33* fa u lt Or ojn
PAVLI OROSII
HISP ANI, HISTORIAR VM
Paulus '
Oroliu s '
presbyter
Hifpauus
S.Auguft;
difcipul9,
fcripfit ad
ipfum A u -
gufiinu It- I
brosfeptem
hißoriarii.
B
»korbe co-
; dito, in *
quit»’ po-
tilfimuin
cladesRo-
manorum
1 dcferibit ,
quas dum
idola co-
lereut, ac-
ccperunc.
It» Be Har.
defer ipt.
E f e l e f "
Canum
non vlti-
ma cura.^
Matth- ‘y
Cauis
T o b i ® |
comes
Tub. 6.
X A lii de- c
Dominant
, a didione
Gratcasnj-
yn, quod
codem
fontevte-
rentur.
^ H inc
■ cognofci1*
turOrofiu
Ifub Ho -
norio Impfer
poft
captam
Romam
an. Chri-
fii+ io .
. cumiam
Aiigufti-
9 nus deci-
mum de
Ciuitate
D
abfoluif-
dj fee.1
C hrift um
calamito-
fiora fuif-
fe tempo.-
ra v id e s
- Ärnob.8. .
lib.ingent.
Ethnici e-
nim fata-
. les mundi
cas9 Cliri-
ftianisa-
fcribcbat.
Niceph. It.
3.cap.vj. I
L I B E R I. -
A D AVRELIVM A V G V S tlE JV J* ’
,b Rxceptis tuis parui, be9~llln\e Pater Aogufti-
‘ ne: atqueviinaro ÿW efficaeiter quam liben-
ter. Q u a n ^ a r a egomvtramuis pârtempa-
rum delxplicito moüear, reófcene, an (ecus e-
^ geifm : tu enim iam ifto iudiciolaborafti, v-
trumhé hoé quod præciperes poflcmîcgoau-
tem folius obedienti*, fi tarnen cam voluntate conatuque
decorauijteftimonio contentus fum, nam & in magna ma-
gni patrisfemÜias domo,cum fint multadmerfi generis am-
-malia, adiumento familiaris rei cpmraoda, non efttamen
canum cura poftrematquibüsfoiis natura infitum e ft, voluntarie
ad id ad quod oræpatantur vrgeri, & per ingenitam
quandam obedienti® formùlam, fola difeiplinati rimons
expeaatione fufpendi, donee ad peragendi licentiam nutu
I figrtavemittantur. Habentenimpropriosappctitusquan-
I tum brutis excellentiores, tantum rationabilibus propin- quantes,hoceft,di{cernere,amars,feruire. N am dilcernentes
inter dominos atque extrados, non eos quos.nfcäan-
tur.odcrunt : fedhis,<za~amant>zelant: & amaùtesdominumacdomum,
nonqu^exnatqràatocorponsvigi-
lant^fcde/cop/cientîarolicitiamonsmuigilant. Vndeetiammyftico
Sacramento in euangefiis , quod edant micas
catclli fobmenfadominorum fiiorumJ&Chananæa non e-
rub„,cdtcere(&. Dominusnon faftidiûitaudire. Beatuset-
fam Tobias,ducem angelum fequens,çanemcômitemha-
bere non fpreuit. ' Igitur generali amori tuo fpeciali amorc
coryiexus,voluntati tu®volens parui. Nàmcum lubie<5lio
meâpræceptopaternitatistuæ fà&um debeat, totumque
tuum fit, quod ex tc^d te redit, opus raeum hoc folo meo
cumulatius reddidi, quod libens fèci. Proeceperas mihi,vti
! aduerfus vaniloquam prauitatem eorum, qui alieni à çiui-
I täte Dei, ex locorum aggtéftium compitis, 8c f pagis paga-
ht vocantur,fiuè Gentiles,quia terrena fepiunt: qui cum Fu-
turanon quærant, præterita autem autobliuifcamur, àut
I nelciant, præfentia tantum tempora veluti malis extra foli-
tum inteftifiîma, ob hocfolum, quodcrediturCbriftus,&
j coliturDeus, idolaautem nainus coluntur, infamant : præceperasèrgOjVtei
omnibus,qui haberi adpraefenspoffunr,
femper eft, modum, verum apertiore acgrauiore dilcimn.iT “ 1
ne,per intolerabilestribulatiónês'temporümillörürrtj fan.,(tln[",ll|'|
