B
pot ____________________________ _ ___
; fufcicarenonvaluit, fed ad ftacum vitæ afpiràta mànfue-
' tudinis gratia crexir. Sed puer cum baculo mortuum fuf-
citare non valuit,^ttw Paülo aitèftant c ,n ih i l a d p erfèttum a d -
dMXirfex.Ipfe autem per femet ipfum veniéns, & füperca-
dauer fe hümilitcrfternens, adadæqüanda mortui mera*
brafecoHegit : quia cum i n fo rm a D e i e ffe t , non rap imtm a rb itrâtus
De Naa*
man à Ie*
D
hint tb. af.
e fteffefe a q u a lem D e o , fe d 'f em t ip f i in i e x in am u it , fo rm a i»
f e r u i acciptens, in fim ilitu d in em h om in um fa ïïu s , & b a b itu in u en-
tus v t hom o . Hucillucque déambiilabat,quia 6c ludamiu-
xra & longe pofitas genres vocat.' Super mortuufii fepties
jinfpîrat, quia perapertionemdiuininüminisgratiafèpti-
formis fpititus in peccati morteiacentibus afpirat : moxq;
I viuens agitatur, quia is , quern terrorisvirga fufeitare non
1 potuit,peramorisfpintum puer ad vitamredijt.Iatn nunc
hiftoria Naaman Syriprofèquenda eft: Superiusoftendi-
musHelifæum typum habuiflè Dominé faluatoris. Naa-
man veroprïnceps militia Syria, qui leprofusfuerat~,5c fuggeicn-
te ancilla, ad beatum HelifæUm fànandus aduenir, popu-
lum gentium figurâuit. Puélla vero pafuula, quæ de terra
Ifraelab A flyr* capta, & in Syriam du6ta, vxori Naamari
feruitium exhibcbat,& dominç füæfuggefïèràt.quod fi ad
beatum Helifæum fuusDominuspergerët,faniratemcon-
lequeretur.Iegis accipiendaeft fama: iccircb videlicet paruula
nuncupatâ,quia,vt Apoftolus ait, nullum adperfe-
éhimperdücerevaluit: omnisenimperfedliQinDomino
Iefu Chriftoeft. fama quippeeorum,quæin lege de cafti-
tate 6c fobrietate,patientia,iuftitia, hofpitalitate, pietate,
céterifquevirtutibushabebantur, ad vniuerfas peruene-
ratnationes : quialicet intemporfciiloin fbtaludæàpro-
phetia floruerit,fieri tamen non poterat,nifi vt etiam ad illas
vicinasgenteabeataeius notifia perueniret : & quarn-
quara eanderçi euftodire contenderent| tamen velut ca-
ptiuaeifdemferuiebat,quiaidoloIatriæ cultuideditaeerât.
tamen audiuitNaaman puèllam,8c vente ad Helifæum* fà~
rrandusà leprarôc populus gentium audiuit famafh icgis
j & propheriæ, & venitad Clïriftum ab omnium peccato-
roinleprafanandus. Quid tamen dixit beatusHelifæus
pernuriciumadNaaman,videamifs. Ait enimei,F4ife,inquit,,
lauare fepties in lordane. Quod cum audiflet Naaman,
tantum vtlauareturfèptiesinlordane, indignatuseft , &
volebat renuere : fed ab amicis luis cortfilio accepto, ac-
quieuit vt lauaretur, & purgatus eft :* Hoc fignîficauit,
quia populus gentium , antequam Chriftus çrucifigere-
turfipfo per feChrifto loquéte non crediderunt, fed poft-
eadocentibus Apoftolis ad iacramentumbaptifmi fide’li-
ter venit. Helifæus namquein præfiguratiotie futurorum
Naaman Syrumvéderenoluit, 6c tamen mihimèdelpexit;
ficnimirum Dominus Iefus Chriftuspopulum gentium,
qui eum carnalibus oculis minipie vidit, exterum à fiua fa-
lute non feciç. Dixit ergo Helifæus ad Naaman, vt lauaretur
fepties in fordane. Notandum quod Helifæus mittit
Naaman ad Iordanem fluuiumfitaChriftus populum gentium
mifTuruseratadbaptifmum. Quod autem Heliiæiis
non per fè ipfum Naaman aut tetigit aut baptiZauit hçic
fignificatum eft, quod'Chriftüsnon per fè ipfum venir ad
populùm gentium,fed per Apoftolosfuos, quia illis dixit:
De & baptizate omnes gestes in nomine patris & filij &Jpiritus
fanât. Et hocattendendum cft, quia Naaman', qui pbpu-
lum gentium figurabat, in illofluuio fanifa'témreceperit,
quem poftea Chriftusfuo baptifmate confecrâüiti Audiés
veroNaama», vtlaùaretur fèpties in lordane> indigha-
tuseftdicens, Numquidnonmeitorafiintfluminaregionismea,
flumina Damafci Abana, & Pharpbéfr, vt in ipfis lauer & munderî j
Hæcillodicente,confiliumdederuHtferui fui,vEacquief-
ceret prophetæ confilip. Quid autem hoc fignificer,in- j
tuendumeft. SanâusHelifæus, fi cm diximus.i ypum ha-1
bebat Domini faluatoris, 6c Naaman figurabat populum j
gentium.Quod vero defuisfluminibus lânîtatem fejece-
pturumcflècredebar,hôcindicabat , quod genus huma- j
num de libero arbitrjo & de proprijs mentis præfumebar.
