3S6 . fa u lt Oroßi
n I gefuo,tandemqueSamniticum bellum, quod per x u x .
cie inC.it annos multaRomanorum clade trahebatur,capti ducis
Flor.lib.i; deftitutionefinitumeft. Anno lubfequente cumSabinis
'• **PM Curio confute bcllu geftum eft,vbi quoc millia hominum
1 interfc£fca,quot capta fine,ipfe conful oftendir:qui cum in
fenatum magnitudinem acquifid agri Sabini, 8c multitu-
dinem captipopuliceferrevellec,numerum explicate no
potuit. Annoab vrbe codita cccclxii; Dolabella& Do-
mill'dconfulibusLucani,Brutij,Samnices quoq; cuEtru-.
Ptlyb.b.z. j.cis &Senonjbus Gallis fa&a federate,cum rediuiuu contra
Romanos bellum molirentur,Romani ad exorandos
Gallos milere legatos.Quos cum Galli interfeciiTent,Cse-
eiliusprastorad vlcifcendam iegatorum necem, & com-1
primendumtumultum hoftium cum exercitu miflus , ab
Etcufcis Gallifque oppreflus interijt. Septem przterea
tribunimilitum in eapugnaoccifi, multi nobiles trucida-
ti, tredecim millia etiam militum Romanorum illo belt©
proftratafubt.Ita autem quotiefeunque Galli exarferunt,
tods opibusfuis Romadetritaeft, vt fub praefentinunc
concurlatione Gothorum magis debcatmeminifle quam
Gallorum.
At ego nunc reuocor, vt per hseceadem tempora, qui-
busRoraani ifta perpefli funt,qua: inter fe bella geflerint
MacedonuduceSjteuoluam: qui mortuo Alexandro di-
Impaiura- uerfas fortiti prouincias, mutuis fe bellis confumpferunt;
quorum ego tumultuofiflimurn tempos,ita mihi lpe&are
videor,quafialiquaimmenlacaftraper nodtemde Ipecu-
lamotis alpe&ans,nihil in magni campi fpatio praeter in-
numerosfocoscernam.Itapertotu Macedonia regnum,
hoc eft,per vniuerfam Afiam & plurimam Europae parte,
Libyteque vcl maximam,horrendifubito bellorumglobi
f colluxerunt: qui cum ea prscipue loca, in quibus exar-
fere,populatifunt,reliqua omnia terrore ruriioris, quafi
fiimi caligine turbauerunt.Sed nequaquamtantorum regum
ac regnorum bella excidiaq; explicabo,nifi prius i-
pfadim regibus regna prodidero. Igitur Alexander per
duodecim annos tremetem fub fe orbe ferro preflit. Prin-
cipes vero eius xi v. aiftiis dilaniauerunt,& veiuti opi mam
■ fconfia
xcrunt.