diosprobatiojimpiosperdirioconlequetün j ^0r‘]
Et quofiiam omnejS propemodum tarn apud Gra:cos|
quam apud Latinosftüdiofi ad feribendum viti, quiresge-
ftasregumpopulorumque ob-diutürnani memöriam Vet
bis pröpagauerunt, initium feribendi a Nino Beli filio,régc
Aflyriorum, Fecèrè: qui cüm opinionè caecä mundi oiiginé
creaturamquehominum fine/initio credi velint , ccepilTc
tarnen ab hoc regna bellaque definiunt: quafi veroeatehüs
hum an um genus ritu pecudUm vixerif, & tune primum ve
luti ad nouam prouidentiam concuflum fulcitaturhque vi«
gilarit: ego initium ftiileriai hominum ab initio peccands
hominis ducere inftitui, päucis duntaxat, iifdemque breui-
ter deliba tis.S unc autem ab A dam primo homine vfque ad
jNinum,magnum (vtdicuritj regem, quando natuseftA-
braham, t anni tria miliia cLxxxmi.quiab omnibus hiftc-
riograph is vel omifii, vel ignorati lunt. A Nino auteiu vd
AbrahamvlqueadCiefaremAuguftum, id eft, vfquead
Natiuitatem Chrifti, qu® foit anno imperii Caefaris xlii.
cum,fa<51:a pace cum Parthis,Iani port® claufie funr, & bella
toto orbe ceflarunt, colliguntur änni duo milliaxv. in qui-
busfe inter audores fcriptorefqüeomnium oHa,negotia-
quetriuerunt. Quapropter resipläexigitexhislibris quam .
breui di me vel pauca con tingere eorum, qui origine mun-1
di loquentes prxteritorum fidem annuntiationê futuro-
tum,& poft fublèqua probatione fecerunt: no qüod auäo-
ritatém eorum cuiquam videämuringerere., led quod ope-
r«pectium fit de opinione vulgata, quae nobifeum omnibus
hiftoriarum atque annaliumfaftis,' quæcunque àüt bellis
grauia, autcortupta morbis,aut fame triftia, autterrarum
1 motibus terribilia , aut inundationibusaquaruminfolita,
j aut eruptidnibus ignium mertienrfii, autiâibus fulminum
! plagHquegrandinum faeua, veletiam parricidiisflagitiifque
roilèra, per transafta retro fiecula reperiflèm, ordinato bre-
! uitervoluminis textu explicarem : maxime cum teueren-
tiam tuam perficièndo t aduerfiim hós ipfos pàganos vn- 1
I decimoliëroinfiftentem (quorum iam decem orientes ra- (
dii,raoxvtde,rpeculaecclefiaftica;claritatisclàti lurit, toto |
! orbcfulferunt) leui opulculo occùparinon oporteret : &
fah&us filiustuus Iuliaiius Carthaginênfis leruùs Dei Fatis-
fierilùper hacrepetitidni tuæ eadem fiducia qua popoFci-
ftiexigeret: dedi operam & mdpfum in primis confufione
I prefli ,cùi plerumque reputanti lùpra modum exæftuauiflè
prafentium clades cempbrum videbantqr. Na&us fum e-
nim præteiitos dies non fölum æque vt hos graues, verum
; etiam tanto atrocius miièros,quanto longius aremédiove-
! r«e religionis alienos :tvt merico hac ferutatione claruerit,re-
gnaflè mortem auidam languinis , dum ignoratutreligio,
-qusprohiberetà fanguinèriftaillucefcente.illam côftüpuif-
Fe: illam concludi,çum ifta iam praeualet: illam peniras nul-
! l^m futuram, cum hæc fola régpâbir. Exceptis videlicet lê-
! motifqueillïs diebüs nouiflîmisfub finelèculi,& fub appa-
ritione Antichrifti,yel etiam fub conclüfione iudicii : qui-
j'busfuturas anguftias, qualesante non fuerint, JDominus