Sed propriâ mérita fine gratia Chrifti libertatem habere |
poflunt, reciperefânitatemomninononpofïunt. Vnde I
nifi adcxcmplum Naaman , humanum genus eonfiliumj
Hejifæi audiflèt, id eft, per Chrifti gratiam donum baptif-1
inatishumiliterexcépiflet, aborigtnali 6c actuali lepra li- |
berari non potuifTet.Siue aliter flumina Damafci,quqrü a,
quas Naaman Syrus meliores aquis Ierdanis eflè opinaba.
tur, huiusmundifapientiamfignificant , quam populus
gentium priufquam fi dem Chrifti pércipcret, pro magno
Habens, Euangelica præcepta negligens , contemnebàt.
Lauarefepties, dixit, propter feptiformemgratiamfpiritusI
fan&i, quæ in Chrifto Domino requieuir. Den ique quan-
do in eo fluuio Dominus baptizatus eft,fpiritus fànâus in
columbæfpècie fuper eùm venit. Cumergo infiguraba-
ptifmi Naaman in nuuiumdefcendifïèt , Falla t f l, inquit
feriptura, caroeius tamquampueriparuuli. Hanc fimilitudi-
hemin populo ChriftianoComplcrividemus, quia omnes!
qui baptizantur, fiuefèncxfit nue iuuenis omnes tamen
infantes appeliantur, quia per Adam 6c Euam veteres naf-
cuntur,per Chriftum éc Ecclefiam noui regenerant ur.Pri-
ma generatio perducic ad mortem , fccunda generatio
perducit ad vitain. Prima generatio filiæ iræ »fccunda
generatio vafa mifericordiæ , ficut Apoftolus dicit:
ln Adam omnes moriuntur , in Chrifto ovines viuiftcabuntur.
Quo modo' Naaman fènex fèpties lauando fadtus eft velut
puèr, fie populus gëutium cum effet peccatis veteribusfe-l
nex, & multisiniquitatummaculis velut lepra perfufusj
per gratiam baptifmiitarenouatur, vtineonec originalis
riec aâualis peccati lepra femaneat : 6c qui fuerat criminü
ponderibus curuus, ad exemplum Naaman falutari laua-
j crcwrenouatur,vt paruulus, &prima ftola induitur. De
qua Apoftolus ait : Qmcumquein Chrifio baptizatießis, Chriftum
induiftis. In emundatione Naaman Syri, décima vir-
tus p o nie urHeli fæi. Denarius enim numerusconfutnma-
tionem fiue petfcdlionem demonftrar; quia in fine mundi
Dom inus jegftur adueniffè,in quo vniuerfis lepra infideli-
caris a(perfis cognofcitur falus attributa. Quod vero poft-
eaquain mundatus eft Naaman , munera obtulit beato
H'eiifæo, 6c ille acCipere noluic, Chrifti in hocgrafia‘figu{
ratiir.quæ i deo gratia didta eft, quia gratis datur. fi àenim
ipfe Dom inns in Euangelio difeipulis dixit : Infirmoscurate,
mortuosfufeitate, damoncs eijcite:gratis accepiftis,gratis date. Di-
xitqueinterea Naaman ad Ûelifaum : Obfecro concede mibïferuo
tuo,vt tollam onus duorum burdonum de terra, non enim faciet vitra
feruusholoçauftum aut vifttmas dits alienis, niftDomno foli.]
