4. Reg. IS.
2.Par-ip.
. Par.j2.
Efa.36.
2 pi '
Senna*
cherib ab
Angelo
casfus.
Elaias. .
I-Reg. 20.
E/4.38.
dijs circumuentus,pcrijt. Adlofiam filiura imperium dc-
uolutum. Isadmodum religiofosfuifle tradicur,fumma-
que cura, diuinà adminiftraiïè, HelphiâSacerdotc ÿfus
bene. Is cùminTempló librum verbiDeiTcriptu,repet-
tum à facerdote légt{Tet:,quö ccmtiiiebatur*Hebr«arn gé-
cem ob crebra? impietates Sc iacrilégia delendam, pijs ad
Deumprecibus fletuqueiugi imminentem clademauer-
tit: Quod vbi indultum fibi per Oldam prophetiflam cÓ-
perit, maiore cura, vtpoteobligatiis diuinis benefjcijs,
culturii Deiexercuit.Igitur vafaomnia, anteriorum regu
fupefftïtiönibus Idolis e6nfecrata,cremauiciNamque eo
profani ritus inualuèraht, vt Soli acLunxdiuinos honorés
datent ,eifoemqiie etiam ex metällis lacraria «difica-
rct. Qui bus Iofias iW puliteiem redatlis,Sacerdotes quo-
que profanarum xdiura incei'fecit. Sed ne ièpulehris qui-
dem impiorum pepèrcit ; quod olim pixdidtum a Pro-
phetaimplëtum äntnväduerfum eft. HUiüsodtauo Sc de-
cimo imperij anno Pàféhacelêbratum. Poft triennium
ferè,aduerfus Necbao règern Ægypri,qui bellum Aflyrijs
in fere b at, in puxliiim egïeiTiis , priufquam inter iè açies
concurrerent,dagittàiàdse(h Exqj eo vulnerein vibem
rclatus deceffitjçnm tegnaflct annos 1 .Sc xx. Ioachas in-
.fideliuseius regnum adept us, tribus menfibustenuir, ca-
ptiuitati ob impietatem deftinatus,narhque eumNechao
Rex Ægypti vinôtum,caprumq; abduxit.Necmultopoft
in vinculis djem füri<fths ëft. Iudéis ftipendium annuum
imperatunuRex eis Eliàchitiï arbitrio vidtorisdatus,qui
poftea immutâto nomine Ioachim vócitatüseft. Hiclo-
ach«,fratris Iofiæftlmsfuir,fratri quàm patri propior, fa-
crilegio inuifus Deo. Igitur cum RçgiÆgyptiô pareiet,
qüippc cüi tribntum penderet: Nabuchodonoior Rex
Babylônius Iudæam cèrram occupauit arm is, & per triennium
iure belli vi&ör poIfedit,eteriim cedente lain Rege
Ægypti,determinarifq, inter ebs imperij finibus, conue-
nerat Iudæos ad Babylonem peftinetcw Ita cüm Ioachim
exaétis in Regno annis vndecim, Ôlio eiufaem nom in is
locum leaflet,iique Regis Babylonij in fc iram condtaf-
fot;, Deb nimirura agente , cui eonftitutüm erat Iudæam
gentèm captiuitati Scinternecijprii dare.Nabuchodono-
for Hierofolymam cum exercitu ingreflusi yrbem mu-
ro fqufcac Tem plum foioftràuit : auri imtnenfum modü
Sc facra órnamenta vel publica , vel priuatà, puberefqne
omncs yirilisac muliebris fexustranftulit : re liet is, quorum
imbèciHitas aut «tas faftidio 'Vidfcoribus fuit, quae
I E
P l i
(lolîaj
|Rcr.
Hicrofotemplura
turbainUrilislêrmtio, exercendiscolehdisque agris, -ne
incultum efletfolum jdépütata.Eifdemq, Rex Sedechias
prafpbfirüs; adempris viribus, inani tantum vmbraregij
nömihis èoncefla .Sed Ioachas tribus meniibus tempus
imperij habuir. Is cum populo Babyloniam translatus, &
in Carcetem coniedlus eft : tricefimumpoftannumemil* I
fus, atöuè d Rege in amiciciam receptusvraen/aq; & con-
filijs participatus,non fipe folatio depulfe càlamitatisde-
cëffit.IntereaSedechiâ'S'Rex tutbæinutilis,quanquam fine
viribus, infidoingeniOj&Dei'jmrrtemorj qui non in-
telligetct captiuitatem ob deliâa gentis illatam : poftre-
mis denique malisdedirus, Régis ànimum oftendit< |ta
ei poftripüem annos Nabuchodonofor bellumintulit,
com’pullumque intramuros confugcrc^triennio oblêdir.
