S t r i t t i P a u l i n i
A
PfaL ita-
PpiUoi.it
EecLif.zi
Eecl.zo.1).
Mat.1z.3t,
Luc. 6. 4f-
C0L4.&
PfaLii- 9'
.Rig.ii.tf
„Reg.iiS.il
Pfal.77.70
loan.10.1s.
loan. 1.19-
Baruch. 3.
3«.
Pfal.zz.4-.
Ifa.7.14.
Matt.1.16.
Luc. 2.7.
B
1 .Cor.S.g.
Rom. 10.12.
Ephtf\.z\.
Col. 2. p.*
P/ä/. 64.6.
•.Tim.z.y
Phil. 2.11
AEtor.\.z6
Pf.ll2.S0.
Vfal. 27.3.
»«we» Domini benediflum, & lætetur in hoc etiam opcre pie-
catis fuç.quo ignorantibuS in carne facietn tuam,hanc po-
tius ( qua pulchrius in Chrifto formatus es _) fpeciemfus
mentis oftendit. Sermo enim (inquitJ viti iudicat de illo,& ex
abundantia cordis os loquitur. Sermo itaque tuus nobis Apo*
ftolico fale conditus expreffit faporem gratis qus tibi data
eft,& de ftillicidijs laoiorum tuorum guftauimus quàm
fuauis fit in te Dominus, qui fa&uses& pofitus in caput
populi, eleéfcusexouibus in virum gregis, vt regeres oues
pafcuæeius, quianimamproouibusfuis pofuit. idem a-
gnus 8c paftor reget nos in fècula, qui nos de iupis oues fecit,
earumc], nuttc ouiumpaftor eft ad cuitodiam,pro quibus
fiiitagnus in vidimatthHic ergo Dominus & Deus nofter
qui in terris viftis eft,& inter homines conuerfatuseftpro nobis, ouis
& paftor in nobis eft,quia nos inuilibili baculo~& falutari
virga intus reget, vt etiam j i ambulemus in vmbra mortis non
timeamus mala » quia nobifcu Deus eft, Em'anueliHe Dominus
maieftatis & filiusancilla, quorum alterum natura
alterum fa&us eft. Idem creator hominis & tedemptor,
Deus ex Deo,hotno pro homing filius Dei ante faecula,filius
hominis pro fsculo,forftia ferai pro libertate feruoru;
& pauperfa&us, v t pauperes fuaegeftate locupletet, quia
ipfe eft diuesin omnes omnis bom,qui omniain omnibus
adimplet, plenitudo diumitatis ,.fpes omnium finium ter-
rae,& in mari iongè, Deusfalutaris nofter, mediator Hominü
& Dei homo'Ghriftus Iefiis, qui eft in gloria Dei patris fuper 0-
mnes Deus benediftus in ftculd. Hie ergo qui te in forteçn Apo*
Col. i.i2. I ftolorum fuorurn dignatus adfumpfit, vr eorum arte ho-
Mutt.4.1« minùm pifeator éxiftères,& de àmaris aeprofundis huius
- I feculi fiudibusPViuificandam potius quam perimendam
Deo prsdam hâmû verbi falutaris extraheress>Quod vti-
quequotidie facis. Hic Deus quite adiutoremsdificatio
nis & culturæ fusfecir.qui infinuare dignatus eft diledio;
nem humiliratis noftræ fublimi p*r humilitatem cordis a-
nims tus,quia procul dubio per manfuetudinem ouis&
agniinnocentiam paftor eflè meruifti; hic te inquam Deus
quiamantemnoftrifaceredignatur, non iuxta meritum
malura faciens/cdfecun^um diuitias bonitatis fuç,vt no*
bis adiutorium de patrocinio orationum tuarü, tibi mer-
ces de,' ptoximorUra etiam minorum nftgna càritate eu*
muletur, mefflorem te noftri perpetuo faciat,otnnibus o*
rationibustuis 8c oblàtionibuS curam noftræ falutis im*
mifeeat, ne in offendicülum nobiS accedat tanta ifta ( qua
gloriainut in Domino j tuai diledionis impeniio, fi rapaces
indomi torum fèùfiium beftias veftitu ouiüm contega-
mus. Sicigitur ora donee exores * vt fiat cor noftrum imma*
culatumin eortfpeüu Domini, vc nonconfundamur» neque fi-
mul trahamur cum ijs qui loquuntur pacem cüm proximo fuo,
mala autemfunt in cordtbuseorum : led lingua & mente côn*
cordes, corde credamus ad iuftitiamb pre confiteamur ad
vitam. Ita demum pietas qua nos difigis tibi fruétuolà re-
feretur,!! tâm efficaxpro nobis oratio tuafuerit, vtàno-
ftra terreftri fpecie demutati in tu f m fimilitudinem trans-