Obus terræ duorum burdonum , incarnationis Chrifti
præcendebatfàcramentum, cuius myfterium Vterque po-
puldsex circumcifione videlicet & præputio obfpem æ-
ternæbeatitudinisportare non renuit. Pofthæc refertea-
dem feriptura , quod interrogauéric Helifæus Iezi p,ue-
rum fuum. Vnde vents lezi} Qui rejpondit, Non iuitferuus turn
quoquam. Et ille ait, Nonnecormeum tnpr&fentierat, quando teuer
fus eft hiPmo decurru fuo in occurfum tuum ? Nune igitur acce
ptftï argentum &accepifti veftes, vtentas oliueta, & vineta & oues
& boues &feruos & anciüas. Sed & lepra Naaman adharebit tibi
&Çemmi fuo,vfquein fempiternum.~\ Si enim prophera Heli-
(æuspuerum fuum Ieziabfèns corpore vidit accipientem
munera,quç dédit illi Naaman Syrus,quem propnetame-
moratus àleprç deformirate mundauerar,quod feruus ne-
qüam.Domino-fuo nort vidente,latènterfefeciflc putaue-
rat : qohnfomagisin illo corpore fpiritallvidebunt fanâi
omnia, non folum fi oculos claudanr,'verum eriam vnde
funtcorporeabfèntes?tuncenimecitperfeâum illad, de
quölöquens Apoftolus ait: Ex parte, inquir,fcimus,&ex parte
prophetamus, cum autem venerit qùod perfeftum eft,euacuabitur
quodexparteesl. Deinde vt quo modo poffèt aliqua fimilitu-
dine oltendei e,quantum ab ilia, quæ futuraeft, diftet hæc
vita,non qualiumcumquehoininum, verum ctia quipræ-
cipuahic fâniftitatefuntpræditi:C«wejfe»>, inquit,paruulus,
quafiparuulusfapieba,quafiparuulusloquebar,quaftparuuluscogi-
tabam-.cum autfaÜusfum vir,euacuautquaparuulierant;videmw
nunc perfpeculum inanigmate,tüc autem facie ad faciem.nuncfcio
ex parte, tune autem cognofcam,ficut & cognitusfùm.Si ergo in
hac vira vbi hominum mirabilium prophetia ita corn-
paranda eft illi vicæ, quaff paruuli ad iuuenem , vidit
tamen Helifæus accipientem munera fèruum fuum, vbi
ipfè non erat. Itane cum venerit quqd perfeftum eft,.
nèc i am corpus corrupcibile aggrauabit animam , fèd
incorruptibile nihil impedier, illis fahäi ad ea,qu*Vi-
denda fun't,oculis corporeis,quib. Hcli fæus ab fe n s a d fer-
F
i-Cor. t
G
Mntt.it
H
t.Clt'if
ibUm
^umfhumvidendumnon indjguitjindigèbunrîNâmqùe > niodo fècurisilia dp manu prophetæ in profundum eor-
fecudftminterpretesLXX.ifta (hnt ad Iezi verba prophe- J ruit, ita & genus human.um de manu omnipocencis I?ei
..Nonnecormeum erat tecum, qti ando conuerfus eft vir decurru
inobuiam tibi, &accepiftipecuniaUi,6tc e ie i^ Sic autem ex
Hebr«o interpretatus eft presbyter Hieronymus : Nonne
cormeum , inquit, inprafentierat, quando riuetfus eft homo de j
curru fuo inoccUrfum tut} Cörde fuo ergd dixit fe hoc vidif*
1 fe propheta, adiutus quidem mirabilitet, nullo dubitan-
|te,diuinitus:(edquanto ampliustuiic omnestaunere ifto
'abundabunt,cumDeus eritomniai'nomnibus:ha,bebunt
tarnen etiam illioculi corporci officium fuum, &in loco
fuo-vterquceritillis fpiritüs petfpiritale corpus, neque e-
nim ille prophera, quia eis non indiguitj vt vidcret abfen-
tpm,non eisyfuseftadvidendaprsfentia: qüaetamen vi-
dere fpiritu pofter, etiam fi illos clauderet, ficut viditab-
I (entia, vbi cum eis ipfe non erat. Abfitergo vtdicamusil-.
