Nunciatum eft Laban die tertio quod folgeret Jacob. Quiaffumptis
fratribus fuis perfecutus eßeum diebus feptem, & comprehends eum
in monte Galaath,vtd.itq3in fomnüdicentemfibi Deunt, Caue ne
quidquam öftere loquaris contra Iacob. lamtfe I acob extender at in
mentetabernaculum, quandoideconfectitus eßeum cumfratribus
fuis. ln eodem montefixit tentorium, & dixit ad Jacob, Cur igno-
rante mefougerevoluifti, necindicate mihi, vtprofequerertecum
gaudto & canticisér tympanic & cytbaris} Non espajftp vtofcula-
rerfilios meos & fibas i Stulte optratus es. Et nunc valet quidem
manus mea reddere t.ibi malum : fed Deus patris tui heri dtxit mihi,
Gaue ne loquaris cum Iacob quidquam duritis. Eßo, ad tuos ire cu
piebas, &defideno tibi erat domuspatris tui , curfuratus es deos
meos} 3 Notandumeft , quod aprincipiolibii nunc pn-
mam inucnimus deos gentium, luperionbu's quippe fcri -
ptur*locis Deumnominabant. Sequitur,
Tulit itaque lapidem,&erexit'tllum in tttulum.] diligenter e-
nitn aduertcndum eft, quomodo iftos titulos in rei cuiufi-
que teftimoniö conftituebanr, dort,>v* veos pro dijscoleuuntur.
^iideilliceiufdemRacheiishæbverbafunr, I«;
xtaconfuetudinemfeminartim nuncaccidit mihi: id eft f qhali
muliebriafe habere innotuir. Laban autem froftquam perfecutus
effet Iacob, & inuenffet eum, & locutt effent inter fe ihientes
foedus, tulit Iacob lapidem,& erexit ilium in tttulum,dixiteLffatri-
bus fuis, After te lapides. Qui congregantesfecerunt tumulum, quem
vocabat Laban,tumulum teftis: & lacob, aceruum teftinionij. 1 inter
fideles enim cam Iudæos quam gentçs, rems eft lapis
eminensfimilitudine Chrifti, & aceruus lapidum, quod
e ft turba creden ti um. Sequ i tu r,
IACOB quotfcabijt timere, quo coeperat, fuerunt^ et obuiam
angeli Dei.quoscum vidiffetfait,Caftra Deifunt hoc. Etappellattit
nomenlociillius Manatm:ideß,caßra. ] Caltra Dei quæ vi-
duIacob in itinere, nulla dubitatio eft quod angelorunv
fueri t m ul ti tu d o. £a quippe in IcripturiSj c*li militia no*
minatur.Pulehre adfratrem jturus inimicum,angelorum
Ce comitantium excipitur eboris.
Mißt autem nuncios antefead Efau fratremfuum inregmem
Edom ,pracepittLeis, dicens, Sic loquimini Domino meo: hoc dicit
Cap.}*
nun. J
.. triai
adE&a
VII.
rent, fedvtib eis aliquidfignificaretur. Sequitur,
Quem vocauit Laban, tumulum teftis: & lacob, aceruum tefti- fratertuus Iacob, Apud Labanperegrinatus fum, &fuivfq3in pra-
momj-.vterqfiuxtaproprietatemlinguafut. ] -Traditurab eis ■ fernemdiem. Habeo boues&afinos, oues&feruosatqueanciüas,
qui ôcSyram&Hebiçam linguamrnouerunt,proprer pro- mittocLlegationem addomirtutH meum, vt inuentam grattain in
prietatesfu*cuiufq;fa<ftum.fiericnimfolec, vtalialingua I confteäutuo. Rcucrfi funt ad lacob nuncij4icentes,Ve>wttus ad E-
noùdieaturvno verbo quod alia dicitur, 8c vicinirateli- faufratrem tuum, &ecce prpperat in occur fum tnum cumqua-
gnificacionisquidqueappelletur. erat enim Laban Sÿrus, : dringentisviris. Timuttlacob valde, & perterritus dtutfitpopulum
& an ti qu am linguam pare n t u m prouinciæ.in qua habita- qui fecum er at, greges quotfe & ouïs & boues & camelos tn duos tur«
bat ; lermone non mutauerat. hoc ènitn medie policum
mas. 3 Quæn poteft quomodo habuerit fidemprpmiflio-
eft,quod vtriq; conuenirct, &ei quidixerat, aceruuste-
nis D e i, quandoquidem dixit, Sivenerttadturmamprimantfrater
ftimonij, 8c ei quidixevar,tumuluseftrs.Sequitur,,
meus, &percufferiteam, al ta tur ma, quareliquaeft,
lntueatur Dominus & iudtcet inter nos, quando recefferimusa
faluabitur. Sed etiam hoefieü potuit i y t auerteret caftra
nobis ,fiafflixerisfilias meas, &fi introduxeris vxoresaliénas fuper eius E (au; & tarnen Deus poft illam affli&ioncm adeftèt.