feramur,vt cæleftis hominis imaginent pari veritate gefte-
mus. T une verè erimus de tua cantate felices > fi obtineas
nefimusàtuacaritatc diflîmiles. In quo tamennoneate-
nus quali fuper bum tendimus votum,vtapicem m cri ci tui
Ipercmus attingere, fedvcialutis fine conclufi iuxta forma
fidei tuæinitinerc direâo veritatis veftigia perlcgamus,&
fit nobis finis ip(e qui initium eft, caput & rundamentum
corporis fui petra Chriftus. Ilia petraquæ nos inter huius
feculi delerta fitientes iuftitiam fequaçi fonte profequi-
tur,*& dulci potu réfrigérât, ne carnalium cupidicatum x-
ftibus per uramur. Ilia petra fuper qua do mus ftabilita non
connût,& ilia petra quæ latere lanceapcrforatô aqua flu-
xit & fànguine,vtpariterfàlutiferos nobis funderet fontes
aquam gratiæ & fànguinem fa crame n ci, qui idem eft &
fohs noftrç falutis & pretium.Sed vç mihi pcccatori,quo-
nam progreftus,imo prolapfusfum,durn piuribus apud te
verbis ago,vt prb pe ccacis nfeis vel potiusaduerfus pecea-
ta meapatrocinium promerear, cùm oratiônibus inten-
das, accumulo eandem de loquadtatemea farcinam, quâ
de orationibus tuis minui peco, & tan quâ immemor feri-
ptum,demultüoquio non effugiespeccatam. Et quid again? quo
ore purgari poftulem 3-vel qua à te ratione defendar ? cùm
Apoc. 1
m m
is- &s.
*.3■
Col 1 .18.
.Cor.10.4.
Mat.7.24
Luc.6. 48.
loan. 19.3+
lciens prudenfq; contrarium prophetico verbo commife-
rim,vt peccato multiloquij & melsederem, & fan&itatem
tuam fatigarem ? Hterebo prorfus in hoc crimine, neq; vel
tua me tegere valebit oratio, nifi tu ipfe mihi priushanc
iniurite tu«e culpain remictas, &pro meficut beatuslob
pro loquacibusamicis facere pr^ceptus eft, hoftiam placatio-
nis offeras Deo. Tantum enim deanimo tuo mihi vendi-
co, vt hoc mihi multilo.quium de tua indulgentiaimpune
Ceflurum pr£elumam,nonambigenstantam habere tepa-
tientiam,quantum hab?s caritatem.
I P A V L I N I
AD A L E T H IVM EPI,
S C O P V M , P R A T R E M S V P R A -
feripti Epiftola. .
A D A L E T H I V M A R G V -
M ENTVM.
Alethius iuuenisgenere & diuitijs admodtnnpraclartu, duxerat
vxore Paulafiliam Rufpnam,qua defun£ta,opibus fuis in fubfidium
pauperum elargitis,contemptum mundi ccepitprofiteri. Defunäam
laudat Paulinus,faäumfy Alethijprobat. Deinde exjpdtiatur in locum
commit nem deftfianda hojpitalitate & eleemofjnarumdiftri-
butione. Epiftola obftylifuauitatem Paulino digna.
DE o gratias quiodorem grätiae in te lus per eloquia
literarum tuarum manifeftauit mihi. Pei«fratrem e-
nim carilTiinum in Deo Vi6torem meum hoc munere militantem
Debvtfcaternaeferuiaccaritati, ifque nobis per
longinquaterrarum interualladifcretis>impigrum annuis
difcurfibustabellarium praebeaf, &religiofiflimis offieijs
mutuo vifitantium corporalem lab ore m fpiritali impen-
dat aftedu. Per hunc ergo fratrem & conferuum in Do-
mino(qui communis & vnanimus: nam & vobis ea fe qua
nobisinfitus eft,acceptiffimum gratia gloriatur) Per hunc
inquara mihi fände Venerabilis frater tarn dulce quam
infperatum mihi munus accept, epiftolam tuam, in qua
nobis bonus cordis tui thefäurus apparuit, vtmerito per-
ceptä officij tui benedi&ione gauderem,cum faciem inte-
rioris tui caftiffimo fpeculatus eloquio,quantum in te mihi
a Domino adiutorium conferam agnofeerem: fed in ijs
qua: mihi iniungendadiues inopiaeaeftimator putafti, fan-
dam quidem puriffimx caritatis fiduciam demonftrafti.