' Chriftusper fcripturas fan6èas,fua etiaffl conteftatlöne prae-
dixit, cum jion fecundùm ipfum quidem , gui de hunçgç
m m
Kde j
Hunti I mhiftkoii\^ I I
t Inligjl
uumcioH
vaiut f l
F I
torts, f l
leb. oJ l
C a d
ftqunflW
f u n t G a j
e o s . 1
fmd»
2 ! - C k i j
Chriftoj
q u a n d o
communis.eft,commonere. Primum, quiaffdiuina
prouidentia.qu® ficut bona, ita pia & iufta eft, agitur mun-
dus & homo: hominem autem, qui Conuertibilitate natu-
tx 8c libertate liccntiae &infirmus &contumax eft,ficut pie
gubernariegenum opis oportet, itaiufte corripi immpde-
ratum libertatis néceflè eft: iure ^b initio hominis per bona
malaquealternantiacxerceri huncinundum lèntit, quif-
quis per fe atque inlè humanum genus videt. Deinde cum
ab ipfö primo homine pdccatum punitionemquepeccati
coepifiè doceamur : porro autem cu,m ctiam ifti de mediis
temponbus inchoantes,quamuis luperiorum nufquam me-
minerinc,nihil hifi bella cladelque dclcriplerint ( qu® bella
quid aliud dicehda lunt, nifi vergen tia in alterutrum mala ?
mala autem huiufinodi qit® tune erant, ficut & nunc funr,.
in quantum funt, fine dubio aut manifèfta peccata Fuht, aut I
occult® punitiones peccacorum)quid impediment! eft,nos
eiusrei caput pandere, cuius illi corpus expreflèrint,& prio-
raillä fiecula, quxmultonumerofióramohftrabimus, vel
tenuiffimo teftarirelatu fimiles miferias pertuliffe ? Didtu-
rus igitur ab orbe condito vlque ad vrbem conditam , de-
hinc vfquead C®lärisprincipatumfnatiuitatemqueChri-
1 ft i, ex quo lub poteftate vrbis orbis manfit imperium: vel
i^etiam vlque ad dies noftros , in quantum ad cognitionem
! vocare luffecero, confliiftationes generis humani, Ätvelutil
; per diuerläs partes ardeheem malis mundum, face cupidi-
cäiisinecnlum, èlpecula oftentaturus, necellarium reor, vt
primum ipfum terrarum orbem , quem inhabitat huma-
1 num genus,ficut eft d maioribus trifariam di ftribu tus, deinde
M a i l t e
punitio-
regionibus prouinciilque determinatus expediam: quo
Faciliuscumlocales bellorum morborumque clades pften-
tabuntiir, ftudiofi quique non lolum return ac temporüm,
led etiam locorum t Fcientiam conlcquantur.
-(■Notifl I
Maiores noftri orbem totius terras, oceani lymbocir-
cumfeptum,triquadrum ftatuere .-eiufque tres partes, Alia, | |H
Europam & Africam, vocauerunt; quamuis aliquiduas, 'pto ^
hoc eft, Afiam, ac deinde Africam in Europa accipieudam I
putarint. Alia tribui'partibusoccanocircuncin61a,per|o-
tarn tranfuerfi plagam orientisextenditur. H®c occalum teS1jlUill
vërfiis, a dextra (ui, fub axe leptenhrjonis, incipienrcm con- Arook'l
tingit Europam Ï a finiftra autem Africam dimittit.- fub■&-
gyptOvero & Syria mare noftrum,quod magnum generaliter
dicimus,habet. Europa incipitjVtdixi, lubplaga lepten'
trionisaflumineTanäi, quaRfphximontes, Sarmaticoa-1
uerfi o.cea no,Tan ai mflu ui u m fundunt: quipraeteriens aras' ^
actcrminos AlexandriMagni, in f RoxolanorumEnibus
fitoSjMeotidas äuget paludes: quarum immenfaexunchuto
Liber f r ,
L-ftard.
ÎHicor-
Jciifa
|oppi.
juxu 1 neoiiamvibem huxinuuj ponimn iaic it/gieditur.
