Ifiuf. V- 6.
. Matth. 13.
Luc.nrfr
c 1
Matth. 13,
Eufebii G Allie uni
vnitatemcxtendicur&tenetur: ica Saluator nofter infe- j
parabilis cum pâtre fubfiàntiz, & ad terrenadefce'ndit, tic | S
coeleftianon reliquit: & hic âdfuit, & inde non dcfuicj I
Nam fîcut dicit 'pro$h.etayafummocoelo egreftto «%dèfcribi-
tue quidem eundi ac redeundi vélo citas, fed .mfeuriura ! *
nefeie i mmenfitas, quia Deus vbique totus efD Acfcpdeiè '
ad nösmifericördiaporuit;fecederedfe plenitudo nó po-1 * ,
tuit. Qui enim cxcedit omnia, quo recedit î aciîcvnige-
nitusàpatremiffuseft,nonamilIus. Et ideo dixit prophe-?
ta; Eruttauitcormeumverbumbonum, Geutenimexyfupro- tf,i
latiuura horiiinis vëtbuita ad audtentcaloquentc trans-j *
fercur,vt nihilominus in code quo progreditur corde tc-j
rieatur; ficut fermo quem loqueris,& à te exijt,& tecü eft, I
n puo & ftupendo genere & tranfit &, remanet itjtansfun'
ditur, nee elabitur : & quo dirigitur peruenit, & ynde c-1
miftiturnonrecedit. Ita& Dpminus nofter IrjïwcWiftus, u„
qui in principio etat verbuig, Deusapud Deum, ad nos
prodijt, à patre non exijt ; ilhcëftiririhdcproceflit ; & quia !
ad ccelos remeans dixit,Ecceegoyobifcu[urn omnibus diebus,ad j ‘ï
noftca deicendens in fuis rem an fit, ficut ad fua regved tens ' ■>
nobifcu remanfit. Et ad nos eçgo verbum incpmpreheii-1
fibile percurrit, ôcàpairispeÀorenottreceflic. Ait ergo!
EVSEBI I GALLI
CAN 1 K PI i c o n
H O M . I X l Æ ,
Ad populum clbqucnriifitnæ &
p i V '- . ’ . ,%% p
DeNatiuitate Domini, Hoqftlia prima.
VdiuimusSpiritum fandtum per Propheram
deNàtiuitateDomini faluaroriÿfub profùri-
damyfteriorum obfcnritate proféré n te m ,&
nouum coelcftis folisiubar, velue de iuaimbe
^monftrahtcm,& diçentc s Paruulus natusefl nobis,
film datcv eft nobis,& faäus eftpr'tncip at us fuper bum er uni eins.
Hoc locopropheticfis ferino , Dei 6c hominis ihuerii-
tut expreihflëperfonamëytrumqueenim fidcs catholica
& credit & przdicat. Nan- li homincm tantum dixeris
Chriftum, negas potential« quacreatus es. Si Dcum tantum
dixerisChriftum, negas roifericordiamquafanatus! fermo’diirinus,&pepmtfilimfuumpnmogemtum.
es. Quid ergo eft , paruulus natus eft nobü, ftlius datuseßI hæretiçj, quirecenticrroredecepn, 6c noua antiquifer- H*wi
nobis i Natus eft nobis,qui fttd erat» datusëftergo ex diui- j pencis dente perçu® , dicere aufi funt carnem Domini faX] 3
nitate, natüsex virgine. Natus, quifentiret occafum r da- j uatoris nihil habuilfe de Maria ? hoc dicuntilli orientales I
t«s? quinefeiret exordium. Natus, qui&matre effeciu-1 ftçreticbnihil illâ parricipaffc de matre.Hicpeftifer fenius
niçlr : datus, quo nec pater effet a^tiquiqj. Natus,qui mo- orientales eeelefias occupauit,nihil Cbriflum de matris co-
reretur : datus, ex quo vita nafeeretur. Ac fie qui erat, da- fanguinitaté traxiffè.fed per virgtnis tranfilè vteram,qua-
tus eft; qui non erat,natuseft. Illiodominatur,hichumi- iiper eorpuiialienura. Etquidegit illis nouemmenßbus
liatur.Sibi regnar,&mihi militât. Qgod veroau<^uinius, intraillud;macerni corporisgenitalefecretum ? illicvtiq;
p/trutilusttatus^eßnobis,: parouluf datur , ^uiaoiinanidtle- deeiusoffibusidc medullisratione opéranteeolïèàusgillie
natura ftupente compofitus, illic per légitima nafeendi
ipatiade caçnp carnis incrementa mutuatns eft! Quddfi
nihil attradlur9 erat de prapriæ parctis materia, quid opus
erat longa hofpitij mortälis tniuria ? Si inquä, nihiide liip
erat cOrporeus matrisfinus coelelti puero quotidianis ho-*
rar um ac dicrumprofedtibus collaturus,vbi primül'egitur
couccptus.ftatim confummatus,ftatim fuit &genitus;Sed
n'6ica eft. De prima dicatur paruuliconformatione,vnde
oflium compago, membrorumq; perfçdio prodijt ? nota
folenms temporis confuetud üilraque cum anima aliunde.