Fama tamen(quantum intelligo JDominici opens perfua-
dentc indudus es, vt lecundura opes Domini { qui nobis
curam redemptionis noftrte infpirare dignatus eft), ingenij
quoque 8c oris opes fiippetere. nobis arbitrareris.* fed bona
concupifcentiam.magnafide vacuis opinionibus fpes
iilufadecepit. Vnde enim mihi cantum aqua: quantum fi-
tis ? vnde tale poculum quod digne bibas l vnde tantos
panes quantospoftulas ? Sed ipfe tibi audoriniurix tu*
cris diutiusefuriens,qui euangelicos lucisSc vitaecibos.in
altahuius feculi nodte defiderans, fomnolenti Sc pauperis
amici egenam penumpullas, qui fluminaaqu^viuaelitiens
arentem venulam fcalpis, Sc humorem de pumice conaris
exprimere. Aut enimnullus mihi dc infpirantite ficcitate
aut amarus de malitia: feile fons intus eft,quern vtinam o-
rationes& linyr^tua: fiepius impenfäe mihiexundareatque
dulcefcerefaciant fidei tuaeligno, Sc eloquij-fuauitate, vt
&verboDei(quod bonus minifterpio ore deprompferis)
quafi virga prophets: percuflo cordis mortem operatur.
Quod licet audore diuerfo, tarnen vno per vtrumq; fan-
dorum Dei Spiritu & Verbo ferip tura con cinic: Mors enim
vera anima virtutis adopertio eft, Nam fi virtus Dei Sc vita no-
ftra Chriftus eft, vere didumvide$,mortemfeftinare hoc
mcerore quo virtus operiatur, Sc homo totus quafi qua-
dam inferni votagine, ftc grauiore trtjhtia ( vt Apoftolus
ait) abforbeatur. Sed Deo gfatias, quod huius in te laboris
Sc timoris mihi compendium facit confcientia virtutis Sc
prudentise tua:,cuiuslargius tibi lumen eft, quam vttrifti-
tiae tenebris pollit operiri: quin potius tua virtus tri-
ftitiam tegit, mortemque ipfam Sc vim no.xij m oeroris ab-
H
loanJ.lt
wxtim
ExoUl-t
Pfio+*u
iV/iw-ï1’"!
f.Ctrpen
Ëpïsî.ad
forbet. Nonidverbismcistibilargior, neque coniedura
virturis tuæloquorc opera tua hoedete conteftantur, Sc
me comperta loqui cogunt.Veniamenimiamadprædica-
tionemoperum tuorum,& ad pios adus. De lachrymarü
fanditâtetranfiboffuaenimcuiq; parti débitaperfoluifti,
lachrymas corpori fundens,eleemofynam animæinfun-
dens.Verèconfcius veritatis & filius lucis,vbi mortem fei-
ebas efTe fleuifti c vbi vitam credis,operatus es : vacuis mania,
viuis viua dependens. Itaque patronos animarum no-
ftrarum pauperes, qui totaRoma ftipem méritant, in au*
lam Apoftoli congregafti : Pulchroequidemtanti operis
tuifpedaculopafcor. Videre enim mihi videor tota ilia
religiofa miferandæplebis examina, illos pietatis diuinæ
alumnos tantis infiuere penitùs agmimbus in |aftiplifli-
mam gloriofi Petri bafilicam per illam venerabilem Regina
m cerealia eminus fronte ridentem,vt tota & intra bafilicam,
Sc pro ianuis acrij, Sc pro gradibus campi fpacia co-
ardencur. Video congregacos itadiftindèperaccubitus
ordinari , Sc produis omnes faturari cibis, vt ante oculos
euangelicæ benedidionis vbertas, eorumq; populorum i-
mago verfetur, quos quinque panibus Sc duobus pifeibus
panis ipfe verus , Sc aquæviuæ pifeis Chriftus expleuit;
non viitato more cr.eans cibos hominum , fed nouo mu*
nereiamparatos hominibus cibosgignens , cùm aperça