eus. Nullus ferments noftn teftis eft,abfçfo Deo quiprafens refticttf\ | v t libera re t eu m,&quarpromillt,implerer. Etadmonen-
Quod dicit Laban, Nullus fcrmonisnoftrts teftis eft abßfoDeo,] di fumus hocexemplo, vtquamuis crcdamus in Deum,,
quiprafensrefticit : nullus extraneprum praeter tellihcatio-
nem Dei,quem ira habere deberent, tanquam nemo cum
eis eilet, quemteftimonioeius iungerenr. Poftlongam
igitur leruitutem quam Iacob apud locetum fuum pro y-
xoribus velut inercenarius fuftinuit,præcepit ei Dominus,
vt reuerteretur in patriam fuam ; tune ignorante focero cû
vxoribusßccomitatu pi operauit. Laban autem conlècu-
tusefteumin montem Galaath cum furore, atque idola
qua: Rachel furata erat apud eum requifiuit, nec reperir.
faciamus tarnen qua: fa'ciendaluntab hominibusin præ-
fidium falutis : ne prsetermittentes ea, Deum te.ntarc vi- :
deamur. Denique poft hæcquæ verba dicat iderri lacob,
confiderandum eft. Deus ,in<\an,patris met Abraham, &
Deuspatris met lfaac,qui dixiftimihi, Reuertcrein terrant tuant,
& in locum nattuttatis tua, & benefaciam ttbi : minor fum cunttis
miferationtbus, &veritatequamexpleftiferuotuo: inbaculomeo
tranftutlordanemilium,& nunccutfiduabusturmisregredior: e-
ruemedemanufratrismei, quia Vatdeeum timeo, ne forte veniens
Quid igitur iplum hoc fibi figuraliter velit, inquiramus. \percutiatmatremcumfilijs:tulocutuses,quodbenefaceresmibi,&
Dum Laban fuperius aliam gerat perfonam, nunc tarnen ' dilataresfenienmeumficutarenam maris,quapra multttudine midiaboli
typum figurât. Laban quippe interpretatur De- merarinonpoteft. ] Satis in his verbis & humanainfirmitas
& tides pietatis apparer. Sequitur,
PJat u 6.
tfaL jr.