If*- SS-1.‘
Rem.n>. io
me tipfum, & fortham ferui, non depofira fed abfeondita
maieftate,' (ufeepit : vt & humanis oculis videri poffet, &
feruum Domini claritate veftiret. Hiceft parüulus, quem
çtiam (etrno Euangclij grano finapis comparauit. Simile
eftregnum ccelorum, inquit,granofinapis. ficut edimgranum
finapis paruam praefert in exteriori fpecie quanutatem,
fed magna dum conteritur profert de fui conttitionevÎN
tutem &c quod plus eft, magis intra Ce vim fiiam poflidet:
ita& Dominus nofterIefus Chriftus exiguus putatur efle,
dum ex homine procreatur : fed cum Deo totus iinpletur,
dum per vit* huius labores tribulafionum afflidtione go- j fufceperit/i corpus de matre non habuit,ergö fermp diui-
teritur,fortiorinuenitur. Viucndo eruditionem protülic, I nus caretveritate,cum veritas fit qu*eumfiliumhdnyinis
moriendo patientiam, porentiam reforgendo per in- J proteftutur. Quo quidem loco debemus aduerteirej quod
firmitatem fufeept* carnis foris quafi minimus & defpe- j dum non hominum,{ed'hominisdicitar,ex vnocrearipa-
âusapparuit.lcd vigorem diuiniratisimmenf* intus ab-1 rçnte m o n ftra tu r.L e g im u s;d ^ f(inquiO^«'»/««wp
fcondic. Iqeo ergo dixit : Simile eftregnum ccelorumgranoß- mogenitum. Si-nihil in eura deictrài^alttjnatéri i.^wrrf
napü.quodacceptumhomomifitinagrutofuum& creuit,&f«ciu proprium,fedprofuditalienum.Sednöitaeft. Nainficutl
efttnnrborem magnam. Ager hiemundqs eft,in quem Chri- totus Deus exDeo,icatocum hominiscorpus ex hornincJ
It us adu e me ns p er fu fceptapi fragilitatem humani generis J De carne Mariapcoagulatus, de eiusformatus vifeeribus]
adminiftrauit falutem. Grammfinkpiseft, propter contri- de eius fubftantia coniu mmatus,&fàn«»uiriera,qu.éetiain]
| W 5 # propterfruÄum immortalisa-1 pjro ^ ö < ^ t u l i c ^ W i i ^ ^ r i ^ ® c i ^ d itin-J
~ aro illaquafinos çecidit, fed poma vit* de radice di- cer h*c quid fueritrationisinterrögetur5 qua ptöprietate
uinitatisexhibuit. Videamus quompdo illumpamuluin | corporisnoftrinaturaindueredebcret,idcauf*eft,'vtper|
del cribat A poftolus :Humiltauit, inquit^femetipfumfactus 0- ■ fiiam quam in noftta carne peragebat de mundi horte vi-
bediensvfquead mortem. Videamus^uomQd%magnum fub- \ étoriara,nofbamj>ofl*etcpnfecraie nataram:& robovaret
umemqufcommémorer,- Propterquod,inquit, exaltauitillu fragilemconditionem,dumcxercecinfragilitatèvirtutc.