manus diuino fuggeftu vifibilcs epulas miniftrarcr, Sc in a-
limenta corporea fpiritali foecundicate proflueretineffa-
bilibus panis & carnisfontibusin fpem ieiunarum adhuc
gentium efurientes fidem populos carnaliterfatians, Sc
lpiritaliterirrigans ,in deprehenfis adibus commixtalup-
plens,edendafuppeditans, Sc admorfusedentiumfrag-
minafubfitiua depromens, vt vel inter manus, vel in ore
fumentium crefeentibus cibis , fentirenc potius efcarum
fuarum copiam quàm vidèrent, morfibus redeuntecon-
fumpto,& dentibus fubeunte confumendo. Ipfius enim
Domini exemplum in opere eius gcrens.p 1 çcepifti t urbain
mX 649. j refidere in terra : lie enim Sc lefùs milit ( vc legimus) in tcr-
Cuc.9.14-I rarecumbere. Naminte &ipfe Dominuserat,ficuteft,
quia nemo Chrifti opera fine Chrifto agit. Cuius munere
äcbenedidione copiofostibipanes , vc accepifti in nomine
eius,ficur difeipuli ab ipfo benedidos acceperant diui-
de ndos, per innumera pauperum orademenfus es,Sc mâ-
ducauerunt,& faturati fun t , & quod abundauit de panibus,
culerunt omnes vnusquisque fportas fuas plenas.Sed
tu oinnetn redundantjamftagmentorum fpiritalium col-
c ’i j legifti;de duodecim cophinis Apoftolicara fidem, de fè-
ptem fporcis gratiam fpiricalem, non minus mirabiliter o-
perante in cuis panibus Chrifto. Qui in tuo ifto conuiuio
panem tuum carnalem in coeleftes cibos tranftulit,& in æ-
ternam tibi faturitatem parauit. Recumbens enim iure,
cum pactibus Abraham , Ifaac Sc Iacob conuiua Chrifti,
vefte f præditus nuptiali,quia tecum iftic in pauperib. fuis
Chriftus rccumbic, Sc habet in te filius hominis, vbirecli-
net caput fuum. Iuuat etiamnum in fpedaculo Sc prædi-
cationetantioperisimmorari. Non enim hominis , fed
diuina per hominem opera laudamus. Quàm lætum Deo
Sc fandis Angeliseius de hactua, vt dici folet,pera fpeda-
culum facer editor exhibebasî Quanto ipfiimApoftolum
attollebasgaudio , cum to tarn eius bafilicam denfisino-
pum ccetibus ftipauifles Vvel qua fub alto fui culminis me-
dijsamplalaquearibuslongumpatet, Sc apoftolico emi-
nus folio corufcans ingredientium lumina ftringit, Sc corda
lætificat, vel qua fub eadem mole tedorum geminis v-
tnnque porticibus latera diffundit i quave prætento ni-
tens atriofufa veftibulo eft,vbi cantharum miniftram ma-
nibus & oribus noftrisfluentarudantem, faftigatas foli-
do ære tholus ornat Scinumbrat ; non fine myftica fpecie
quatuor columnis falientes aquas ambiens. Decetenim
lngreflum Ecclefîæcalis ornatus , vt quod intus myfterio
alutari geritur,fpedabili pro foribus opcre fignetunNatn
& noftri corporis Ämplum quadrijugo ftabuimento Vna
uangelij fides fuftinet.Cùm ex co gratia, qua renafeimur,
uat,& in eo Chriftus, quo viuimus, reueletur, profedo
in quatuor vitæ columnas ille aquæ falientis invi-
Vfalso. ip I
Efal.zfs.éil
Vfal.4.9.1^,
hit r4- if # * 39- 1 M f
loan.6.10 z
Matn. 3
Matt. 8.
a , *2.»
iMét 9. ii. edi-
CIS.
MU*{•?ƒ
Mat 1.2*1
»-ï-f.
nobis ii
tain æternam fons nafeitur, nosqueabinternorigat, Sc
cruet m nobis, fi tarnen poffumus di cere vel fen tire me-
Biblioth. Vet .Pair.Tom.
