452 . . . . . . . . . . . . . . . . . _ . ^ JÊ Ê Ê Ê Ê Ê Ê IÊ Ê Ê
\ maturas vöcabar, dieens : Videte regiones , quia alb*
i funtiam ad meflcm. Hacënim teftimoniuméis non de-
\ diflèt» nificosadaudiënduro & credendum voluntaries
I præuidiflet.
S A B B A T O P O S T T E R T IA M DO-
- ' minicam. '
Terrexh leftsmmontem Oliueti g &diluculoherum venitin
tcmplum,& onwis populos venu ad tum,&fedens docebattos. Ad-
ducuntautem Scrikt& Plhinfd mülïcmn in adulteriodepreben-
fam:&fiatuerunt earn inmdto,&dicunt ei, Mdgißer, bac muiter
mdbdeprebenfaefiihàdulferh‘0 c . f IoamS.
Vod enim Iefus inmontem Olïüetike & orare föle
V / b a t , {an&amëcdefiam oliuaram arboribusxonfitàm^
diügefe feroperque hàbitare fignificäbat. De his
enirnoliuisille eratquidicebar, Ego ficutoliua fru<ftire-
raindbmo Domini, fpérabôin nrtiferieördiäDei rpeim
sternum & in fecùlum {ecu li.1 Talies óliuae f ö n t quicunque
pacem & mifencordiam diligunt. Sed cùm iterura
refus veniretin templum, & fcdensdoceretpopulum,
extbant f Quiaomnes iepeccatoresdiefeiebant pilleau-
temfolusremanfit.qui folus erat fine peccate,adhucmu-
lier rimebat, adhub muliedn medio ftabat S hinc mifeu-
cordiam, 0cindeindicium expe<Slabar. Quid eftettijnm
medio,niß inter mifcricordiam Sc iudicium? Benf fgftut |
Pfälboifta ait:Mifericordianv&iudicium ca'ntabo tibiDo-
.. mine; y&^ensautemfoî^imtèi^mtier^fmiq^e^tu-
fabantl demote condemn auitï Quae dixit nemo Domine.
N on igitur condemnauit earn lefts in eo quod ait, Qujfwepccuto
eft, primus in ilium lapidem mittat.. Si enim eam condènïnalr
fer, neqiraqUam ei dixifler, nemo te condemnaui#||Dixit
autem ei Iefus,Elec ego tUondemnabo. N ph,cimere> .eft o' fecura
credè tantum modo confilijs meis.- non abijcio pfpccato-
res.pcenirentes fufeipio: Vade&lius noltpeccare. Sicigi-
turliberataeft mifera,mbéntemifeïie6rdia.
T> O M I N IC A Q V A R T A IN Q V A-
. dragefima.
Abijt lefts tram mare Galtlaa,quod eft Tiberiadts,&fequebatur
eummutthudo magna, quiaVidebantfigna qttafaciebat ftperhis
lèfusveniretinteropium, acicaensaocerecpopuiuiu,c-| qümßrmabantur. Subijtergoinmontemlefus.&ibijèdébatcum
contra inimici eiusScribs &Phatifæi, quf femper eiinfi-1 difeipulis fuis. Eratautem propinqmmVafcha, ditofettusludao-
fidiantes, iniquOodîoéumpérfequcbantiir, adducunt rum. Etreltqua. Ioan.6.