! los famftos in ilia vita Deum claufis oculis non vifuros,
1 quem fpiritu femper videbunt:fed vtrum vide,bunt 6cper
i oculos corporis cum eos apercos habebunt, indc qu*ftio
1 eft.fienim tantum poteruric in corpore fpiritali, eo modo
vtiqj etiam ipfi oculi fpiritales,quantum poflunt ifti,qua-
lesnunchabemus,proculdubio pereosDeus yiderinori
poterit, Longe itaque alterius erunt potenti*, fi per eos
videbiturincorporea ilia natura, quae norfeontinetur loco,
fed vbique rota eft. Iezi minifter Helifaei, quicupidita-
teargenti deceptus, pecUniam a Naaman Syro accepit, 6c
poftpäululumleprae contagioneeftpercufl’us, Iudaepro-
ditoris typüm geffiffe non dubium eft.ficutenimIeziideo
feruiebat beato Heljfseo,vt pecutiiam poflet acquirere: ita
6c Iudas propterea adhaeferat Domino faluatori,vt fraude
faceret:& tetrenas diuitias congregaret. Deniq; fic de illo
ineuangelio feriptum eft, Quia fur erat,&loculos habebat, &
ea qua mittebanturexportabat.Numlezi qui gratiam magiftri
potuerat promereri, ficutDominusluus confccutus fuerat
beati Heiiae, cupidicate viilus in letemummeruit cru-
deli lepra perfundi:Iudas Vero per amorem pe.cunis, 6c a-
poftolatus gratiam perdidit,& laqueo vitam finiuit. Ac fie
intelligimus omnes malos facerdotes intra ecclefiam in-
i tus in anima peccati lepraefleperfufos, qui contra domi-
nica.praecepta minifter ium,quod gratisacceperunc,gratis
non adminiftrant, 6c pro omni opere quod in ecclefia ge-
runt.non fururam mercedem,fea praefentem quaeruntffe-
tributionem. pbtefbenim Iezi etiam Iudaeorum pppulum
figurare, qui eo tempore peccati leprapercutitur, quoab
ea populusgcntium liberatur. Denique fic infidelesludaei
l7 in paffione clamauerunt: Sanguiseiusfuper nos, & fuper film
Ho^oJ.cuncenim peccati lepra perfundi meruetünt,quando
fupercaeleftemmedicum ore facrilcgo clamauerunt:
Tolle,tolle,crucifigeeum. Ergo eo tempore in illis remanfic lepra,
quo ad nos trarrfijt gratia. Denique fic.& Apoftolus
Paulusadeos locutus eftdicens. Vobis,intuit,oportuitpri-
mum loqui verbum Dei,fed quia vos indignos iudicaftis aterna vita,
ecceconuertimur adgentes. Quando doölrina apoftolorum
ad,genres trän fijf,rune in miferis Iudafispeccati lepra per-
manfir. Pofthaecrefcrtferiptura quödeunte beäto Heli-
fieo cum filijs prophetarum ad Iqrdanem fluuiüm ^ dum
fibiligna conciderenc, cecideritfeeiirisin aqua, &ille,de
cuius manu corruit,cIamauerit ad bearum'Helilaeum: Heu
beu&hoc ipfum mutuoacceperam. Pofthxcinloco vbi fecji-
risilla ceciderac,beatusHclifaeus mifit lignum,& natatatfer-
rum.~\ DominusIefusChriftus,cuius figuram Helifaeus
geftauit, cum per praefentiara corporis fui Iudaeorum im-
pietatem tanquam infiuduofam arbbfem fucciderc velpér
fuperbiam fèexcuflît, ceciditque in fluuiû luxuriæ,vel
omnium peccacorum gurgite fe fubmerfit. Securis ergo ilia
in profundo iacebatj quia genus humanum in brntiium
Criminum abyflo mfelici ruina corruerac , ficut feriptum
eft, Infixusfum in Imopfofundi. Iterum ; Deueni inaltitudi-
nem marts, & tempeftas demerftt me. fluuiusenim ille vbife- '
euris cecidit, fignifieat præcerfluentem 6c fugitiuum 6c
defcendentem in volu^tacem vel luxuriam, fæculihuius
curfum. fluuiusenim affpendo nornenacçepit, 6c quia
omnes peccatores tranfitorijs voluptacibus inhærentes
fluere dicUntut, ideb fecuris ilia in miminis limo iacebat
opprefla. Veniens ergo Helifæus mtfitlignum , & natautt
ferrum, Qilid eft ligum mittere & rerrum in lucëm pro-
ducerc,nifipatibulumcrucisafeendere, 6c de profundo p
inferni humanum genus eriperc , &deomniumpeccatQ-
rum limo per Crucî$ myfterium liberare, ? Poftquam vero
natauit ferrum, mifit manumpropheta, & recepit tlliid, 6c reddidit
ad vtilem vfum Domini. Ita 6c de nobis factum ejt, t.
qui de manu Domini fuperbiendo cecideramus, per crucis
lignum ad manum vel poteftatem Domini redimus.