Deus,& dédit Æ nomen,quod eß fuper omne nomen. Iraquemi- Acfic&homocontradiabohtfiducialiterauderetcongie
nitnutn finapis p n um eft,' 4um m terram cad«:;: arbor |-dU & diabolos ab homine cognofceret fépbflcfupètari.
magna eft, dilm remfgit.,;. Scmiriatur dum in agro mentis Sed & quoniam leginms,paruulus natus eft nobis, non nobis
abicopditur,dum fpe çreditur, dum quafi fub cefpitisgic- natuscft^nihil fumpfit ex nobis: nihil derioftro fuf
ba, fu b litera facr* legis operitur. 1 n arboreni ftupendam
attollitur, dü per omnés gentes acfoecunda fànâorûdila-
tatur ; dü Deus in homine per figna 6c miracula cogno^ci-
tur,dum in operavirtutesqjdifFunditur: dum deeonual-
lcfèçuliin coelivetticëfublimaturi; Quod äutc propheta
commémorât, <fyfaäus eft principalsfuper humer um eius : ma-
nifeftum.Kôminçm demonftrat humerus, latentem Deum
'Ioquhu?principals. Sed quia non ab omnibus creditus ne-
queab omnibus eft receptus.ideo alio loco prophetac,onquerjtu^
dicensi^wfrtirfjfrfMdjf^iwo^rtf^^f/jj^jj^j.
nicuynueUtumefti ^iachmmaicitar,qaia,Deivittiis, quia
paternç oper|itiôniseffe<âuseft. quiaficut de corpore bra-
chiüm fine fui fèparatione jiorrigitur,ficut per ebtripaginis
nihil funipfit ex nobis: nihil de noftro fufeepit,
nihil nojphçontulit: Quod .m induit, hocliberàuit: quod
Deoiunxit, fpecialirer hoc redemit. Denoftroeftquöd
appendit,de fuo eft quoddonauit.Meum teftoreffe qüod,
decognatamihi catne ptbceflit, vt meuùifit quôd trium-
phauit. Meum inquam, teftorcffcqubd cecidit^vcmeum
fit quod refurrexit. Meum inquam, teftor effe quodiaeuit
intra tumulum^vt meum fit quod alcendit in cslu» Qua:
cum ira fint,dirigamus conuerfationem noftram fub,Deo,
qui & in ccelö 6c in terra eft teftis viuens : iracündiain,cru- (
delitarem ,inhoneftos & cruentos actus réfugiatrius/pe-
(ftoraa malitia.aluxmia&iniquitate mundemus : Chiiltü
Dominum fuicipiannis, fide p^riaivuv«, conjfeffione &?lpc
nutriamus,charitarc porte ïniisl-qué c tiam cordöre jgeftiite
/ , ' ■ pfgc‘E!lm
Wt
Dè Natiuitate Domini, Homitia / /. mS;
I ^»»iuhtbaVeffequaßoon ecAùtKQd^ài^o$iifeôfiditio^
S e d videam9 quotriodohoC fieri poffitî qulyitiaextihguit |;ne. vniuerfæfàbricæ,quo feminario^fus fli&ipfiditcit
in carne, qui Çhriftivittaiibus hubitaculö procurât in cor* M 1 ^ ■ * ’ " ■ ^
de, Ghriftumportatin Corpore.
Homtliafecunda, de eodent*
BËne npftis, fratreis chariflïmi, mecum fidelijerfëti-
netisjbeatü Prophetam ante mut ta fècula de præfenti
folennitate Cêciniffe : Hic eft dies quem fecit DothinUs. Egoau-
tem dico , hicéft dies in quo faëtùs eit Dominus. Genuit
pofterior antiquum,occiduus lèmpitcrnum.Hic inquam,
eft in quo Ia6t9 eft Dominus fèruus, vt perfonaferui tràns- \
irëtin Dominum. Hic itaqùe dies origini return originem,,
deditin fe nafcèntium. Ortum ergo fuum in hac luinpfit
luce fons luminis, hodie ex fe mundo protuliçdiem coeli.
Sed huneipfum diem quem na'tîuitati fuæDominusele-
git, intelligere debemus non paruum nobis inter gäudia
fua præferré'myfterium.Hodie enim noâis damna in diei
tranfeunt lucra. Hodie nox dcficientibùs tenebris mino-
ratur,& dies additus lüdproducitur : vt nafeentéluçis au-
âore, omni ilia, qu* totum mundûoperuerat Sc texcrat,
infidelitâtis node difbuffà, fines noftta velut dies lucéat,
velue mendies ferueat , nofque appropinquante die fiiij
luciseftedi,abijciamus opera tencorarum, &,iriduamur
arma lu cis j fie vt in die honeftè ambul e mus : vt fi n t lucer-
nain nimbus noftrii, id eft, luceatgratiain operibûs noftris.