I mulierem quandam in adulterio deprehenfam , &ftatu-
unteam in medio,& dicunt ei, Magifter Hat mulier modi de-
■ Agna Dominus miracula laÄiirüs, dcnc^l^irabi-
prebenfaefi in adulterio i in legeautem Moyfes mandauit huiufmo-
lilque panis delitias populo daturuS , montera a-
di lapidare, tu ergo quid dieit ? Sciebaiitenim mifericordem
Sc piumelfe. Vndepotius eumad raifericordiam & pie-
tatem, qnàm ad legis verba attendere fperabant : quod fi
féciffèt, illico eum de legis tranfgrdßone accufàre vole-
bant. Vnde & fubditur: Hócautèmdieebant tentanteivtpof-
fent atcufare eum.lefts autan mdinansfe dorfumJighofcribebat
feendir, qüatenus & nös,quotiefeunque {piricualibus no-|
uifeneepuiisfatiaricupimas,nonmc)ncis,,fedme'ntrs,al-l
titudinem&ingenij fublimitatem alcendamus. Quo-
niam aütem tâlibus delitijsrefeäi, feftiuitatcm agere, &
Ghrifti carnem &fanguinem fufeipere digni fun c^meri-i
t à h'icdiciturquiaproximumerat fentaecufareeum. le r n tmemmunamj e aerjttm,iugu»juweint* r . . . . . Paß:ha, diesfeftüsluin
terra. Cum autemperfeuerarent imerroganteseumerexitfe,& j dsorum. Seeuri enim adhanc feftimtatem venjunt, qui
dixit eis: Ouiftnepeccato eßveßrum,primus in iUam lapidem mit-\ talibus epulis funt repleti. CumfubbuajfetetgoMt^Ie(us,&l
- «• I /- L-i—- ; -----— —■i- /i;_i pidijfetquiaMultttudomaximavenitodeum,dixiiadWftppum:
tat. Quod Iefus drgîto feribebat in terra,taie eratàc fi di-
ceretTvoslegtsmei teftimonia affertisiVos légts mihtyet-
ba natratis, quijegem iplam noh inrelligius. Hic eft illè
digitus qui eam fcfipfit : hoc digitôiillâe tabuk èxaratæ
funt, de quibus dicitur. Pefceftdit Moyfes de monte, fe-
rens duas tabulas lapideas iri manibusfms, feriptas vtraf-
que digitoDei. Egoigitur legem eompofui, & vos legis
exemplis me irrirâre nitimini. Stulti eftis fi meiÿ argù-
mentisme capere& fuperare fperaris. Præcepitenimlex
mulierem huiufmodi làpidare,fed nonficutvosintelligi-
tis,nequeàralibùsqualesvoseftis. Egofumfinislégïs,in
melexcoropletaeft, ecce omnianóuafaciotlpiritualiter
intelligantur, qnæhadenus ad literam inrelligebantur
Quiigiturfinepeccatoejlfrimusinidamlapidemmittat. Quise-
nimfinèpeécatbî Sienimdixerirausquiapeccatum non
h abemus, nos ipfôs feducimus, & veritas in nobis non eft.
Poteftenim aîiquisiine.erimine eflç/cd fine peccatoquis
erit ? PCccatumhocigiturinloeoqjró crimine ponitöc,
aUoquin impoffibilia iubcretlefiis. Et Apoftolusquidem
ad ëpifeopatum taies eligi præcepitj qui fine crimine fint.
Iftiigitur fiint.qui in huiufmodi mulierem primi lapideîn
I mitteredebent. Diéendum éftiraquequid mulicr-âdul-
• tera,& quid lapidesifti fignificent. Eftenimmulieradultéra,
Vndeememuspaiiesvtmanducenthi | üoeautemdf!ob.atientans\
eum.Ipfeenimfciebatquideffetfafturus. Sciebat efti^Domi-l
nus quid faiäurus erat, ted cc nt an do P hilippüni, äudire
voiebat quid deeius omni potentiafert tiebatiß mute; no-
Unm lllud miracülum diieipuli reiponßone'e^tollebat,1
cum ex quinque panibus tot homines reficerec-, qui bus
|( fecundüm illius teftimonfum ^ducentorumdenariörum
panes non iufficerent, vt ynufquifq; modicum quid acci-
peret. SicenimPhilippusrefpondet, diceift'se.-I^äBtor««»
denar iorutnpanes non fuffcitint, vt vnufquifque modicubi quidac-l
1 cipiat. Dtcitei vnusexdtfapultseius AndreasfraterSimonuTetrtl
i Eßpuervnus hic, qui habet quinque panes hordeaceos&duosptfces -J
fed bac quid funt inter tantos i P uer ifte p opulus Iudai cüs eft,
{enfüädhuc&in telligentia puerilis: quinque verb panes!
