Cur mihi hon meritç,nectanto münetédignæ,
Officij defertur honos î cur gloria cceli
ïn hoftrbs dfelata lares, Sc vilia teda,
Öfcuris tantum lumen penetjralibus infert ?
Sed mitisjdacidufque fuis cultoribusadfit:
Præftitit buhcgenitùSjqucmpræftitit antè fauorem.
Dixit, Sc àmpiexüs.vlnis cirCundata iunxît ;
îamque'Deum vencrata; pio dédit ofçula ventri.
Diéâge Pu né ludæa nocens, & {anguine regis
Commàculatatüij Verpis fihlillapriorum
Eftadhibéridafidès; fàcrosfifallere vates
Creditis, Ôc Îdbfenipfum ; fi fallere Dauid
Impia peruerlæ putat inclèmentia gcntis,
Crédité non gemtis : materna claulus in aluo,
Quid videat fando matris docet ore Iohannes.
Quis precorhuric docuit, quem caftovifcerevirgô
Contincar,quanrus maneàt nouàfecüla pârtus ?
Sed fan di$abftrulà patent; nec vifa profanis; ^
Vcrùm egrelïa modum latös petit orbirà campos,
Àtqüe oblita meipröeurrtre longiusaudet.
Spero, erit vtpoffim firmato rôbofe quondam
Hoc quoquc per Ipatium Fortes agitarequadrigas.
Hue cceptum repet am us icer, morralià dicat
Pagina mortalis,Dominum diuinàloqüantur.
Iamque adeo exado quantum natutâ iubebat
Tempore, matura puer inclitus editur âlüô,
Et pfrimiflà Dei magna non crédita poena
Jmplet certa fides, & na tus com probat infàns.
Conueniunt eontihgentêsde mbrepropinqui,
Vt puero vécerum de nominedudaparentum •
Aptent collatis quæfita vocabula caufis :
Sed negat arbitrium cogna tis eflè relidum,
Coelcftis iuiîi pèr natum cbhlcia maten
Ergo placet diidüm prasclufà voce filentem ;
Confuluiflep'atrem : promendi fola facultas
Indicÿ, quod lingua nequit, fi littera fignat.
Confuli tur,fumit tabulas, fcribitquelohannerh.
Mirantur cundi, nulfcimque habuiflè p riorum
Præfcriptum nomen recoluht de ftirpe paren turn.
Quantum fera fides valuit : quia dextra n otauit, V
Quod méns crediderat,peccatipcenaremiflà eft.
Soluun tur vindæ laxa ta repagula linguæ:
Refpondet iam voce fenex, proditque propinquis
Tedadiu mandata Dei,{pondetquefutura,
Dura tranlàda probat. Talem fore quis dubitaref,
Quem Domini iuftis,nâturæ lege remiflà,
Intolito exortu riafei potuifle viderer l
Exempium cundis celebraridiim iricredulitatis
Ante oculos cundis pofuit, vt pcènaparentis,
Vel venia : atque animisinftatfim^l nincmetus,hihclpës*
Labitur interea cunarum tempus, iri ipfis
Extat diuini'Ipécies manifeftavigoris.
Blanditiæ rifiifque filent, incertaque ceftant
Murmura; feriétas lafciuipræuiafenfus,
lam tenera informât venturis moribus o ra.
Inde ybi primà puerftabiliveftigia nilu- fi
Tixerat,& ccrtamfigiiarent vèrba loquelam :
Mos erat, aut fandi.dida aufcültarc parentis,
A ut antiquorum præclara edifeere fada ;
Vel qüas ipfe Deus leges interprète Mole
Condiderat, facri quas feruar pagina fàxi.
Haèc & quai teneram fir maren t caètéra men tem
Tradabat rccolens : neque enihi ignoraflè priora
CredenduSjdedcrat Dqminus cui nolle futura.
Atpoftquàmrobur merabrisacceflitabæuo :
(Nam mens plenâ Deo tardoS præuenerat annos )
Ilia ubi iam turn ftatuit difcenda,docere
Quæ nequeunt ho minés : fimul effugienda ciborum y
Et potus fandæ contagia noxia vitæ.
•Tedà igitur Hindi,qUanquam imnjàéulata,parentis
Deferit,ac turbas hominum coetufque nocentes
Effugitjàc folàs löca tendit adinuiâ terras,
In quîsfetantiimmens impolluta viderer,.