qtatisann.! pracdam a magno leone proftratam auidfdifcerpfere catu-
° CCIpAi/ ^ ; kq» jp^os inuicem in rixam irritatos prad$ amulatione
J j auJ fregerunt. Itaq; primaPtolemaso dEgypti 8c Africa Ara-
annos j i . biaq; parsforte proUenit.Cofinem huiC jpuincfe Syriam
menfcs s. Laomedon Mitylenaus,Ciliciam Philotas,Philo Illyrios
Rcgaauit ( accipiUnt. Media maiori Atropatus,minori focer Perdic-
menfes 8.' caepraeponitur.SufianagensScyno}Phrygia maior Anti-
Arris.1.7. gono Philippifilio aflignatur. Lyciam & Pamphylia Ne-
ria nihil prater vulnera&pericula conquifiuit ,nam oés
ante irruptionem vrbis fua fuccenfis domibus fuis,(e Iliaque
omnia concremauerunt. Pofthac belluminterAnti-
gonum &Perdiccam oriturgraüiflirpüimultis prouinciis
& infulis ob auxilia vel negaca,vel prçftita dilaceratis.Diu
deliberatum,vtrum inMaccdoniam bellü trâsferretur.an
in Alia gerc re t ur : nou i Ifi m è ipfePerdicca Ægyptum cum
ingend exercitu petit. Sic Macedqnia,in duas partes dif-
currentibus ducibus,in fila vifeera armatur. P tolemæus
Ægypd viribus & Cyrenenfibus copijs inftru&us dccur-
rere bello Petdiccaparat. Inter hac Neoptolemus & Eu-
mcnes cruentillimo inter fe pralio digladiati funt. Vidus
Neoptolemus,ad Antipatrum fugit : quem,vt Eumenem
de inlperato opprimât,perurget;quod Eumcnes futurum
ratus,infidiantesinfidijscapit. In eo bello Polypcrchon
deciditur?Neoptolemus& Eumencs mutuis vulneribus
confofli : fedNeoptolemusinterijr,Eumenesyidor cua-
fit. Perdicca cüPtolemaoacerbiflimo bello congreflùs,
amifliis copijs,ipfc quoq; interfeduseft. Eumenes,,Piton
&Jllyrius,&AlcetafraterPerdicca,à Macedonibus hd-
ftesjpuunciantur.bellumq; aduerfum.eos Antigono de-
cernitur. Itaq; Eumenes &Antigonus collatis aduerfum
fe maximis copiis conffixerunt: Eumenes vidusin quod-
dam caftellum munitillimum fugit: yndeauxilia Antipa-
tri tunc potétlflimi per legatos popofcitiquo nundo terri-
tus Atitigonus,ab obfidione dilceffit.Sed nec fic Eumeni
fpesfirmaautfeluscerta. Quarevldmo confilio Argyra-
fpidas.ob arma deargentata ne didos,h.e. milites qui fub
Alexandro militauerant,in auxilium rogat.Qui faftidiofe
ducem in difponendo bello audietes,ab Antigono vidi,
caftrifq;pduati,& vxores & liberos,fimulq; omnia qua
fub Alexandro açquifiuerant,perdiderüt.Qui poftea tur-
piterperiegatosreddi fibi qua perdiderant,vidorem ro-
gaht. Antigonus aütferedditurumpollicetur,fi fibi vin-
dum Eumenem pertrâherét.Itailli fpe récupérations il-
le d i, dedecodflîmaprodirionc ducem fuum cuius figna
paulbantèfeeutifuerâtjcaptiuiipfi captirm catenatumq;
duxerunt,& mox cüfoedifumaignominia in exercitu An-|
tigoni difperfi funt.In t erea Eurydice * Àrridai regis Ma-
cedonü vxor.multafub nomine viri nefaria egit per Caf-
fandrum: quemflagitios^è cognitum,ad fummum faftigiü
perômneshonorumgradusprouexerat, qui ex libidine
mulieris multas Gracia ciuitares afflixit. T une Olympias
mater Alexandri regis,hortante Polyperchonte, cum ab
Ëpiroin Macedoniamprofequente Æcida regeMolofto-
rum venircr,&ab Eurydice finibusprohiberetur,adnité-
tibuS MacedonibuSjArridaum regem & Eurydicem iuf-
Eumenes
Is fritb !
fuie Ales
driiiegnt
uic anaoi
DioiUt
& 19-
ArrùJi.1
Cur lvlt- archus, Gadam Callander,Lydiam f Menander fortiuü- w
iufi. ij. I tur.Leonnatus minorem Phrygiam accipit.Thracia&re- fit ocçidii quanquara & ipfa Olympias continuo medras
M i » ' g*°nes Ponticimaris Lyfimacho,Cappadociacü Paphla-1 crudelitatispcenis luit.Namcummuliebri audacia mul-
gto Lydia goniaEumenidatatfummacaJlroiftm Seleuco AntioChi I tasprincipum cædesageret, audito aduentu Calfandri-
aflîgnatâ ; filioceflît:ftipatoribusrégis latellitibufq; Cafland. filiüs dimfaMacedonib ” '
/cubic
Diodor.