Item moraliter. Ferrum in manubrio , donum inteliigi-
tur in corde. Ligna vero per hoc cædere , eft praue agentes
increpare, quod nonnumquam dum fluxeagitur,dum
lapfus vanægloriæ in accepta eadem (ciencianon viratur,
ferrum in aqua perdicur, quia ex diffoiucp opere intelli-
gentia fatuatur , quam profe«5to intelligentiam ad hoc
nouimusdari, vtantedantis oculos ex bona adtione debeat
reftitui. Vnde & retfte is qui ferruin amifèrat, cla-
mabat, Heu,heu,heu Domine mi, dr hoc ipfum mutuum accepe-
rim.habentenim hoc ele£ti proprium j fi quando in eis
fua feientia furtiuà vanæ gloriæ culpa fubripitur, ad cor
velociterredcunt,3cquidquidin fe ante diftribti iudicis
ocùlosflamnabileinueniunt,lacrymisinfequuntur: qui
flentes non fblum caute infpiciunc, quæ malacommifè- Q
runt, fed ex accepto munere quæ reddere etiam bona
debuerunt , quia nimirum tanto fè amplius peccatores
fèntiunt, quanto ex negleäis bonis quæ agere poteranrj
debitorestenentur.rede enim c i ferru
mabat, Heu, heu, heu, & hoc ipfum mutuum acceperam. Ac fi
dicat, Illud per diflblutionem negligenciæ perdidi, qiiod
vt per bona opera redderem, ex gratia créditons aeeepe-
r^m., Et numquam Deus mentem defèrit, quæ in peccatis
fè yeracit'er agnofcit^Vn^e & mot Helifæus vèniens,lignü
deorfum mictiti& ferrum in fuperficiem attulir.-quia videlicet
redemptor nofter, pie nos refpieiens, cor peccatoris
humiliât, & ei quam amifèrat ifttclligentiam reformat, lignum
mergir,& ferrum leuat,quià cor stffligic,6c feientiam
reparat. Vnde bene in alia-rranslatione dicitur^ quod in-
fregit lignum atqueiadauit, &ficferrum fuftulir. lignum
namqueconffingereeftcor abelatione contereredignum
adimaiabtare, eleuacum cor incognitionem, vt diximus,
prPpriæinfirmitatisbumiliare : atque illico ferrum in fuperficiem
redit, quia ad vfum exercitatibhis priftinum in-
celligenfiæ recurrit. Igicur quoniam donum inrellectus
quod accipirur, vix cum tot difiicultatibus cuftoditur,cu-
randum valde eft ne oao corpéat, curandum ne incicano-
nes »péris virio elationiseuanefcanr. Samfti namqueviri
minime exul taht ; cum cognofcunt quæ faciunr, fed cum,
faciuntquæ cognouerunt:etfiintelligedo largiores con-
gaudent à munere largiroris, mcerentes tamen ebnfidë-
rantdebitum operis,vt videlicet adtione petfoluant, quod
eis prorogatum let.quiadeillo loanhes ait : Eccefecuris ad radicem arborutik . eft in cogitation^. Stiiltus namquc eft depo/
ifoieff.interueniente paffione corpus ipfum, velut manu- bitor, qui gaiidenspecunias.mutuas accepit, 6c tempus
brium4 efetuit,&in inferni profundadefeendit, quod in quo reddere dpbét, non attendit. Modçratur'autem læ-
lepultnradepbfitum, ad virain tanquam ad manubrium ritia accipiertdi, quando foierci prouidentia etiam confti-
fuum fpititu tedeunte furrexit. Siucalitcr, Helifæumty- turum tempus reddendi cogitatur. ' Éex autem Sjrtapugna-
pumhabuifle Domini faluatoris frequenter iam fupradi- bat cotttralfraeUm,confihumqueinijt cumferuisfuis dtcens. Inloco
ximus; fed 8cin pueroillofilioprophetæ, cui fccurls de illo&illoponanminftdtas,6creliquà.] RexSyriæSamariam
manu lapfa eft, non incongrue Chriftus intelligitur: fecu-1 obfidens, diaboli geftabatrypum, qui anceadueritum fah
risilla quæcecidir, Adam fiuetotum genus humanuiiifi- | uatoris ludieprum pbpulum fua obïïdione eonclufèrat,
gniflcallevidetur.'ï'enebatergofiliusprophetçfecurimin j cuius famitiæ atque occulta:iufidiæ,quas humanopræren-
nunufua, 6c Dominus acfaluaror nofter humanum gc- debâcgenerivenHelilæi ,hoc eft, Domini faluatoris præ-
nus quod'creauefâc in manu poteneïæ fux. Sed quo-1 fcienciaatq} virmte'fruftraræfunt. Excrcicus regis Aflyrio