mm
■ . m m p p p p i i m
albatio. Dealbatio autem diabolus non inconuenien-
ter accipitur.qui cum fit ex merito tenebrofus, transfigurât
feinangelumlucisi Huicfcruiuit Iacob ex patre reprobo-
rum Iudaicuspopulus,ex èuiuscarneincarnatus Domi-
nus veniti Poteft etiam per Laban mundus exprimi, qui
cumfurofélacob perfequitur:quiaeleétosquoique,qui
redemptoris noftri membra funt, perfequendo opprime*
reconatur. Huius filiam *id eft, lèumundi, leu diaboli,
lacob abftulit:cum fibiChriftiis eccletiam ex gentil irate
coniunxit, quam & de domo patris abftraxit : quia ei per
prophetam dicit, Obhut fier e populum tuum ,& domum patris
tui. Qüidveroinidolis, nifiauaritiàdefignaturî Vndc
per Paulum dicitur, Etauaritia qua eß tdolorum ferüitus. La-
ban ërgo veniens apud lacob, idolum not! inuc ni t : quia
' oftenfismundi thefaurisdiabolus, in redemptore noftro
veftigiaconcupilcentiæterreoænon reperit. Sedquæla-
cob non habuit,-eaRachel fedendo coopérait. Per R achel
quippe, qu* & ouis dicjrurjEcclefiäfigtiratur.Sede-
reaùtem.efthumilitatempæniredtüappeteré^ficutfcu-
ptum eft, Sufgitepofiquamfêderitis. Rachel ergo idolaie-
dendô cooperuit, quia lamftaecelefia'CHriftum^fequens,-
Vitium terreii* concupifcenti*perhumilitatem pærriten-
tiæcooperuit. De haccoopertione per prophetam,Da-
uid di ci tür.Beati quorum rèmiffa funt iniqüiiatesi & quorum te-
ädftiHtpecläta. Nosquidem Rachel ilia lignificabat, qüi
idola fedendo prentimus 4 fi culpàs auaritiæ paenitendö
aamriamuS. QüÂauàritiæimmunditia noii illosquivi
tiliter currunt jmpediti quibus dicitur, Vinliter agite&coii-
joftetuŸcof Pc/?r*lft:lêdhos maximeirrlpedicjqui qualîeffé-
minato grcfliigradientcSi perblandiilîenta'lîcculi rcfol-
Cum/fodormiffet tbi noäe iüafeparabat de bis qua habebat, mUj
ntra Efaufratn fuo, capias CC. btreesviginti, oues CC. arietes vi-
ginpi camelosfatas cum pullisftiis triginta, vaccas quadragmta, &
tauros viginti, afinasviginti, &pullos ear um decem: & mißt per
manusftruorum fuorumfi ngulosfearfum greges. Dixuqguertsfuis,
Antecedite me, &fitftatiuminter gregem &gregem. Etpracepit
priori, dicens, St öbuium habueris Efau fratrem meum ', & interro-.
gauertiie, cuius esi aut, quo vadisi & cuius funt ifia quafequeris?
nftmdebis; Serui tui lacob: »innera mißt domino meo Efau: ipfe
quoquepoßriosvenit. Similitermandata dedit fecundo actcrtio,
& cunftts quifequebantur greges,dicens,lifdem verbis loquimini ad
Efau,cuminueneritiseum:&addetis, Ipfe quo<fe (eruustüus itef no-
ftrum infequitür. dixit enim, Placabo ilium mürUribus quaprace-
dunt.&pofieaeum videboforfitaripropittabitur mihi. Vracefferunt
itatfe rhünera ante eum: ipfe vero manfit rtoiteilla in cattris. dixit e-
nm, Placabo vultum eiusin murie/ibuspracedentibus tunt. ] Scri-
ptor libti narrac de Iacob, dixit enim , Blacabö vultum cius.
Hucuiq; verba Iacob dixifte intelligirur ; cetera vero lua
intulitle, quod ait, ln muneribuspracedenübus eum:t anquam
diceret, Inmuneribus quae ptaecedebant Iacob v placabo
vultum fratris nfei. ordo enim verbot Jm Iacob : )j?ticabo
vultumeius, 8c poft hsec videbo fäciemeius, fotfitan enim
fufeipiet fadem meam: interpofita autem funt Verba fcri-
ptoris,!» muneribuspraceienttbuseunt. Sequirur^
CuMfoindture furrexiffet, tulit duas vxores fudi & iotidemfa-
rhulds cum vndectm filijs, & trdnfiuif Mr entern iaboch: tranfdu-
ftisifeomnibusqudad fepertinebant, remanßt folus: &ecce virlti-
äabdturcumeovfqttemane. Qui cum videret, quod eum fuper are
non poffet,tetigifneruumfemorU eius, &ßatim emarcutt.Dixitque
M 17.