Qua teinpeftate Hieremiàm Prophetam}qui iam fâepius
iipm'inere vrbi captiuitatem pronuntiâUerat, confulit,fi
quid fpeiforfitan fuperefîet.’Sed ille, cieleftis irae non i-
gnarus, eadem fàepius interrogâtus, rêfpondit, ipfi Regi
Ipecialem poenam denüntians. Turn vero Sedechias in
iràm excitatuSytrudi Prophetam in cafcerem iubet:mox-
queeum crudelisfaélipiguit. Sed obfiftenribus;Iud«o-
nim ptincipibus, quibus iam inde à principio moris fue-
ratbondspremere,abfoluçrëinnocôitem non eft aufus.
Ijfdem cogentibus, inlacum immemi profundi, ccenoq;
aefordibus, atqucexéoexitiabilifoetorehorridum, de-
roirtuscftjVtnefimplipiquidem morte expirarer.Sedrex«\
liect impius,ahquanto ramenSacerdotibus mitior,educi I
Prophetam de lacu,& carcéris, euftodiæ reddi iubet. In-
terea ob fc lTos vis hoftium & pen uria vrgebatï colu m pt i l-
Mana ereptumSeilæimperiumtenuit, filioqjPachere-
liquît-Eundem vero, Pache quidam eiufdem nominis in-
teiemit,regnumq;occupauit. Moxab Ofeèperemptus,
eodem feelere quo adumpicratjimperiumamifit. Hic vitra
omues reges lùperioicsimpjns,poenam fibi, perpetua-
que genei captiuitatem à Deo méruit. Nâmqùe eiSalma-
lùfiàr Rex A(iyriorüm intulit bellum, Viótumqi tributa-
jriura fibi effecit.Sed cùm occultis cónfilijsrebëlliöné pa-
! ratet,regémq; Æthiopüm,qùi tum Ægyptüm obtirtebat,
in auxihum accerléret.idq; Sàlmânaflar compèriflet,per-
1 pëtuis eum vinculis in carcerem coniecit , vrbem^uc ex-
ciditjpopulum vniuétfumin regnum fuum abdiixit, Al-
lyrijs in hoftili folo ad euftodiain po(îtis .* exindë ea pari
Samaria appellata, quod lingua Aflyriorum eufto dès Sa-
mari tas vocan?, ex quibiisplerique diuirias c&rëmonias
reçeperùnt.rcliquisin ertöre géntilitatis perleuerantibus.
HocbelloTobias ih captiuitatem dùâus^eft; Atin patte
duatum tribftum Rèx Achas obimpietàtem inuifus Dco,
cùm finitimorum belhS f«pè premeietur, dëos gentium
cölërè decreüit , liimirum quiaéorum ill« auxilio viëto-
•resfreqlientib‘iis pVaelijsextitilïènt. Itainhoçn'efatiæ métis
piaculo diem mnûus éft,cùm xvi. annisih régno fuïf-
(ètf Huic Ezechias lîlius fuccdfic, multum paterni difli-
milis ingenij. Namqueimuo fegni, populumSaëerdo-
tèfó} ad Dei cultum oohöiiatus , muleis -diflèruit, vt fréquenter
caftigati à'Doniino> læpiùs eflenr milericonliam
conlécuti'^vc poftrcmum decemcribus, ih càptiuiratem
nupèr abdu6tàî,facrilëgij poenas dUfoluerent : cùrandum
eis lèduîô.ne eadem pari mereancùr. Ira conuerfis ad rëh-
gionem omnium animis,Leùitas Sacerdateïq; ômnes ad
celebranda fccündùm legem facrificia ordinauit,celebra-
rique Pafcha ihftituit, quod iam pridem fuerat omiflum.
Cümqs dies feftusadcflèc, dimilfisper omnem terra nun-
rijs,Conuentùsdiemedixir: vr fi qui poft abduétionem
decemtribuum inSàmariarefediffenr,adfolenne facrum
conucmrent.ltafrequéneiffimo conuentu dies iacer publica
lætitia exadus,longo pöft interuallo religione légitima
per Ezechiâm tefteuta. Parf dèinde induftria, qua
diuina curaiierac, rem bellicam admmifttauic, Allophi-
lofq; frequentibus prælijs conrudir: donee eiSennache-
rib Rex Aflyriorum bellum intulit, magnoeùm exércitu
fines eius ingreflus,latequc agi;is vaftaris,nullo obfiftente, |
vrbis obfidionem vrgêbat. Ezechias enim mukitudme j
inferior,rtotfiûifus mänum conferere, murisië rûèbaturi' !