Inde luxta Conftantinopolim longe emittuntur angufti®,
Jon ec eas marc hoc quod dicimus,nofttum a ccipiat. Europa;
in Hifpania occidctalis océanUs terminus eft,maxime v-
biapudGadesInfulasNerCulisCoIün£levilùntur,&Tyrrhçni
maris faucibus occaniæftusimmittitur. Afric® principiü
eftà finibusÆgypti vrbifq; Alexandria,vbi Parætonium ci-
uitas fîtaéft, fuper mare hoc magnum, quod omnes plagas
terrafque mediaS interluit. Vnde per loca qu® accol® Cata-
bathmon vocant,haud procui à caftris AlexandriMagni,&
•j- fuperlacum Calearrium, deindeiuxta fuperiorü fines A-
uafitarum, miflâin tranfuerfum per Æthiopica defcrta,me-
ridianum contingit oceanö. Termini Afric® ad ocçidente
iidem funr.qui 8c Europæ,id eft.fauces Gaditani Fretir Vlti-
muS autem finis éiUS eft monsAtlas,&inful®quas Fortunatas
voeâr, Et quia breuitergenerâles tribaititi orbis diuifio-
nes dedi, ipfarû quoq; parti Ci regiones, ùcut pollicicus fum,
fignificarçcurabo.' Afiaad media froncé orientis habet in o-
ceanoEoobftiafluminisGangiSjàfiniüra promôto. jüCali-
gardamana.cui fubiacct ad eurum infula Taprobâne:ex qua
óceanus IndiCus Vocati incipit,à dextra habet Imatmontes,
vbiCaUcafùs déficit, promontorium Samaramicui ad aqui-
lonem fub iacent oftia fluminis Ottorogorr® : ex quo ocea-
nus Sÿricus appéllatur.In his fihibus India eft.quæ habet ab
occidente flumeh Indu,quod rubro mari excipitqnàfèptc-
trione moncem Caucalum : teliqua(vt dixi)Eoo 8c Indico
oceano term 1 natur. H®c habet gëtes quadraginta quatuor,
abfq*, Infula Taprobane,qtl® habet decem ciuitates:&abf-
que reliquis inlulis habicabilibus plurimis. A flumine Indo,
quod eft ab otiente vfque ad flumenTigdm, quod eft ad
OcCafû,m,regiones furitift®îAracofia,Parthia-,Afîyria,Perils
& Media,'lieu tèrrarum montolo & alpero.H® à lèpcentrio-
neh.->bcnrmontemCaucalum,àmeridie märe Cubrum &fi-
num Pcrficum : in medio âucctn lui,fiuminapræcipuaHy-
dafpem & Arbim. In his funt genres XXXII. Sed generaliter
Pârthiadicitur, quamuis feriptur® land® vniuerfam (ælimonftragighat,
quemvuquepfopriefontem bai ban
ra nomihant,cæteri vero accol® f Nuchul vocanr. Sed h C_
inregionegentiuittqu®t î-ybi®Ægypuaivoçancur, haud
procul ab illo fluuio,quém à lirtotc maris rubri prorumpn é
diximusjimmenfo la Cu excep tus, abfumitur: ni,fi forte Oc-
cultotneatuin alueum eills, qui ab oriente delcendit,e'U-
dat.ÆgyptuS fuperior in orientem per longüm extenditur,
cui èft à lèptcnrriône finus Arabicus,à mendie oceanus. Nâ
ab occafu ex inferiore ^Ëgypto irtcipit,ad orienté ru bro mari
terminator: vbifuntgétes vinginti quatuor. Et quoniam
meridiana parte vniuferl® Afiædelcriplimus, fupereft vt ab
oriente ad lèptentrionem pars,qu® reliât,expediatut. Môs
Caucafusinter Colchos, quilùnt füpet Cimmericummare,
8t inter AlbanoS,qui fujntad mare Calpium, primum at-
tollitur : cuius quidem vlque in vltimum orientem vnum
videtur iugum,led multa funt nomina : 8c multi hoc ipfum
iugumTaurimontiscredivolunt: quiare ve raf Parchoa-
tras mons Armeni®, interTaurum & Caücafum médius,
continUareTaururncum Caucalo putatur : fed hocitanoh
elïè , difeernit fluuius Euphrates, qui radie® Parchoâtræ
montis effulus tendens in meridiem , ipfum ad finiftram,
Taurumexcluditaddcxtcràmi Itaqueiplè Caucasus inter
Colchos 8c Albanos, vbi 8c portas habet, mons Caucalus
dicitur : à porcis Cafpiis vlque âd Àrmenias pylaS, Vel vlque