Liberaqueà cui is,facra ad præcepta vocaret.
Veftis erat curui fetis conlerta cameli,
Contra luxùriem molles duraret vt artus,
Arcerctqùegrauescompundo corporelpmnos.
Huncvilisrigidos ad lumbos zona ligabat j.
Præbebant Vidum facilèm filueftria mella,
Pomaqüe, & inçultis enatae cautibus herb* ;
Àretttëm'que fitim decurrens vnda leuabat.
Quis locus hic vitijs ? adi tu m quem praua cupido ,
Inuenit hæc inter (àcra ad penetralia mentis ? •
Quo peccet, qui nil cupiàt î quo tendat iniqui
In iatebras,lèhlus; quifquis non indiget vllo ? '
Sic primi vixerc homines, Mundoquetccenti
Hos audor dederat ventura in (ecu 1 a mores :
Inferuit donee fefe malefuada voîuptas,
Acfecum luxus & amoreminuexithabendi:
Hi n c odia,hinc lites,hinc fraus,hinc liuor & u z p
Cædcs,arma, cruor.conflidus, prælia, mortes :
HincofFenfaDei,quam tartarafæuapiabunt.
Verùm ego eu r nimiumeommuncs arguo culpas,
ïmmëmoridleméi; quem non cornmiflagrauarc,
Sed VeniamTperaredecet î mirabimurimmô /
RediuSjinuidum, nulliqu'eimitabil'é brilci
Exemplum iedi,tranlgrelTum hurnanàlabqre,
Semideuraque virüm , qui labe immunis ab omni ;
Cùm fua tam fieuis cruciarit corpora poenis,
Præferipfit,quid nos vel poft peccata deceret.
At pofiqu%^n inuidam firmans percalia mentem,
Exegitlargum tempus; {ïatuitque repena
Quaefucrant quærénda, fibi vox édita coelo eft.
Iam fatis im penfu m fpacij d iledè Propheta,
Quo tibi prodefies, tempus tibi quæ data fentis, -
Vtprofintalijs;&; quæ iam perdita,feruent.
Perge igitur landas puri Iordanisad vndas.
Hicquicunque hominum VirieCOmmilTaprioris
Pçenitet, & tandem fenfumelioravolutat,
Ablue confefium : quifquis tibi mente fideli
Crediderit, delete pio commifialauacro;
Ille renatus erit, tali'smodo vita fequatur,
Quæ probet ablutos vitam dàmnafiè priorem.
Paruit auditis famulanti mente Iohannes,.
Protinus & ripas jufil defeendit ad amnis..
Prædicat hîc præcepta Dei fermone verendo,
Infunditquehobameredèntum iheordafalutcro,
Diluit infufis creden tu merimina ly m phis,
Abfoluitque me tus hominum, ptenaîquë remittitt
Arque ignem reftinguitaqüis, obliuia iuadet
Errorum præftatque nouæ noua corpora vitæ.
O Pater o hominum rerumque ærerr.e creator;
Quot gradibus paircit pietas tua ? quis pater vnquartt
Suftineterranti tones ignofeerenaro?
Das gehti fenfum, q uo vel bona vel malà nofean t i
Nonfatis innedis Icruandæ vinCulaîegis,
Proponifquè malis poenas, Sc præmia Iuftisi
Hæc qu o que quis fpreùit ? redeat quandoque libebic j
In promptu venia eft : fandUm pàtet eccfclauacrum,
Quodrenouèt vitam ^yeterefique oblitteretadus,
Quodque nouos homines faciar. Quid qùærimus vitra î
Et tarnen vlteriör vénia eft r yiolauerit yJÎus
Hoc quoque polluto prolâpfus corpore donum,
Quan quam iam nimiuslongè proCeflèrit error,
Definat & redeat ; cum fie damnaliérit ipfe,
Abfolui meruit : fi pasnifet, irrita culpa eft.
O verè, quod ais> pondus leue, quodque coHæret,
Sùaueiugum, tories homini cùm ignofeitur vni !
Et tarnen erramus, finis née criminis vllus
Humaho generic lèd crefcit laus tua,bämquo 1
Major culpa rei, parcen tis gloria maior»
Grates fergo tibi référât méns omnis, St omnis
Lingua canat,qüantumque poteft bumanapropago,
Si placuilîè hequit;fieri Vel grata labotet.