Rex Aflyriùspôrtisaflultans,minitari excidium,deditio-
neni imperare, Ezechiâm fruftra Deo confidere, fe Dei
nurupdtiusarmafiïpprelfilTëidctÔrem/omnïùmgentiû,
e^èrforem'Samariæ, effùgi non pöfle, ni matura deditio- '
néfibimet cofmüiflent. InhocrerumllacuEzcchiasDeo
ftetiis Efaiam Prophetam confulit^eiufque refponib e-
docetur, nihil ex hotte periculifore, diuinum autèm au-
xilium non defuturum. Nec multo poft Tircha ReXÆ-
thiopiimrë'gnum Aflyriorum inuadité Quo nunsio Sen-
nacheribad fua tuendacônùerfus,ftemens & damitarts,
viâtorifîbi vidoriàm eripi,bellum omifit î miffisad Eze-
chiam litteris,cum verborum contumelijs dcnuntîans,fe
paulo poft rebus domi copofitis ad excidium ludææ mature
rediturum.Sed nihil his Ezechias motus, oràflè Dominum
tra4itur,ne banc ta'ntàm hominis infolentiam in-
ultam finerer.Ita eadem noéte Angelus caftraAflyriorum
aggre(Tus,mulca hominum millia lethô dédit, ReX trepi-
dus in oppidum Niniücn confugfc, ibique a filijs inçerfe-
ófcuSjdignum fe exitium tùlit.Pèr idem tempus Ezechias,
tegercorporé,mprbo incubuerat. Cumqj Efaiaseiverbfi
Domini annüntiaflèt,vit£e eius finem adeife:fl.eflc rex tra-
ditur,ita XV. annos procogati libiad vitam merüic. Qm-
buspera(âis,nono Sc viceiimoimperij anno dccéffit: regnum
Manaflæ fi ho reli quit. Is àpatre multùm dogene-
rans,reliéto Domino, culturasimpias excrcuit-ï 6b quod
inpoteftacem Aflyriorum traditu;>,malo coaétus agnouic
errorem; populuuiqùe adhortatus eft, vri relidis idolis
ppminum colemrit. Nihil fanèdignum memqria geflir,
regnauit autciâ annos v. Sc l, Amondeindefiliùseius re-
guumadeptus eft, nec vitra biènnium eo poticus eft: pa-
niiasal®
affl.ÂuV
a «**
z.\Wk
__ ______ _ t qtieôtnhibï quæ mandipoteiät,fames.inuaIuera|C.Itade-I
mpietatis h«res, Domininegligens, (uorum iôfi- fellîsinediadcfenforibus,oppidfi capturn.inccnlumque,
■ A Rex; vtProphteadixerat, effoffisocülis, Babÿloniam
Iptiù’- tràrislatus: Hierëmias mi ferico rdia hoftili carcere eXem-
|,Baby‘ ptüs. Cùm cum Nabuzardan princeps Regius captiuum
C ’ cætèris dueerèt;delata fibi optiorte ab eo, vtrü in folo
llâtriodefortd; defolato^ue fobfifterë, anfecumabire in
fiimmis honbribüs vellet, refidèrehipatriamaluiti bla-
büehôdonpfor abdu<fto p6pulo,refiduis quos belli bon-:
ditio, velpried« faftidiüm rèlinqüi à viétoribus feCeràt,
Godoliàm eiufdem gentis praepofuit, abfquevlloinfigni
regio,aut imperij nbWint ; quia præeflepaucis & calàmi-
tolis, nulla dignitas état.
S. S E V E R I S V L P I T I I i B I T V R lC E N S I S
A R C r ilE P IS C O P i , SA CRAB
hiftoriæ,
L I B E R I I .