quinq; librt Moyfi intelliguntur. C^ips panes populus
illevbiq; fecurft portac,&non cömediif, quia legit tanrumj
(ctipturas, & non intelligit. De hisbeatus Märfhseus Eu*|
angeliftaficait: Vefpere autemia(3;o aficeflerunt a4 cum
dilcipulieius,dicentes:Defertlis eftlocus,& horaiara pi?-J
terijr;dimitteturbas,vteuntes in caftella emaneßbi eleasJ
Iefus autem dixit eis,nön habent neeefle ire, date inis vos|
manducare. Vefpere enim Dominus tutbas reficit, quia|
nouiffima horä & vltiraastäte prsdicare c®pi&V nae Io|
annes air’-Filioli.nomilima bora eft. Et Apodolus: Nqs üi-
mas in qtios fines feculorumdcuenerunt. -Hoc auteruaj
git in defertöjid eft,in populb fylucftri.indomito,indited
pltnato,&indoä;b. De quo Plalmitta äit:In tet^ d^ftrtal
& in viainaquöla, ficin fan<9to apparnittibi, Vt vi'derem
virtutemtuain&glotiamtuam. ln hob defertö &
nes Baptifta prsdieabät, dicens: Ego vox elamantis in de-
fetto , Parate viam Domino. Si autem difeipölieiustcl*
rent höcquod Dominus facturus erat, ficutfciebat mater
eins ad nuptias inuitata,nequaquam ei dixiflet^'
cutbas,vt euntes in caftellaemantfibiefeas. Illaenim rptritu
Dei plena,iam futura pramolcensdicebat
omnis anima hæreticaprauicate corrupta. HxC àu-
tem runclapidatur, quandoad Epifeoporum vel facer-
dotum concilium du«âa;& de fui iniquitate conui<fta, à
toto cbricilio excômmùnicâtur. Scd primus in illam là-
pidèrii mittit ille , qui fine peçcato eft, per quem, epifeo-
pumintelligimus, quem Apoftolus fine crimihéelfe præ-
cepit. Deindeâutem quicunque tlli fiint, quiexcommu-
ntcàtionem confirmant, omnes in illam lâpidcm mittût.
Hoeigttur Moyfes fignificauit,quairdo mulierem adulte-
ram tapi dare pnecepm Hoc Dominusexpqfuir iquando
eum qùHtne pe.ccato efleti pritnum in illam lapidem mietere
iuffir. Sed hoc ludæi non întelligebanc; Sc quid con-
tràdicérént,iTônhabebànr. Sicriimfuum fermonemim
peraait Iefirs,vt legi bon contradieerer,& pieracem apirces.
peraüit ietüs^r.legt non contraaieerex,ot pictatcm non a- habent, qüoniam fciebätßlium fuum, noiiumvinum i
mitterer. Aud'tentesautemvnuspofivnumexibant, imtpientesa efie daturum. Scd quid ait Dominus ? Date Ulis vostna” «-
fenioribus■ & remanfit folus lefts, & maker in medioßartt. Quare care. Rafponderunt et: non babemus hic niß quin<fiXtjH(&&ßff
Vides igitur quia noiidiim Gftrifti difcîpüli intelli- :
gèbant-, quid düOypifees & quihque panes fignificarenr; '
Ideoqüé taiïtæ rurbæ puüabartt non pofte fuffiçerc-, quô4
vniuérfb m up do-fu ffici cbat. Quinque eôirû panes;quinmiratur.
miretur èc c&terà omhiâqus Dominus operatut-
Quid enimifheit Deüsfquöd miràbïîe hbh fit ? Galum Sc
térrâ fèa>}tn1ifa|iilc eft: Hoffiines&ciin&â ailimalia Creâ-
uit,& hoc rqifabile. Scdcilrquidemillud quôq; mirabi-
queiünt libri M^ÿfi: in quibus{ fiïp iritualiteriritelligan- lé non eft,qüod ex pâüco femine peï finguios ahn os tahi
.tur j totutn iJc ivoqunj, ôc vêtus reftamentum plè'niflîtnéj ta no bis horréâïeplVt ? Q^à»càtn. rettShiimor idem
; coiltineuir. C^qramquidern diuitiæ cupdis homini- j & in vnaquaq;ârbore vêlherbartivitatfaporem } Sccàitï
hbus'ad nianducanâu mfufticiunt. Semper enim crèlcuntj j fecundùm fe neq-y dùlcisiheqi amàruS fehtiacuriih âlijstà-
j (icuc & ifti panes:&:qiH plus eomedir,plusabundat. Duo mendulcis &in alijs âmatüs inuenitür î Sic igitu r qtfjçre
' verôpifees in telle <ftus, & memorïa funt. Sine his panes perfingulai&hihilinUeniésqüodnofificmirabiie. Noli
ifti nfeque comedi, neque irrventre anima: retineri valent. - J n-» n » . .. •’
Talis enim cibus intelle&u fcomeditur & rpemoria /eti-
netur. Igitur née panis fine pifeibus, née pifees finepani-
busiâporem habenr.!'Qu.idenimlcgere prodeftfinon intelîigâs?
quid véto incelligere,fi id quod incelligis memo-
ri*nQn.cbmmehde!s’? Gomedamus igitur panes, coroe-
damus&pifees. LegamusScincelligàmus, & ea quaein-
tclligimus,memoria rëtineamusi Qui autem aliteràgunt.