Epiftola
hasc rcci-
rara fait'
Antipatri præficitur.In Badrianavlteriore & Indix régio-
nibus præfedi priores, qui fub Alexandro e(Te coeperant,
permanferunt > Seras inter duos amnes Hydafpen 6c Indu
conftitutos, T axiles habuit. In colonias in Indis conditas
Pithon Agenoris films mjttitur. Parapamenos fines Cau-
cafimondsOxyartesacccpit. Arachofij Gedrofiique Sy-
birtiodecernuntur.Drangas& Areos Stafanor, Ba&ria-
nos Âmyntas fordtur,Sogdianos Scythaîus.Nicanor Par-
thos,Philipp9 Hyrcanios, Phrataphcrnes Armenios.Tle-
polemus Perlas,Peuceftes Babylonios, Archon Pelalgos,
ArcelausMefopotamiam adeptifuntJgiturcaula&origo
Mcrcatu bclio.rum epiftola Alexandri regis fuie, quaiulfit omnes
O'ympia! exulespatriæ libertatiq;rcftitui.Potentesenim ciuitatum
luft.lib. 13. j Graéciæ timentes,ne exules receptalibèrtate vltioné me-
cxca^ c ; ditarentur,àregno Macedonum defecerunt.Primi Athc-
Ub.18. > I nienfès, contrado x x x.m. exercitu & cc.nauibus^fbel-
f Bellü il- lum cura Antipatro,cui Grxcia forte obuenerat gerunt :
ludLamia per Demofthenemquoq; oratorcSicyona,Argos& Co-
cum diftu xinthum.cæterafq; ciuitates fibi focias adiungüc, A ntipa- J trum obfidione cingunt.Ibidux eorum Leofthenes tclo
J èmurisia&operfolïuSjOccidirur.AthenienfesLeonnato,
I qui Antipatro auxilium ferebat,occurrunt, éiufq; copijs
côminutis ipfum in terficiunt.Perdicca vero bellurn Aria-
Cum Rhoxane nuru fua &nepoteHer-
cule,in vrbem Pydtiam conceditribiq; continué per Caf-
fandrùm capta,interfetfta eft.Filius Alexandri Magiii cum
macréinarcemAmphipolitanamcuftodiédus eft miflus.
Perdicca,Alceta& PolyperchontCjCaeterifq; ducib. quos
cômemorare longum eft,diuerfiepartis occifis,finira bel-
lainterfuccefiores Alexandri videbantur. Tum Antigo-
riUs ardens cupiditate dominaudi,* liberandû bello Her-
culem regis filium ab obfidione fimulat.His cogni.fisPto-
lemæus & Caflânder,ini ta cum Lyfimachoi & Seleuco fô-
cietate,bellum terramatiq; enixè inftruunt. Antigonus in
eo bello f cum filio Dçméttiovincitur.CaflànderPtole-
maeo in vidoria particepsfadtus, cum Apolloniâ rediret,
incidit in Abderitas: qui propter intolerâdæ multitudinis
ranas 8c mures,rcliéfco patrio folo,Ôc an ti quis habitaculis,
émigrantes, nouas fedes prætenta intérim pace require-
bant. Sed Caflander 8c virtutem, & multitudinetn gétis
àgnùfcens,ne adatfti neceflîtare Macedoniam bello qua-
terenr,atq; iuuaderent,réceptos in focietàcem, in vltimis
Macedomæ finibus collocat.Inde cum iam t Hercules A-
lexandri filius,x i v. clfet annorum.-timens ne çum^Mace-
dones quafilegitimûregem præoptarent,occidendü tacite
cum matre curauit. Ptolemæus iterum cum Deme-
trionaualiprælioconfiixit,&cùmomnem penè clafleni
Olympi«
occidud
rathiCappadocumregiintulit,eumq; vicit,inqua vidto- / atque excrcitum peididillct.viôtus in Ægyptum réfugie.