CAptiüitatis temporaProphetarum vatibidijs atqiie
adtibus illuftratafunt. Maxime itaque Danielise-
gregiämad eonferuandäm legem j perfeuerantiam, & in
äblolutioneSülännaediuinum confilium, exteraque ab
eo geftä ordinc perfequemur. Hie fob Rege Ioachim ca-,
ptusdedudfcufque Babyloniam, patüus admodum pueri
poftea öbelegantiam vultus inter miniffiirps regiosiaflum-
ptus, vnaque cum eo Ananias, Mifael, Sc Azarias. Sed
tüm eos Rexdeiieatioribus eibis curari pr«cepiflet , id-
que Aiphansteunucho negotij dediflet, Daniel patferna-
rumcradicionummemor, ne ex menfaRegis Gentilium
cibis participatec,popofcit ab Eunucho, vtleguminibus
tantfim vteretur; Gauflante Alphane, ne diflimulatum
Imperium Regis i confecprura maciespröderet. Daniel
Domino fretus, pollicetut maioris decoris fibi vultus ex
legaminibus, quam ex cibis regijsfore. Fidefque dibtis
affuit, ita vt minimi eorum vultus compardbiles habere-
tur, qui impenalibus impendijs procuräbarttur. Igitur a
Regeinhonöre& gratia adhibiri; prudentia& diicrpli-
na,breui omnibus Regijspcoximis antelati« Per dierum
tempus Sufanna qusedam Ioachim nuptä, fpedät« fds-
njina pulchritud inis, a duob us Presbyteris appetita, cum
impuaicis hört acquieuiflec falfo criinirie inceflitut: ijfdem
Presbyteris deferentibus , iri remoris ioris adole-
feentemtumea deprehenfum;{ed ilium imieriili älacrita-
te,fenum manusetfugifle. Ita Prcsbytcrisfides habita;iü-
dicio populi Sufanna damnatur. Qu« cum feciindum legem
adlupplicium duccretür, Dauiel tum annos nätus
xii.increpitisIud«is,qu6d innofientem morti dedillent,
reducere earn in iudicuim i caulamque denuo audiri po-
ftulät..Enimuero multitudo ludxorum, qu« tum aderat,
hon fineDomino^eXiftimans puerum contempt« «ratu-
l«in hanc cönftäntiam prorupifle; fauore-accommoda-
toiincöhäliümreüerritur. Initur denuo iudicium i Da-
hieli, vt inter mäiores natu refideretideiacum. Igitur fe-
parari acculäcores iubet: vnumque ex eisinterrogat, fob
cuius generis arbore adulteram deprehendiflecr ex varie-
tatereiponlijfallitasdeprehenla: Sulannaabfoluta-Prefi
byteri,qui irinocenti periculum creauerant, capite dam-
nati. Ea tempeftate Nabuchodonolor lommum vidit,
myfterio futiirorum mirabilel Guius interpretatioriem,
cum per fe non poflec euoluere, äccitis ad interpretan-
dum Chaldaeis, qui magicis artibus, extifque hoftiarum
lcire occultaj&futura prxckiere videbantur:mox veri tus
nC morehoitiinum non v6ra,led placitaRegi ex fomnio
conic<ftäreht,vifäiupprimit,popofcitque ab eis^ vt fi verä
m his diuinatio eilet,'fomnium ipfum libidicerenti .turn
demum interpretationi eorum crediturum-.fi prius enun-
tiändo fomnium^artis periculum feciflenti Illivero tan-
tam molem abnuentes.nonefleidhumän« op is confite-
an’tur.Rexmotus,qu6dfalia.diuinandfproteflionehp-.
mines crroribusilludcrent, cum aftri<äipr*ienti negotio
nihil leite confiterencur: ita ediifto Regts in eos immad-
uetlura, palamque omnes huius artis l'nteificiebantur.
Qjjod vbiDanieli compertum, Regis proximum appel-
at: enuntiationem iomnij, inrerpreutionemque eius
P i lcctur< Res ad Regem defctcur: Daniel accerfitur,
knt}.
■ fann’a à
aniele .
erata.
iam reuelatö fibi per Dominum myfterio, viflo Regiätc-
fertur.foltttioque. Sed res poftulant,vt Regis fomnium,
Sc interpfetaponem Prophet«, Sc confequentium finem
exponamüs. Viderat Rexperfoporem,imaginem capite
aureo, brachijfque argenteis, ventre&femoribus«ieis,
erüribus ferreis,qu« in pedespartimferreos,partim fidi- j
les definebat. Sed ferruin ätque tefta ihrer confufum
coire non poterat,ad extremum,imaginem lapis fine minibus
abfeifusproterebat : reda&aque omniäin pülue-
rem, vento abiata. Igiturieciindum Prophet«iriterpre-:
tarionem imago vifa, figurara mundi gerit. Caput aü-
i,eumiChald«orümimperiumeft ; fiquidem idprimum,v
& opulentiflimum fuifle aceepimus. Pedus & Brächia
argentea/ecundum regnum annuntiant, Cyrus enim,vi-
dis Chaldxis atque Medis,imperium ad l*erias contuht.