Panditur immcnfuni, fidemus vela, profundum
In laudes Pater almetuas: fedconfciatanti
Mens oneris trépidât, propriafque haud inlcia vires
Confulit, &dignis potius dicenda relinquit.
Reddamur coeptis : opus hoc tibi lande Iohannes,
Quo rehoues puras abluto corpore mentes ;
Non lise
g ^ ïvæ c prima dédit Domini ientcntia,qua te
Admonuit claram mittens per nubilavoeem :
Secuirmulta pri.us Sandi Deus orc locutus
Ifayæ.varis*yeteris qui maximüs æui ;
Mittaro, ait, ante tubs oçulosô nate miniftrum,
Qui lèntofarum purgans concréta viarum
Grëlîîbus ille tuis, ccifos fubfidere montes,
Idem depreftàs faciet confurgere valles;
Diriger hic quæ praua,& lenietalpera,dur-a
Mollier,Scrotum cogetplanefceré Mundum..
Tuneprecor dqnum lummrPatris.alme Iohannes
Cum Çhrifto promiflè venis ? tequeimputatille
Qui rnifit narum î tune b prædideProphstis,
Nominis angelici tuparticipatushonore:
Per te prima Dei fefe dementia profert,
Prima rîbi dandæVeniæ pèrmifia poteftas : '
Te cùm multânoüæ peee'rent mftacula plebis, ^
De te Ghriftu&ait,cohceflùm éft vifere talêm ;.
Qtjalem njArap'rius viderunt fecla prophëtam :
Dico ego,qui lolus quæ gefta gerendaque noui,
IntermortalesdederitquOsfoemjnapartus,.
Quôfquê dabitfolenni hominum de more creatos:
, Nullus-er^poftitqui le præferrclohanni.
Hæcde teillerefert, qui quailibet intimacordis
I Humani & cundoslëclorumexordinetradus
J Peruidet,vt quæfunc oculis fubieda Videmus. ■
> ’ E l V S D £ M.
Pro faluteAuguJlorum.
S Anda làlutiferi redeunt folenniaChrifti,
Etdeuota pij célébrant ieiùnià Myftæ;
At nos æternum cohibenrcs pedore cultum,
Intemeratorum vim continuamus honorum.
Annua cura fàcris, iugis reuerentia nobis.
Magne parer rerum, cui terra &pontus & aer,
Tarraraque, & pidi leruitplaga ladeacoeli,
Noxia quem feelerum plebes tremit,almaque rürlum
Concélébrât votis animarum turbapiàrum :
Tu breuis hune æui curium, celerem que caducæ
Finem animæ donas æternæ munera vitæ.
T u mites legum m o ni t us, facrosque prdphetas
Humano impertis generi, feruasquç nepotes -,
Deceptum miferatus Adam,quem capta venenis
Implicuit focium blandis erroribus Heuà.
T u verbum pater aime tuum, natum que, Deumquc
Concedis terris totum,fimilemque paremquej
Ex vero verum, viuaque ab origine viuum.
Ille fuis dodus monitis hoc addidit vnum
Vt luper æquoreas nàbat qui Ipiritus vndas,
Pigra i mmortali vcgêtaret membra laùacro
Trina fides, au dore vno, Ipes certa fâlutis.
Hune numerum lundis vntutibus ampledendi
Talem terrenis Ipeciem fpedatur in oris
Auguftusgenitorgeminûmlàtor Auguftorum.
Qui fratrem natumque pio complexus vtrumque
Numine parrirur,tegnum neque diuidit vnum
Omnia fol us habens, atque omnia dilargitus;
Hos igitur nobis trina pietate vigentes
Redores terræplacidosjcoelique miniftros
i Chriftcapud æternum placabilw afiere pacrem.
Pinü Operutn S. PaulmNolani.
f: <®ç(0sc^
SVL P I T I I S Efj
V E R I S A C R A
H I S T O R I A .
E x Betlarmino de Scriptoribm Ecdefiajl 'uis, '
SEuerus Sulpitius æqualis, & amiciflîmus fuit S. Paüji-
ni,vt notum eft ëx epiftolis inûicera feriptis.