fdeuni : Dimitteme, iqm enim qfcendiihùrôra. Reftondit: No»
dimittanite, nifi ùenediJèerû Mihi. Ait èrgo '; Quid nonieh eft till
y Reftondit : lacob. À t illè: Neqùdqüâm, inqütt, Jacob àppeüa-
bitur nomen tùum -, fed ifrnel : cfuoiiiam fi cdnira Deum forth fui-
fti,qudniomdgu'côntrahomjne'sprattdlebu ? ihiérrpgauiteümla-
cob: Die mW quo appellàriè nomine ? Reftondit: Cur quarts no-
men meant, quod eft mir abile ? Etbenedixii euth in eodem loco. Vo~
càuitfo idcob nomen loci Uhus Phahuèl, dicètis : Vidi Dominum fi-
cie ad fiaient, &faluaf alla eft anima med.f Senfus itaque nic
eft : Non VocabitUr nomen tuilen füppläntatbri'noc eft
îàcob; fëd vóeabitur prihcfcpSiCum Dedÿ hoc eft Ifraeh
quo modo ehim egoprincepsIhm j fiç & tu-j qui jhectim
ludari potiiifti, ptinceps vôcâbetis. Si afitem mecit m qui
Deus fum, fiuè angelus, ( quóhiani plefiquë varié inter-
preçantüf) pugnace pôçüifti, quäritö mägis cum homini-
bus, hoc eft, fcutri ÈfaUjquem formidarc non debes ? Illud
j
funt qui dicuntur Dij. fuie tri tdlo,fiue in terra, quemadmodum funt
dijniultiniulti &dommmulti: mâximë quiafinéarticuloin I
Græcodi&umeft, quö articulo euidentilfime folcc Veri j
Dèiÿniüsfierifignificatiq. hohenimdixit;
led diiitj '*&•**» 9**. Facile autem hoc iritelligunt quadi*
ftàntiâ dicatur,qui Græcüm eloquium audirc atque intcl-
ligecefoienr; Seqüituri
Ait Efau ad Idcob;Gradiamur fimul,&ero focius itineris tut. Di-
icitIdcob : Noft'tDominemi,quodparuuloshdbeam tencros,& 0-
üesac boues jetas mecum : quas fi plus in dthbuldndo focero laborare,
morientur vna die cunäigreges. Pracedat Dominus meus ante fer-
uumfuum, &egofequarpaulatimveftigid eius, ficut videropoffe
parùùlos mèos, donee venidm ad Dominum meum in Seir. ] hoc
enim* ficut Icriptura diuina narrat, Iacob non fecit, vt ad
ElaüperueniretinSeir: led eö perrexititinere,quodiri-
gebàt ad fiiös; An forte veraci ahimo promiferac, fed aautqm
qupd in libro riomimim interpretaturiiirael,vii: vi- liud poftea cogitando elegit. Sequitur,
densDeum, fiue mensvidens DSum; omnium paetieler- j EtldcobvenitinSocbot,vbiadificatadomo,&ßxistentoriis,ap-
monedetricuminontamverequam violentern^hiinter-1pellauitnomenloci illiusSochot,idcft,tabernacula: tranfiuit^Sa-
pretatum videtur. QjjamuiS igitur gtändis audoriratis i lemvrbemSycimorum,qüaeft in terra Chanaan; poftquam reuer-
iint,& eloqüenti* ipforuin nos vmbra opptimar.qui Ifra* i[fuseftdeMefopotamia Syria, & habitatist iuxta optdum, emitque