ad fontcmTigridisflumihis, intet Armenian. 8c Ibfcriam»
montes Acroceraunii dicuncur : àfonte T'gridis vfque ad
Carras ciuitatem, inter Mafiàgetas 8c Parthôs, mons Ario-
barzanes : à Catris ciuitate vfque ad oppidum Cathippi,inter
Hyrcanos &Badrianos, mons Memarmal^ vbiamomü
nafeitur: à quo proximüm iugum,mons Parthau dicitur.-ab
oppido Cathippi vlq^ad .vicumSaphrim, ihrer f Danas ac
Araucas 8c Parthyenas,imôs Ofcobarés, vbi Ganges fluuius
oritur, &Ialèrnafeitur: àfonte fluminis Gangis vlque ad
fontes fluminis Otrotogort®, quifuntàlèptentriône, vbi
lùnt montani Paropamifad®,mons Taurus : à fontibus Ot-
torQgorri®, vfq-, àd ciuitatem Ottorogat ram, inter Hu’hnos
E l
fN uh ui.
f v». S-Ly
bio Ægy-I
'pri^apud
L yh 'aÆ-J
g yptii, et
oiq; iuper
Getulos
habitare
tradic.
f Hic
eft Para-
ckoatras >
! . F.
PliniÔ
Çhoatra§
pe Mediam vocenr. A flumine Tigri vlque adflumen Eu- & Scythas,& Gandaridas, mons Caucalhs. ylurhusautem
phratem, Melopotamiaeft, incipiehsaleptchtrioneinter interEoas& •fPafiadraS,.mohsIma'ls, vbiflumcn Ghry-
montem Taurum & Caucalum 1, cui ad meridiem fuccedit lorrhoas, & promohtorium Samara orientali excipiunrUr
Babylonia, deinde Chald®a, nouilfime Arabia eud®mon, oceano. Igitur a mpnte imao,hoc eft, ab imo Caucalo,&
qu® inter-finum Perlicum 8c finum Arabicum angullo tetr dextraotientis parte, qiiaoceanusSericus tenditur, vfque
r® tradu orientem veiliis extenditur. In his funtgentes vi-
ginti odo. A flumine Euphrate,quod eft ab oriente,vfq; ad
marè noftrum,quod 1 ft ab occalu,deinde à lep tentrione,id
eft,à ciuitate f Dacilfa,qu® in confinio Cappadoci® 8c Ar-
meni®fitaeft, naud procul à loco vbi Euphrates nafeitur,
vfque ad Ægyptum & extremum lihum Arabicum, qui eft
ad meridiem, longoangiiftoquefuJco laxisinfulifquecre*
berrimojàrubro mari, id eft, ab oceano occasu yerlus exté-
ditur. Syriagcneraliternomihatur,habcs maximas prouin-
cias,Cômmagenam,Phoeniciam & Palxftjnam, abfque Sa*
racettis 8c Nabathæis,quorum genres lunt duodecim. In câ-
pite Syri® Cappadocia eft, qu® habetab oriente Armehia,
ab oc#alu Afiam,ab Aquilone Themifcirios campos 8c .flare
Cimmericum :à meridiê Taurû monté, cui lùbiacet Cilicia
& Ilauria vfq; àd Cilicum finum, qui Ipedat contra infu-
lam Cyprum.Afià regio,velfvtproprie dicam) Afia minor,
ablq; orientali parte qua ad Cappadociam Syriamquepro-
greditur, vndiqicitcundata eft mari ; àlcptentrioneponto
Euxîqo,aboccalu Propontideàtq; Hellelpodtô, à meridie
niari noftro,vbi eft mons Olympus, ufegyptus inferior âb o-
rience habetSyriam Pal®ftinam, ab Occa(uLybiarn,àlêpté-
triohe mate noftrü.à meridie mbntem, qui appellatur Çly-
max, & Ægyptum fuperiorem, fluuitimque Nilum,qui de
littoreincipientis mariS rubri videtùr emergete in loco qui
dicitur Moflîlon emporium : deinde diuadoccafum pto-
tiens,faciefis infulamhomineMcrden in medio fuimouif
.me ad feptentrioncm inflexüS, tampeftiuis a^étusincre-
men tis,planaÆgypti rigat.Hunc àliqui aurores fer ut haiûd
ptocul ab Atlante habere fontém,Atcpntinuo arehismergi:
jndeintetieélobre'ui Ipatio , valliflîmo lacu eXundarê,atq;
■ ,hf °Çcano tenus, orientem Verfus, per Æthiopica delcrta
j-rt> ^^fijuéinflexumadfiniftrâm, ad Ægyptum de-
^•endéie.Quod quidem Verum eft, elïè huiufmodifluùium
^»»rn.qni tali ottu taiiquc curlu lic,de reuera omnia Ni- ■
Bibltoth. Vet, P at f .Tom .f.