’ ,Hac “
iji.p-4 1
P lut.«'
Dimt-
Hune in
regou ”
ftituercPo
lypcrchon
arabnt»
:d àCaf j
i t f i i
rupins etf
ÊciH**
•os.
Liber tertius:
puibus
tflib. ç
H. 16. I
I. Qor.j
p i u s
pmi-
àîtis. ica
iif. lib.
ic
PaAa.
H lib .i.
Hacvldtöri^ elatui Antigonus, regem fe cum Demecrio
filio appcllamubet: quod exemplum omnes fecuti, regiu
nomen fibi dignitacemqf fiitripferunt. Igitur Pcolemteus
& Galfender,c*teriq; alteriusfadtionis aucès;cum decipi
lèab Antigono figillatim vidërét,perèpiftblas fe inuicem
ebttfirmantes,coeundiin vnum tempus locuinq; condi-
cunt:Ö£ bellum adue.rfüs Ahtigonum coraumbus viribus
jnftruunt. Gaflander finirinioru m bellis implicijus, Lyfi-
machum clariflinium ihtetom nësdüée,cum ingehtf ma-
mi'pro fefocijsinauxiliumroiht.SeleücUs quoq; ex Afia
maioredefcendens,,nouusAntigonohpftisacceffit. Ilic
fiquidèmSeleucus plurima per óriénrem ihtcu locios re-
gni Macedonici beilagefiic.Piincipio Babylöniam. bello
expugnauit 8c cepit. Baéfcrianos nouis motibus alfiirgen-
\if.itb i tes perdomuic. Trafittim deinde in Indfam fecit,quij poft
friaisy-' mortem Alexandri,veIuti detra&o excuflrqqj aceriricibus
iugb pr^feblo eius oCciderat.Sadrocotróquodam ad vin-
dicandatfi libertarem ducc: quipöftéacrud'ëh'ter in ciües
agens,quos dë exférha dóminationc dëfenderar,ipfe fer-
uitioprémebat.Gum hpcergo Sadrocotto Seleucus qua-
uïs mulca&grauia bella geffilfet,noüiflimèfirmacisregni
cónditionibuSj&paiftapacedifcefllt. Adunatis itaq; copijs
Prolemati fociorumq; eius,pugna committitur -cuius
qiiahco pptëttor apparatus,tanto ruina grauior fiiit.Nam
in ea tune totiüs pc nè Macedo nici regni vires conciderüt.
Iniplbbello Antigonusoccifuseft:fedfinisbelli huiusi-
Initiumakerius fuit. Nam cum viëtoribusde prteda non
conueniret,iterum induasfaëiiones diducucur. Seleucus
Irupea- Demetrio,PtoIem*us Lyfimacho iungitur. f Caflandro
defunófcojfiliusPhilippusluccëdir.Siquafiexintegrorio-
uaMacedohix bella nafeuntur.AntipaterThelïalbnicen
matrem fuam,Caflandri vxorem;qüamuis miferabilïiér
pro vica prêcantem,’}’ manu fua tfanfuerberauir. Alexan-
derfearer eiusjdumbëllum adüerfiisfeatfem ob vltionem
matris inftruit,;a Demetrio,cuiös auxilium pecieraf ,circu-
uécus bceiditur. Lyfimachus cum’j' Doricetis regis Thra-
cum infëftiflimo bello vrgeretur , aduerfus Demetrium
Ipugnare non potuir* Dem^prius augmento Gnecis,
& fotius Macedoni*elatus, in Afiam tranfire difponit.