Scripfic librosduos de ftera hiftoria. |
Item vitâm S.Martini EpipcofiTuronenfis\
leem Dialogum de conuerjtotie Orientahum Motiacherum, in
quo interlocutores funt Gallus & Poftumianus : cuius
dialogi meminicSandusHieronymus lib. i i . in Ezechie-
lem cap. $6. Item Pfifiolasmilitai, quarum meminic Gcn-
nadius inlibro devirisilluftfibus, qui etiam Génnadius
addit, hune Sëuerum in feneduré à Pelagianis decepcum
agnouiflecifoerrorem fuum,&.filentium vfqucadmorté
'tenuifle, vt yitium Ioquacitatis caciturnitate dcleret.
O B S E R V A T IÖ .
S Eueri Sulpitij libri de facra btjloria, & dialogi de tornierftone
Orientalium cautelegendi funtàn libroprimo de Çacta htfiofu
dicit, film Dei, qui film hominum adamauerum, fuifie Angelos :
quodrefellitur àtïbryfojlomo in cap. 6. Genefisf&ab Augufimo lib.
1 5 . de Ciuitat. Dei, cap. zy &aliisprobatùauüeribus. Dicit Sa-
cerdotesqui habëtpojjefiionei, immemores ejfepracepti domintetdati
quondamLeuitis. AtLeuitapojfefiionesbabebant, quinetiam oppi-
da&fuburbana eorum,Leutt.i$. quare Hieremiasexgenere Sacer-
dotumagrum vendidiffelegitür,Hïerem . 5 1 . & BarnabasZeuitès d-
grum fimiliter quempofitdebat, vendidit, Actor. 4 . Dicitpfaterea
templum fundatum fuiffe Anno 5 8 8 . ab egrejfu filiorum ifraelde
AEgjpto. Atfcripturay.Reg. 6.notâtannos4 8 0 .
In Dialogo dicit Ecclefiam auro nonftrui ,fed defirtli. Papreben-
ditEpifcopos, quiLibrosOrigenisdamnauerunt. Scnbitconiugium
ad vemampertinere, Virgmitatem adgkriam, fornicationem ad
panam. Dicit, exferitentia S. Martini Neronemfimul cum Anti-
chrifto venturum, &Antkhrifium ex mais Jpiritu concipiendum.
Denique notatur à Sancto Hieronymo in cap. 3 6. Etecbiehs en oris
eorûm qui nouam Hierufitlem auream,&gemmatam expectant.
P R AE F A T I O.
E S à mundi exordio,Iàctislitteris ëditas,bre-
uiter conftringere, & cum diftindione tem-
porum vfquead noftram memoriam carptim
dicere aggrefliis (um, multis id à me ftudiolè
efflagitaqeibus, quidiuiha,compendiofa left
ione, cognolcrre properabant. quorum ego voluntatc
fecutus,nonpepcircilabori meo^quinea, qiiæ permulcis
vôluminibus perferipta continebantur, duobus libellis
concluderen), ira breuitari ftudens, vt pæne nihil geftis
fubduxerim. Vifum autem mihi eft nonabfiirdum, cü vf-
que ad Chrifti crucem, apoftolorumque adus per facram
hiftoriam cucürriflèm, etiam poftgefta conuerterë, exci-
dium Hferolblymæ; vexationesque populi Chriftiani * éc
mox paé^ tempora,acrurfumecclefiarum inteftinis peri-
culisrurbataomnialocuturus. Ceterum illud non pige-
bit fateri, me ,'ficubi ratio exegit, ad diftinguenda tempora,
cbritinuàndamque leriem, vfum elle hiftoricis ethni-
cis, atque ex ijs, quæ ad fupplementum cognitionis dee-
fanr,vfurpaffe ; vt & impéritos docerem.&littcratos con^
uincefem. veruntamenea.quç de facrisy^uminibusbre-
uiata digelfimüs, non ita lëgentibus audor acceflèrim,vt;
prætermilïis illis, vnde hæc deriuata funt,apperantur 5 ni-
fijCum illaquis familiaritçr nouerir, hicrecognofcat, quæ
ibi’legerit. eteiiim vniuerladiuinarumrerum myfterianô
nifi ex ipfis fontibus hauriri queunt. Nuncinitium nar-
randi faciam. INdubium nuper reuocauit Pojfeuinus in Apparatufacro, &Èpi-
fcopdttm Bituricenfem Seueri,&fanftitatem tiufdem. Acvtnt-
! terim omittamw Epifcopatum, queminançipiti quibufdam