el, Virura uue roentem videritem Deum ■, tranftulettint: j partem dgri, in quofixit iabernacula,dfiliisEmor,patris Sichern,
nos magis feriptur*, & angeli., yel Dei j qüilfiäel iplum | centum agnis: & eretto ibialtari inuocatüt fuper illud fortißimim
vocauit,au^fcontatedueimur^quam cuiuslibeteloquen- Deutnifrdel.~\ Eft autem vlque Koaie ciuitas trans Iorda-
ti* lecularis, Hoc autem nomen illi ab angelo impofi- nemhocvoCabulö,ideft,Sdchot,inter partesS,cythopo-
tüm, qui cum illo fuic in itinere de Mefopotamia redeunr leos. Etvehit Jacob Salem, ciuitatem Sichern, in terra Chanaan,
telu6fca|us,\typum Chrifti euidentillimegerit. Nam quod cumveniffet de Mefopotamia Syria. Error oboritur quo modo
ei praeuäldit lacob vdque volenti, vt mylterium figuraret,:{Salelh, Sichern ciuitas appelletur, cum Hierufalem, in
fignificat pallionem Chrifti, vbi vifi fiint ei prxualere Iu- 1 qua regnauit Mclchifedech, Salem ante fit didta. aut enim
dsi. Efc tarnen bepedi&ionem ab eodem angelo quem jvnius nominisvrbs vtraqueeft,quqd etjam de pluribus
fuperanerat, impecrauit: acfic huius nominisimppfitio,1 lud ** locis pollumus inuenire, vt idem vtbis&locino-
benediiftio fuit. Inperpretatut autem Ilrael,princeps cu,m men in älia atque alia tribu fit: aut certe iftam Salem,qu*
Deo: fiue, vtalijvolunt, vir videns Deum: quod eritin nunc pro Sichern nominatur.dicimushic interpretatam
’ ' ‘ ‘ Conmmmatam,atqueperfe(ftam,6ollä,qu*pofteaHicrufalem
di<ftaeft,Pacificam, noftro lermonetransferri. v-
trurnqueenimaccenrupaululum declinato hoc vocabii-
lumionat. Sequitur,
tG R E S SA eß autem Dinafilia Lia,vs videret mulieresregtö-
nis illius. Jßuam cum vidiffet Sichern filius Emor Ethai,prmeps terra
illius, aaamauit, rapuit, & dom iuit cum illa, vi opprimens vir-
ginem, & conglutinata eß aninia eius cum ea, trißem^ blanditiis
deliniuit: & pergens adpatrem fuum ait : Accipe mihi puellam
hancconiugem.] Siiam cum illadormicrar, eamquchumi-
liauerat, quo modo poftea virginem vpcat: nifi forte virfine
præmium fanótorum omnium. Tetigit potto illi i-
dem angelus, veluti præualenti, latitudiuem femofis; e-
ümqueifto modq claudum reddidit. Eratitaquëvnusatque
idem lacob, 8c bencdiótus, 6c claudus ; bcnedi<ftus,in
eis qui ihChriftum ex eodem populo ctediderunt , atque
ininfidelibusclaudus. Nam femoris laritudo, eft generis
multitudo. Plûtes quippe funt in eaftirpe,de quibus pro-
pheticepr*di6lumeft : Etclaudicauerunt a femitisfuis. Sequitur,
LE V AN S autem Iacob oculos,vidit venientem Efau,& cum eo
quadmgentosvirosidiuifitquefiliosLia&Rachel.ambarumquefa-
Mr. 8.