Ptolemaïus autem & Seleucus & Lyfimachus , experti
priote ccrramine, quahtx vires ëflènc concordite , ite-
ruin Ibeietatef faóta,adunatifque exercitibus, bellum in
Europam trarisferuncaduerfus Demetrium. His fe comi-
tem&bellilbciumPyrrhtisrexEpiriiangic, Iperans Demetrium
Macedonia pofl'e depelli, riec lpes fruftra fuit :
quippe exercitu eius corrupto, iplöq; iri fügam aifto, re-
guuin MacedonitePycrhus inuafit. Deinde Lyfimachus
genèrum luüm Antipatrum infidiantem fibi incerfecir, filium
q; fuum Agathoclemvltrahumanummorem pero-
fus t occidir. Quibus quidem diebusLyfimachicaciuicas
fo'rmidolofilïimo.terrje motu éuerla , opprefloq; populo
fiio,crude!e fepalchrum fuit.Lyfimachura autem alfiduis
fe parricidijs cruentanrem onmes focij deferuerunt. & ad
Seleucum deficientes, pronum iam rpgemasmulatione
regni,vt bellum Lyfimacho inférret,hbrtati fimr.ReS fce-
diflimiIpeólaculi erat,duos reges,quoru Lyfimachus.annos
natus Lxxiv. Seleucus autem Lxxvii.de eripiendis al-
terutrum regnis cbncurrere,inaëieftare,armagerere.Vl-
timumhocquidem bellum Alexandri comilitonumfuit,
i fed q? ad exemplum humante rniferi* fueric referuatum
quippèaimorbémterrarumexcindisiam x x x i v. duci-
bus Alexandri,foli poffiderent,& anguftiflimos. fenettu-
cisacvitaefiijererminbsnonalpicientes, angulhores eflè
imperio fno totius munditerminosarbitrabantur. In eo
befloLyfim'achus vel ainilfis vel interfedis prius ante hac
pugnamx‘vtiiberis,poftremusoccifiiseft.SicLyfim'achus
Iplucio pugnteMacedonicaefuic.Sed ne Seleucus quidem
tanta vi^oria impunè lairatus eft: nam nequè ipfe poft
Lxxviü annosquietem naturalismortisinuenit:, fedex-
tortatn fibi infcelicitervitam velut immatüra morte ffni-
m quippe infiftente Ptolemato,cuius j" fororem Lyfima-
ehtis in matiitttonio habucrat, irifidiis circumiientus &
occifoseft.Hjec funt in ter parentes, fi! i os.fratres ac locios
cótilabguinitatis föciëtatilq; Comercia. Tanri apdH iHói l
jiuitiadquehumanareligio pendëbatur.Efubcfcant la-
■ ; ; . ^ ; • • ' ,3S7 \
nèdë rccqrdattone praetcritornm , quihunc intcrucnru
löiiüsfidei Chriftianæ,ac medio tantum iurationislàcrà- I
mento viiiere fë cum hoftibus, necpati hoftiliafciöt: quî- |
bus indubiratiflïmè probatur, quia non ficut illi antea,
Caelaimigcbantfosderapórca ,,fed quia mine inter bar-
baros ac Romanos creatorém atdominum fuüm con-
tcftan'tes, tàntam fidem adhibira in fecramenrum feruant
ëuangelia, quantamtuncnecinterparentésac filiospotuit
ferüare natura. Nuncaiuem finis .Maeëdohici belli,
finis etianvlibri fiat , prafertim cum ihm abhincPyrrhi
bella incipiant,& mox Punicaconlcquantut.
P A V L I O R O S I I
LIBER IIII.
P RÆËÀT IO. »
j Ixilïc ÆrieàmVirgiliusi'eferr,cumpoft iîb. i.
pericula fus fuorutn<^; naufragia refi-
duos ægrè fociôs folareriir ; Forfen 8c
hæcolim meminiflè iuuabir. Ha:c fen-
teruia femel aptèfida, femper vim lui
triplicédiuerfiflimis aifedibus refert,
cum & prçcerita tanto gratiora ha'oen-
turin verbis, quanto grauiorareferunturingeftis : & fu-
curadumdèfidèrabilia taftidio præfentiumfiant, femper
melioracreduntur.'ipfis autem præferitibusob hocnulla
in parcemiferiârumiufta compatatio adhiberj^poteft,quia
mul to maiore moleftia afiiciunt,quantulacunq; fin t ifta;
quæflint, quand ilia quæ fiue transada, fine ventura :'8c fi
magnadicüntur,interim omninocunc non func.- veluci fi
quis nodurnispulicibds tiullatùs,atque ex eoyigilijs an-
xius, alias fortè,quas aliquaiido ex ardentiffimis fëbribus
diu fuftinuit.vigilias recordetur,pEoCuldubiq impariétrus
feret iftarum in quietudiné,quàm illarum recordationtm.