Superbia, malitia, obtredatio, inuidia, opera tenebrofa
funt, & lumen mentis obc*cant*atque hominem ifi *ter-
nampertrahunc mortem : Econrrariô humilitas,&: humi-
licatis comes patien tia, caftitas,benign icas,ch aiicas,ad lu-
cis opera perrinenr, præccdunt & illu minant nos. Omniü
enim fzculorum anteccflbr & conditor hanediem fibi, in
quanalceretur, elegit: vt ficut proficiebat luce,proficeret
etiam dignitate. Sed liber ipfam natiuicatisdominicç dignitatem
ptopius intueri. Ecce itaque abfque vlliuS femi-
inisincremento, deintada acrudi terrafoecundügermen
afcendit,& de radice mortali yitæ arbor eftloruit:& fâluti-
ferapropago nulloplantante proceflît. Obftupefcitnatu-
, rareturn,vitgo procréâtfobolem, nullum procreandæfo-
bolisexperta confortem, 6c venienti in vitam ho mini per
vnius confertur myfterium munus duorum. Creator ex
creatura fua nafeitur, & frudus ventris fui mater innupta
miratur,ac foeminaaudoris fui audor efficitur. Quid pri-
mum mirer, quidve poftremum 2 quod fine conceptu eft
collàta foecunditas ? an quod per partum roagis eftglori-
fieata virginitas i led non mirum fi itapeperit : talis crat file
cuinupferat. Ait enim angélus ftupenri Mariæ: Spiritus
ftnftusfuperueniet in te,&vtrtus altïfttmi obumbrabittibi. Ecce
præbitura Deo nafeenti corporis fui habitaculum, ptius
mente efficitur Dei tcmplum. Subfêquitur Euangelifta
dicens: & beata qu&credidit. Videamus ergo an fimplicem
nobis hominem nalçi indicée ordoipfe nafeendi. Filius
virgini ab angelo promittitur, à fpiritu fando donatur, Sc
quafi vere Deus credendo concipitur. Non ergo vfque-
quaqué miremur, fi is qui fidei femine acquiritur, falua
matërnipudoris fide inuiolabilicer procreatur. Itaque ad
Euangelium recutramus; miraculum illud quod Ëuangélifta
protulit tempöre refurredionis, digne mihi vfurpem
etiam tempore natMHtaci$,'cam loanne dicendo ; Venitiefus
ianuit claufis, &ftmttn medto. Ecceiam nuncianuis clau-
fis proceflic in mundum,materni pudoris fignaculo minime
refignato : fimulquc illtld imweturpropheticüm Eze-
chielis oraculum ; & porta eratclaufa & non eftaperta,qUiaDo\
SftMustranfiuit per earn. Eadem.nunc potentia mundi iftius
Nyuain per parcu m intiiolarç matris intrauitjqua poftmo-
dum ad diicipulos claufis foribus penetraurtl Quid hic
rationepiqusrimus î quid intclledum fatigamus huma-
nupi ? generatiouem eius quisenarrabit fQuid noüitatetti ftû-
pemus, vbi cernimus maieftatem î Miramur Dominum
noftrum abfque vllius viri femine intra virginea vifeerà
norainem confummafle, quem fcimuscæli terræque ira-
menfitatem ex nihilo condidiflè. -Quis éivllüm initium,
quispræbuit incremcntum, quando ipfa return initia at-
incrementafaciebaf. qnando verè quafi Dominus redafunt,
ipfe mandauit & mata funt. Itaqué nulla obfcqui-
tur materia; fubftantià opetis fola fuit potehtiâ condito*
ris. Secundum hancèrgq poten tiâm credamusD^omihum
noftrUm abfque vllo fèxus initio ex folâ fcêmina Viriïttl
Creafle, quenrfeimus iôtërm(aihiti^eherishfimànî ex
folo Virofttminaiti pondidifre. Recédât êrgö ômnis fiifi»,
délitas. Àgnofcé ô verè heata^laria glofiam tuam tülam
inquam gloriamquamribiyel angelùsmi.ritiamfc,vcl Ip-
annes.per os Heli2abeth îfiâtris adhiic de fècrero vteri
propheraüit. Benedifta itaque tii inter mulieres % & benedtclm
fruttus'ventris tui: & Vnde mihi hoc vtveniài mater boinini ad
me î Exulta mater falutis humansç : ecce Dotmni mei vhi»
uerfo mûndo per tanraretro fècula promifTum prima fu*
fcjpere meteris aduentutn ; habitaCulüm jrnmen& maie*
ftatis efficeris : fpem tétracum, decu? leculorum. Cornmü-
në omnium gaudium,pecûliarï muhete fioueîn menfibuS
folapoflîdes: initiator omnium rerumabs téinitiàtut : &
profundendum pro mundi vita faûgûiné,decptpôretuô
aebepit: aede téfut^pfit,qUol etiam pro tëfolüat. Â pefi*-
Cati epîm veteris fieXu per fè non eftimmutiis; tlèëipfà ge-
hitrix redemptorist Solui ille licet ex debico renalêâtur ,
lege tarnen veteris debtti nöii tenetur ‘ panmi tarnen tibi
cum cæteris commuhe matribus eft.* niëdicum enim dö-
lorum noftrorufti finedolpteparish {anatofemjâéprauat'i
feculi arque eorrupti, nttevlla pudoris corrujitionepro-*
généras. Neçenim deCebat vç qui ad hoc yetierat vt viola-
ta in integrum reflitüeret, aliquid demâfèrnaintcgritate
Violarer.£cce vno partu tup,vni&crfortitn nafci tuf vita fe-
culorum : profers induce tyi lutrîs parentem :*&fàiuatorem
hominum, angelorûoatrem, vocarëpiereris filiùm tuum.