autemifta mirari»fedpötiusillum’mitarej quihæc & aliâ
omnia tàmadmiraiida creaüit. ïllud^quoqüeConfidçrah-
dùm eft, quôdtot^unt cophiïii qüot & Àpoftolfe Vnuf-
quifque Apoftoloriim ex iftorum quinque pâhum frag-,
mentis cophinùm fuæmeptis replenitîvr haberet vnden-
bi cômmiftum populum reficere pofléti . Vide modô in
hoc vnocophino beatiMatrhæi Eûatigeiifta;, quem ante
mentis noftræoculoseffadic, quanta:delictcontineanf
venit diabolus & tpllicverbumde corde eörum, ne cre- tur. Quem depifeibus quOq;muîtumfufcépi(fedubitare
dentesfelüi fiant. Iuflit igitur Dominus panes illos fibi noq pofTumus , cùm tam benehæc intellexetit Oniniâi ôc
j afterri: & cùm feciflctturbam dircumberefuper feenum, j intellé&^memonæcommendaüërit; Similiter autem &
acceptis quinquepanibus&duobus pifeibus,afpiciensih beatusIoannescophinunîfuumexhispanibus impleuic,
coelum benedixit, &,fregit, ôc dédit difeipulis panes, dif- j qui eos hordeaceos fuiflç deferibit. Verèitaq; hôrdeàti e-
cipuliâutemturbis.Eccelaltratornofterfuperfoenum tur- rant,adcomedendumirtruaues&difficileS,ideôq;Domi-
bàs difcumbe*re facit, quatenus hoccibo illèfeinrelligat .nuçeosfregit,&pifeeseisaddidit,cnm quibus faäliUscö-
eflëindignum,qui nondum iüprafoenum difeubu/t.Pro- medipotuiiïènt.
J phetaenim dicit, Vérèjfoenumeft pôpuUis ; ficcatum eft
} foenum,&ceciditftbs. 'Quicunqueigitures qui vis fatia-
ri de panibus Ghrifti, difeumbèpriusfuperfoenum: imô
e r i a s e c ÿ n d a p o s t q v à r -
prius teipfu tn foenum cftè coghofee. Non iam luxurîct in
' tam Dominicam. ’ :-
te viridicas earn is. Audi Apoftolum dicentem : Moçtifi-
catë membra veftraquæ funt fuper terràm< Intellige quia
FropèeratP.afcha ludaorum,ér afeendit iefus Hierofolimam:&
flos ôc puldhritudo huius vitæ ci tô are (ci t.. Accipiens autem
inuenit m templo vendentes oues & boues cÿ columbas, &numulà-
Dominusquinqueparies&duosptfees, afpiciens inccelum benedixit
riosfedentesy&c. v IÔan.i. ^
& fregit,& dédit difeipulis fuis, Magna muueradifeipulis da-
Require vltimuliî Eùangélium huius libri.
turus.priusincoelum Dominus afpicjt:vc Öcnos intelliga-
mus, qilöniam omnè datum optimum &omne donum
i perfcótumde fur fum eft, defeendensà patre luminum.
OmnisenimlapiênciaàDomino Deo eft, & aim eo, fuit
! femper, & eft ante teuUm. Vnde &defeipfo Dominus
1 ait : Ego fum panis viuus qui de ccelo defeendi. Illuc igitur
Dominus alpicit,vnde veniunt omnia bona. Benedi-
citautempanes,vtfuabenediâionemultipliccntur. Sic
ctenim& primis feminibus à principio dominus benedi-
! xit,cuii|s benediiftione femel accepta yfq» hodie rru^ifi-*
! care non ceflinc. Etfregjt: quod. valde ncceffarium erat.