Scd quamuisapud omnium fenfuspro captu tediporum
ica videriqueat,nudquid tarnen aliqtois exiftec, qui vel in
iplaanxiecatepropuncjjstgrauiorespnlices elfe quàna fehles
: aut acerbius accipiat., fe vigilate lànum, quàm dor-;
mire non pocuilfe moriturum î Quæ cum itafinç, dèli-
catisiftis&querulis noftnsvrcunqucG.oncedo, vthæc,
quibusnunc, quia fie expédie, interdum admonemur
fentiendograuia purent. Non tarnen cohibeo, vt etiam
adferantcomparand'© granidra. Quemadmpdum fi quis
mollilIÙnisé ftraris cubiculoque perçommodo matuti-
nus cgcediens, uodumo gëlu iacu riarium dorlà obriguif-
fe herbafq; incandtiilîe profpiccret, & inopinato vifu ad-
monitusJdiceret,frigûs eft hodiè, hic mihi nequaquam
reprehendendus viderefur,auia vel comuni vfu, vel proprio
fenlïi locutus clfet. At fi crepidusin cubiculum recurrens;
ftratifq; fefeadoperiens, vel magis abdens, clamâ-
rettantum omnino frigus cffèquancum nec in Apénino
aliquando fueric, cum Annibalelephantos,equos,pluri-
mamqueexercitus fui partem, niuibus cla^fiis atque op1;
prelïus àmifit,hune ego püeiilibus'iicepüjs naufeantem,
non modo dicentem ifta-nô ferre m,fed etiam abipfis ftraris,
otij fui teftibus,in populum publicumq; prortaherém:
eiq;fbrasprododo,iniantesineoatqueex eogelu ludé-
tçs,iucundantes,fudante(q; ; môftrarem,vc verbolà nuga-
citas delicatis vitiata nutiimentis,non in tempore viol.en-
tiam,fedin fe çlïè fegnitiem docèretur: & in côparatione
rerum diiudicanda,nômaioresparuarolerafie,ïed fe nee
paruatolërare fufficere probaretar.Quodeuidentius ipfis
in memöriam reuolucis præteritoru cladibus,âpprobabo,
Pyrrhi bello in primis,ficiit ordo eft,prodico.; cuius cailla-
&origohæcfuit*Annoabvrbe condita ccccxxrv, Ta-
rentiniRomanam clallem forte prærereantem, i fpedtaculo
Tranfims j
nnibalis j
i Icaiiarn!
iofr.ca. 14'. ;
Pyrriius
latebD'nis
dpi cill a tur
IÜE cod.
nno fèiè'
4 y o. Gu/. /.
7.C4 v it.
Thca
fofpcaû
theatri prolpeâam hoftiliterin.uaferunt,quinq;tan- wtitifle.-
tum n a u ib u s v ix 2 p e t fu g a c la p fis :e x ’ teta t c a a ö a in p o r -
tum c ia (T is ,& p ro flig a ta e ft,p iic fe c ti iia u iiim rrucidari,- ö - £ orQ ai.
mneis b e llo v tiles ,CKfi,reliqu i p re c io ved ic i funt.Gdtinu o-Jqu c.vnna
rnifli T a ren tum a R om a n i s | le g a c i, v t;d e illari^ q u e re ren - )tcfpcifum
tu r in iu r jjs ,p u lia t i ab ij feie rn,au ^as in fa p e r ia iu r ia s
le ru n r. H is c au fis b e llum in g e n s ex o t tu m e ft. R om a n o s
q u iq u a n - , , /