanenjis. ■>
(Sedbac alteriusejl Pkultni.)
Vitam S.Feltcù Nolant Epifcopi.
De facramentif quoque.
De morte bapttzati infantis.
' Panegyncum Tbeodofii.
Hymnorum dïuerfo carminé. ^Librum vnum
De contemptu mundi.
Depoenitentia.
DebenediftionîbusPatriarcbarum.
De laude martyrum.
Epifiolarum ad dïuerfo s.
Ad Seuerum Sulpitium Epifiolas IV.
Alia auoc|ue nonnulla edi'dic, tjuoe a'd nociciam mcam nonTcoerunt.
Clarqitlub Honono& Valcaimianu ptmcipibus An. D o -C C C C X X .
ELOGIA B-PAVL
I N I - E X SS.
P A T R I B V S.
E X S . H I E R O N Y M I e p i s t o e a
AD PA V U S Y M,
Deinfiitutionemonachi.Tomo t.
S Ëniqueâctu, auditalèntentiaSaluatorisiSi 1^ .
vis petfedlus efle, vade Revende omnia qu* - — 2
habcs, de da paupetibus, Se veni fequere me
verba yertis in opera, & nudatn crucem nu-
dus feqüens ; expeditior & leuior (candis
lcalam Iacob:TuniCam mutas cum animo,necpleno mar-
fupio gloriofas fordes appetis,Ced puris magibus Sc can dido
peélorc,paupetem te & (piritu & operibus gloriaris.
Ibidem.
Librum tuum quem pro Theodofto principe prüden*
terornateq; compofitum tranrmififti,Iibenterlegi,& præ-
J cipue mihiin eo (ubdiuilîo placuit.Cumq^ inprimis parti-
bus vincas alios , in peüuitimis teipfiim fuperas. Sed&
ip(Um genus eloquij preflum eft & nitidum , &cumT ul-
liana puritate, ere brum eft in fcntentijs.Iacet enim (vt quidam
air)oratio, in qua tantum verbalaudarttur. Præterea
magna eft terum conlequentia, & alteium pendet ex alre-
! ro.QuidquidaflumpIeriSjVelfinisfupenorum,velinitium
fequentium eft.Felix Theodofius.quii tdiChriftj Orato-
re defenditut.Illuftrafti purpuras eius,& vtilitatem legum
futuris larculiscon(ecrafti. Made virtute, qui ralia babes
rudimehta,qualisexerciratus miles eris î O fi mihiliceret
iftiufmodi ingeniumrft>n per Aonios montes & Helico-
nis venices, vt poetæ canunt, fed per Sion & Itabiriu m &
SinaexceHàduccré. Sicontingeretdocerequ^didici, &
quad per manus myfteria tradere (cripturarum nafeeretur
nobis aliquid quod dotfta GræJia non haberet.
ttpaucis inter'teäis.
Sihabereshocfundamentum, immolîquafiextréma |
manusopeti tuo induccretur,nihilpulcrius,nihil docliüs, I
nihil duicius.ni hilque Latinius tuis haberemus volumini-1
bus.Tcttullianus creber eft in (èntentijs,(èd difficiles in lo- j
quendo. BeatusCyprianusinftarfontispuriffimi, dulcis J
incedic &placidus,& cum torus fit in cxercitatione virtu- J
tum,occupatus perfêcutionum anguftijs, de feripturis di- •
uinisnequaquamdiflèruit. Inclyto Vnftorinus Martyrio j
coronatus,quodiutelligit,eloquinonpoteft. Laäandus I
quafi quidam fiuuius eloquentix Tullianæ , vtinam tam 1
noftraconfirmarepcouiftet, quam facile aliéna deftruxir. I
Arnobius inæqualis&nimius, & ab/que opens (ui parti-j
done confùfus; Santftus Hilarius Gallicano cothurno at-
tollirur, & cum Græcile fioribus adornetur, longisiotcr-|
dum periodis inuoluitur^càledione fimpliciorû fratrum J
procul eftTaceo de ceteris vel defuntäis, vel etiam ad hue
viuendbuSjfiiperquibus in vtramque partem poft nos alij
iudicabüt. Ad teiplbm veniam fymmeften, (odalem meü,
& amicum;amicum,inquani,nieum antequam no tum, dC
precabor, ne allèntadonéin necefiî tudine fu fpiceris, quin
potius vel errare me exiftimato,velamorelabi,quam ami- {
cumadulationcdecipere. Magnum habesingenium, &
infinitam fermonisfuppelleäilem , & fädle loqueris Se
pure.-facilitafq; &puritas mixta prudctiæcft. Capitcquip-
pc fäno,omnes fènfus vigent.Huic prudentiaî&eioquçn-
tiç fi accederet vel ftudium,vel intelligentiafcripturai um,
viderem tebreui arcem tenentem aftrorum., & afeenden-
rem cum Iacpb teéhim Sion canere in dogmadbus, quod
in cubilibus cognouilïes. Accingere,quæfo,te,accingere.
N^hil fine magno labore viradedir mortaiibus. Nobilem
te Ecclefia habeat, vt prius Senatus habuit. Præpara tibi
diuidas,quasquotidieeroges,& nunquam deficianr.dum
vîget æraSjdum nondum canis (pargitur capur, antequam
lübeant morbi criftifq-, fene«aus,Et labor & dir* rapiat in-
clementia morns.Nihil in te mediocre èfie concentus:to-
tum fummunii tocumperfeäum defidero.
x r a i “ Exlpi