adprombtoriumBdreum , &flumen Borèum iode tenus
Scythico mari , quod eftàlèptentrione vfque ad mare Ca-
fpium, quod eft ab occalii, & vfque àd extentum Caücafi
iugum, quod eft à meridie , Hyrcanqrum& Scytharum
gentesfimcquadragintadu®, proprerterraruminfoecundâ
diffufionem lat® oberran tes. Mare Calpium ïùb aquilonis
plaga ab oceano oritur, cuius vtraq; circa oceanum litcora,
8c loca defertaincultaque habentur : inde meridiem verfus
per lohgas anguftias té-lditUr, donee per magna Ipaciadila-
tat um,Caucafi montis radicious ierminetür. Itaque a mari
Calpio quod eft ad orientem, peroram oceani feptentriQ-
halisylqüeadTanaimlîuuium&M®otidaS paludes» qu®
lûntadoccalùm,perlittusCimmerici maris,quod eftabA-
frieo vfque àd caput 8c portas Çaucafi qu® lunt âd meridie,
genres funt trigihta quatuor. Sed generaliter regi.o pi oxima
Albania Vlterior , Iùd mari & monte Calpio, Arnazoniim
nuncupâtur. Expliciti luntquâbreuiflime fines Afi®lnunc
Europam, in quantum coguitioni hominis concedi tur ftÿ-
lo peruagabor.
A montibus RiphæiS àc fiumme Tanai Mæotidifqi pà-
ludibus, qu® lùnt ad orientem, per littus lèptentrionalis o*
ctâni vlq, âd Galliam Belgicam & flumen Rhenû, quodeft
ab occafu.dcinde vlq; ad Dânubiü,quem& lftrümvoçant,
qui eft à meridie & ad orientem direélus, Ponto accipirtirt
ab oriente Alahia çft,in roedio Daciâ,vbi & Gothia: deinde
Germania eft, vbi plurimam partem Sueuitençnt, quorum
omnium gtntes funt quihquâginta quatuor. Nuhcquiç
quid Danubius.à barbatico ad mate noftrum (èdudit,expe-
diâm. M®fiaab oriente Kabet oftia fluminis Danubii,ab euro
ThraCiam,à meridie Macedoniam ,ab Afcico Dàlmatiâ,
ab OcCafu lftriam, à Circio Pannoniam, àlêptentriopeDa-
nubiüm. Thracia habetab oriente Propontidis finum &
ciuitatem Conftantinopolim, qu® Byzantium prius diâa
eft, à lêpienrione partem Damariæ, écfinumCuxiniponti:
F f abocca-
■ fÀi.Dâ-
has eu ante
Dahaf-j
facarâcas
& Dacha-
ftalicio- I
retur. j
Ahciqûi
pattim I
Daafl'a- I
êâurâ'cas, I G
earaucas
habcht.
Al. mon-
tana Pa-
rbpamiP- j
fadæ.
t PefGa»
drus.
Diod-l. 41.
M
«e»v •n