Hic eft ille etiain ab îpitio quafi Deüs* figniS & prodigijs
demon ftratus, ift parriarchis prætentüs, prOphetarum Voë
cibus nunciatus. Hic eft ille qui fub nubilculëgiijcorurr
feans, fcriptiirarum oiftpium claues in (ëf& a^ëriëhV&,
claudens, acteftamentrvereris vinbrasaduentusfuiluce
difeutiens, verbuift carofadum, Venir in mqfidiim, non
depofita, fed fepbfita maieftate : petfedus Deus ôc verus
homo, vnus Chriftus : ribn alter ex pâtre, alterëx virginè:
fed aliter ex pâtre, aliter ex virgifie : inde diuinà, hinchii-
mana fubdantia : duplex natura, fed ramen Pei'Ôënoriii-
n is vna perfoha :.ita coniundus Deus h Ö m in i® eu ranima
corpori. Ita eft pro noitfa fâlute miferiepts htimiliata ma-
ieftas,vttiinc nonadimeretdignltlqdignitatem*, affüm-
pea eft enim humànitas, non abfumpta diuinitas ; ad nos
quidem'per matrem venit, fed tarnen Cum patreçegnauic.!
Et quid mirum ? lux ipfaquamlibet infundatur terris ,,br-
dine tam,en (uo nihilominus hilget in cæliS. Hit efl; ille
dgnus Dei qui tollitpeccatd murtdi: qui alite regeS&principes
pia pro im pijs ftetit v\ d i ma: qui 6c facerdbtemègit fëmet-
ipfum offerendo,& facrificium ob tulit moriendo, ^
■ Hmilia de s . Stephano protomartjrè. ju
SAtis notum eft beatos.martyres & amicos Dei poft e-
metitam militi* pr*iënris adminiftraribnem in illud
fëtulum cum faUore coelefti, cum pompa & triufnphali
occurfu, cum angelica exulratione (ilfeeptos,v bi nnnc re-
muneratoris benedi d ione fatiahtiir, & i nefia b il 1 b us gaii -=
dijsperfruuntur. Inter hæcitaquerequiramus quid hecef-
fitatis, quidve rationisfit, eu fkndi Martyres in iflopàrâ-
difi lumine Cohftituti humaniylaiidibus nofiifidigenr.cuf
tanris hominüiïifeudÿs celebrentur'l.çtïr tantopefe muii*
db huit ebtüm reliquiae Deo feuelâhte prôdàntiir f fine!
dubioproprermtiltiplices"càùfas<î^rimüm âdhôëa fbü-
vcitisfidelibuseXcolun'tur,vrfcdülis ctiltótibösTüffrageft-.
tur: deinde vrduminexemplumdcuotionis & fidei öÖ*
fteris proponuntur, nouis feinper meritis augeàhrtir, ac
'iam Virtutibus fuis clari, alieriis etiaiti profecribus ait!--
plienttir; vtdum ftupefidoDeimatiftfctecuiïi.e|sftafé Hé-1
celle fit vit* curium , nihilominus gloriæ ad hue currac
auglnentum ; deinde Vtàndquus ille teligionis inimictis,-1
etiam ante judicium fentiat pttnam maiitfæfUi^per quant
fè fànâorum glbri*inte'lligit milira'flfe: vt qhos hic iaiü
Z z j per^icit
Fv
ThomÇ
opinio.
ËxGlafpS
conuprfa
apparat.