In ventre «reo; terrium regnum portendipronuntiatür, 1
idque impletum videmus.Siquidem Alexander ereptum
Perils imperium, Macedoni« vindicauit. Crurarerrea, '
imperium quartum: idque Romanum intelligitur,omni-
bus anteregnis validiflimum. Pedes.verb partim ferrei,
partim fidiles, diuidendum efle Romanum regnum ,ita
vt nuiiquam inter ie coeat,pr«figurant: quod «que impletum
eft.Siqüidem iam non ab vno imperatbre, fed et-
iam a pluribus femperque inter foarmls aut ftudijs diflen-
tien tibus,res Romana adminiftratur. Denique cömifceri
teftam atque ferrum nunquam inter fecoSuntemmate-
riam,commixtioneshumanigenerisfutur« a ie iiiuicem
diilidentes,fignificantur.Siquidem Romanum folumal)
exterisgentibus autreBellibus occupatum, aut dedenti-
bus femper paefs ipeeie traditürti conftat: elercitibufque
noftris,vrbibusatq; proüincijspermixtas barbaras nanoj-
nes; & prxcipuß lutüeos inter nos degere, nec täihen in
möres noftrostranfirevideamus. Atq; hxceflentpoftre^
uia tempora Prophet«ännuhtilt. ln lapide verä fine m a-.
nibqS abfcifo,qui aurum,argeqtüm,& terrum tcilamque
comm i nuit, C hrifti figuram efle. Is enim nöii conditione
humana editus ( fiquidem non ex voluntate viri j ied ex
Deo natüs eft)mundum iftum ,in guo font regna ferrarö,
in nihildm rediget,regnumquc aliud incorruptum atque
perpetuüifi,id eil, futurum ieculüm , quod fanäis para-
tura eftjconfirmabit. De qüö yno adhuc quoruridam fi-
des in ambiguo eft: Noncre.dendümdefuturi§,ciim de
prxtericis conüincantur. Igitüt Daniel mukis a rege mu-
heribus donatur, prxfedtus ßabylonis, atqueomni imperiojinfummishonoribushabebatur.
Eius fuffi agio Ananias,
Azarias, Sc Mifael adiummam «que dignitatem
Sc poteftatem pröue&i. Eddem fore tempore, prxciara
Ezechielis Prophetiä extitit,reuelato ei Futurdrum Sc re-
furre&ionis myfterio. Extat über magni dpcris, &^cura
fcuralegendusi Atin fiid«a,cui poftexcidium Hietofoly^
m* Godoliam pripoüturtifuprä memorauimus,«gre ie-
rehtes Iud«i ; principemilbi exftirpe non regia, arbitrio
"vidtöris datiim: Ifmael quodärh duce & concitatore nei
fand« coniuratioms,diipolitis,eum,in conuiuio inlldijs,.
peremerunt.Ät hi quiexträ hoxamlüerant^vltum ire fo-
cinüs cupientes, propere adueriüm Ifinael ärmä capiiinrV
Sed ille quia cognouit exitium fibi imminere,rehdto ex-
dteitu quem ebntraxerat, n^n ämplius"guatn bÄbcoftii-
tantibüs,ad Ammonitasconfugic. Igiturpdpulum vni-
ueriüm metus peruaferat, ne paucorum icelus omnium
eXitio4:exBabyloniusvitümiret;näm'pr^terGodoliam
multos ex Chaldxis ciini eointerfecerant. Itaqj coniilid
ineuntfugicridi ih 4Lgyptiinn Sed priuS HieremiamJre^
querites aqefintjfciicitantes diuinum reiponium; At ille 1
verb is Dei vniuerfos Kortäri,in folo patripmaherentiii id
focifleht,Dei prslidio cucndos.uullumq; aBabylonijs pe-
riciiium fore: liniEgyptum peterent, oraneS Mi ferro ac
fame,diuerioc(; mortis genere peritutos.Sedplebsafliieto
malo infolens parendi lalubnbus confihjs, Sc diuirio ini^
perio,profocta eftin iEgyptum. Qjuid de ca poftea actü,
iacris lirteris itleturinobis nihil cduipertum. Hoc cradii
temporuin Nabuchodonolbrelatus rebus iecundis, lta-
tuam fibi auream immeni« magmtudinis pöiuir.adorari-
que earn vtfa,cramefligie.n prscepit. Quod .cü certatim
ab omnibus,deprauatis aduiatione dmnui anm.is,fierct,
k&chA
rciidorf:
in lucL a .
Ananias',