I Quid eftenimipanes frangere, .nifi^feripturarum myfteria
j reuelare î Ipfe enim difeipulis fenfumâperuit,vtferiptu-
! rasintelligcrenc. Ipfe eos panesfxangere & feripturas ëx-
ponere docuit.Hoc eft enim quodûii&deditdiftipulis fuis, ;
difcipuliautem dedemnt turbis. Ipfe çnim difeipulos fiios.,
difeipuli verô nos doGiicrunt. Vnde Apoftolus ait: Ego e-
nim accepi à Domino,quod & tradidi vobis. Nosquoq;
panes alijs fràngi mus, quos à Cluifti difeipulisfraóbösac-
cepimuSj eofejucquotidie turbis apponimus dùm hæc fieri
Euangelij verba exponimus. Et manducauerunt omnet &
faturatifunt. Manducantium autem fuit numerus quinq;
millia vjrorum,exceptis mulieribus &paruulis.Nonfunt
panes hifi quinque , manducaûtes autein plus millibus1
qumq*. Illimanducant)pänesCrefcuntj'certamen fitin-,
I panés &homines:yincuntpanes;fuperantur homines:
illi fefticiunt;,iftidcficiuntcnificnim manducare homines
ceflaftent.fortaftc in infinitum panes creuiftent. Sic igitur
& cibus fpiritualis i fic pattis vtriufq; teftamenti, quanto
plus coraeditur,tantoampliuscrefeir. Nonne vides quoV
raodo panis iftemihi quoque in faucibus çfefeitîpaUca êr
nim verba fünt quæexponuncur : quæ fi quis comedendi
auidus& ruminandi validüs,qui ÔC dentes f ottiorts&fto-
raachum faniorcm habetet,füminare adhuc &plus fran-
gcrevoluiflct, multas adhuc delitias ex his parare fibi po-
turnet. Sequitur; Et ftftuierîttreliquia4,àuodecim copbinosfrag-
mtorumptenoi. Valdè enim pluresfunt reliquiaî panum,
j quarafuiflènt ip.fi panes,Duodecim enim funt cophini rë-
I .l^u,^ru'^ni panes yero omnes alirequam manducarentür
htta vnum cophinùm poni potuiftént» Si quiis autem iftà
I Biblioth. ft et» Vair. Tom. f , '
: F E R IA T E R T IA P O S T Q V A R - ,,
tam Dominicam.
Iam diefeßo mediante afeendit lefts tn templum, &docebat:&
mitabantur ludaïdicéntes: Quomodo hic liter as (ch, cùm nendidi-
cerhi Rejpondhèis lefts,& dixit: Meadoftrinanoneßmea,fed eins
quimißt me, &c. loan./. ,
Dlximusfuperius hanefeftiuifatemfeptem diebus ce-
lebrari: quodigitur ait: Iam diefeßo mediante,. taie èft
ac fi diecret : Cùm adhuc media pars dierüra fitpereftèt de
totäfeftiuitate,afeendit lefiisin templum&docebat.Mi-
rabahrtirautem Iudaéi eumaudientes, quoniam mira lo-
quendi fuauitate de legeiSc Prophetis eum feholaftice dif-
piitare audiebanr, quem nunquam in feholis liceras didi-
ciflecognouerant.Quiaenimfoluin hominem videbanr,
nihil nifi hotninemeum credebant. Sed latet diuinitas,
omnis huius dödtrinae införjmattix arq;magiftt a. Vnde et-
iam ipfe Dominosfiibinferens.ait;MeaJoCtrina noii eßmea,
fedetusquimißtme. Sed fi fuaerat, quomodo non fua eraci I
& fi fuanon erat quomodöfuaerat?Ipfc enim vckuikj-, di-
cit, 6c fuain ôc nö fuam* Sed fua erat$quia diuinitatis erat:
& fua nonerat^quiahumanitatis non erat, fic igitur & lua
èrar, & fua non erat. Similiterenim ôc illud incclligirur
quod fuperius ait: Quia defeendi de ccelo non vt fuciam
voluntatem meam, fed volunrarem eius <^ui mißt me. Et
quidem Vnum funt & Pater & Filius. Hoc enim ipfe ait :
Ego 6c Pater vnumfiimus:Vnaigitur voluntas vtrfiifq;. Si
igiturfäcit Voluntatem Patris, racit&yoluntatemfuam.
Facit igituf & voluntateinfuam, & non voluntatc fuam.
Faeitenim voluntatem fuam fecundùm<dininicatem : fed
non facit volun tatem fuam fecurtdum naturam humam-
tatis. Dicebat igitür Dominus Iüdæis admirantibus in do-
(ftrirtaeius: Mcadoärirtanoneflmta. Mcadoctrina noiieft
hominis^ mea doâtinanon eft humante fapientix, neq; e-
go ab homine didici cam.nolite mirari, diuinitatis eft,in-
tus eft m agi fter qui m e talkd o c u i t; De quo fuo magiftro
per Ëfeiam fie ait: Ërigit manè crigir mihi auremjVt
audiam quad magiftium.. Idem igitutipfe, Ôc magifterôc
l i t 3 difeipu