mularurn’.&pofuitvtramqueancillam&liberosearuminprinci- | go nomen æratis eft fecündum Hebræum eloquium? aii|
pioyliamvero & fihos eius in fecuhdofoco, Rachel autem & Iofeph ! potius per récapitulations poftea commemoratur, quod
nouißtmos : & ipfe progrediens adorauit promu in terra fernes, do- primo fadtum eft ? prius enim pötuit intendere anim* jp-
nec appropïnquaretfrater eiiu. Currens itaqtte obuiam Efaufratri lius 8c adamare virginem, 8c loqui lècundum fenfum vir-
fuo,amplexatus eß eum,ftrïngenfy,coUum & ofculansfleuit. Leua- ginis;&deindecumilla dof:mire,eamque humiliarc. Di-
tïfqueooulisviditmulïeres & liberosearum,&ait:Quidfibivolunt l na quippe vt mulieres videat extrane* regionis egredirur,
ifti,&fiadtepertinent? Reftondit,parüulifunt, quosdonauit mihi ! quandp vnaqu*que mens lua ftudia negligens.adiones a-
Deusfcruo tuo.Etappropinquantesancilla &filii earum, incuruati ! lienas curans,extra habitum atque extra ordinem propri-
funt.Acceßit quoqueLiacum filas fuis,&fimihter adorauerunt. Ex- um euagacur. Quam Sichern princeps terr* vidic 8c adatremi
Iofeph&Rachel;adorauerunt. Dixitifc Efau :Quanafuntifta
turma quas obuiam babuti Refpofidit, V tinueniremgratiam coram
domino meo.Et illeait: Habeo plurima,fiater miftnt tua tibi. Dt-
xitqueIacob: Noliitafacerc,obfecro:fedfiinuenigratiam inoculis
tuts, accipemunufculumdemanumea. ficenim vidtfaciemtuam,
quafi viderem vultum angeli Dei. 3 Quid fibi vult , quod Ia-
>cob ait fracri fuo: Propter hoc vidifactem tuam, quemadmadum
cum videtaliquisfaciem Dei,} vtrum pauentis 6tperrurbati a-
nimi verbavfque inhanc adulationem proruperunt? an
fecundum aliquem intelledtum finb peccato didta accipi
poftunt ? fortalus enim quia ditfti Hint 6c gentium dij,qua:
mat daJmonia , non pr*iudicetur ex his verbis hoinini
Dei;1 noil enim di^ic: Quemad m odum fi viderem faciem
Dei : fed, Cumvidetaliquis. Ipfc autemaliquis, quem li-
gnificare poll!t, incertumeft. Atque itafortafle tempera*
tafunt verb?., vc6c ipfe Efau fibi delatum rantum hono*
rem grate aceiperet! 8c qui naecetiam aliterintelligeret,e-
um, dquo didta funt, nullo erimine impifetatis arguerfitf
quod fibi bertigno anirrio didta h*cverbafracerna funt,
quoniam6cpoll bodam fufeeptionem naectis ipletranfie-
rat. Pocuit 8c fic dici,qilemadiiiodum 6d Moyws Pharao-
niDeusdidtus eft, lecundum quod dicit Apoftolus: Et Ji
Biblioth. Vet.Patr. Tom. 5.
mauit : quia videlicet inuentam in curis exterioribus, diabolus
corrumpit: 8c adglutinata eft anima, efus cum ea j
quia#,niram fibi per iniquitatemefiicit.Et quia cum mens
peccare lè eonfi)icit,admilIum flerc conatur; corrupta aii-
tem Ipes ac fecuritates vacuasante oculos vocat,quatenus
vtilitatem triftiti* fubtrahat: reefte illic adiungitur ; Trt-
ftemfyblanditiisdeliniuit. modo enim aliorum faóta grauio-
ra,m odo nihil eile qubd perpetratlim eft,modo mifericor-
dem Deum loquitur, itiödo tempus adhuc fiiblequensad
pænitenciam pollicetur ; vt dum pet hoc decepta mens
ducituç, ab intentione p*nitenti* fulpendatur ; quatcntis
tunc bona nulla lufeipiat, quam nunc mala nulia contri-
ftant: 6ctuiicpleniusobfidaturlüpplicijs, qu*nuncgau-
det etiam in delidis. Sequitur,
Et eue die tertio quando grauißimus eft dolor vulnerum,arreptis,
duo idcobfilii, Simeon&LeuiftatresDina,gladiis jngreßifuntcofi->
demerunterfectifque omnibusmafculis,Emor&Sichempariterne-
caUeYunt, tollentes Dïnam de domo Sicbpm for or cm fuam. Quibus
egfeßisintro'teruntfuper occifosceterifilii Iacob, &depopulatt funt.
vrbemin vltionemftupri fororisfua.] Apparer ergo his verbis, j
non tfanleunter,ficut viator fpler,illicmanfille lacob,led 1
' agrum emific, tabernaculum conftituiflè, aram inftruxiffe
A a a a ac per