let h turn. tp f
reamur habere nos cor ardens in via, quod Chrifto nobiscum
ambulante infiammatur. Quam Ixtum ergo tunc
Deb & Angelis pacis,& cundis fandorum Spiritibus fpc*
daculum pnebpifti i Primó de Apoftoli Veneratione, cuius
fidem ac memoriam tam multiplicata opulcntixde*
uptione celebrafti, facias ptimum hoftias, cafta libamina
cum acceptiflima ipfius cominemoratione Deo deferens;,
deinde munificentia confequenti tcipfumincordenuin-
do.&fpirituhumiliatoacceptifïïmum facrificiühi ofterens
Chrifto,in cuius tabernaculis verxiubilationis hoftias im-
molafti, reficiens &pafcenseos, qui benedidione nume-
rofalaudis hoftiam ucrificarentDeo. Quam bono tunc
Vrbs noftra tumultu fremebat, cum tu mifcricordi* vi-
feerareficiendis Sc operiendis pauperibus c ffundens, pallida
efurientium corpora reformares , aridas firientium
fauces rigares,tremulaalgencium membraveftires,& omnium
confonain Dei benedidione orajrefcrares? Sed ege-
na corpora fouensredeuncibusin meliorem tui partem o-
peribustuis retributione diuina tuum potius fpirnum fa-
I ginafti, Sc benedidxconiugis animam refecifti in illam
j transfundente Chrifti manu, qua: tua pauperibus eroga-
I bantur , cumin nidüoculipermutaca in carieftes cibos
carnalisefcacranfirer. Et quantum pecunia: graui dexte-
| ra,geminatis excipientiumpalmishilaris datoc Sc infari-
gabilisdiftributorinfuderas , tantum ilico Angelis inter-
uolantibusgremioDominigaudentisinuedum,in trice-
fimos tibi frudus ac reditus numerandum reponebatur.
Neque diuitix tan turn, ^fed&gratixbencdidiönum ad-
j debanfur prjemijs vefttis. Vobis enim ad iuftitiam de-
putabatur conclamatio ilia Sc comprecafto pauperum,
qua per veftra munera benedicebatur Deo. Facili enim
j via ad aurem Dei Voces inopum dirigüntur, quia oratio
j p,iw/>era,ficutfcriptumeft, nubespenetrat. Poteras ,Roma,
intentas tibiillasin Apctalypfi minas nontimere,fi talia
femperederent munera Senatores,tui. Verè tunc tibi no-
bilis eflet ilia nobilitas, quam faccati patres Abraham,Ifaac
& Iacob pacernis finibus exeeperanc, quam I^ropheix,
Apoftoli,Martyres, id eft,cceli Sffiatus agnofeeret, quam
pofttogamnullaimmundifanguinisfanie funeftatam re-
galipromiflaelucisftola Chriftusindueret,Si inalbo, hoc
eft, libro vita:perennis adfcjriberet. Verè ills diuiriae di-
uites lorent, quibus non draconis antiqui cruenta fieUitia,
fed Dei Saluacoril immenfa bonitas pafeeretur , fi quod
beftijs autgladiatoribus Sc comparandis male profligacur
&alendis, idproprisdonaretur faluti ,‘ cariusque nobis
eflet viuere quam perire. Sed & auaritia Sc libcralitate
peruerfa Deo pro nobis egentes[,zabulo contra nos, pro-
digi fumus. Damnum in lucro, & in dam no lucrum du-
cimus, vitamque noftram necegenterredimere curamus,
qui pro vita mortem eq^imus fumptuosè. Beata eflet noftra
conditio, fi sque Deo vt hominibus, vel difplicere ti-
meremus, vel curaremus placere. Si tantum praecepta'
Chrifti, quantum pópuli^ibila vereremür, & fi tanti laus,
qua: èx Deo e ft, quanti ifte devulgo plaufus emeretur.
Beatus qui non adiftiin taleconfilium , nec in cathedra P/if».».
peftilentix, fed in Apoftoli fedc,& in Ecclefiie ccetu,id eft,
Chrifti Theatro, non feditiofis, fed benedicentibuscu-
neis Deo ipfofpciftatore laudaris , Ecclefis munerarius
non harens, nec inabisgloris , fed sterns laudis ambi-
tor. Nongladiatores,necbeluaseius, fed quibus veros
gladiatores,hoceft,harum tenebrarum principes perimas
agis,& quibus veras beftias, hóe eft, omnem iabuli virtu*
tem fuperes, & preflo impunè veftigio conculceslconem Vf&
Sc draconem. Beatuses, in quo benedidturtiomen Domini,
&qui habes femen Sion>5edomefticos in Hierufa*
lenj, quite viciftira in tabernacula Sterna lufeipiant. Non
ehim timebis illiusdiuitislocum,qui in tartaro, hoceft,in
inferno inferiore vel exterioribus tenebris* merico igne
circum datus, vel extrèmo contemp ti in hac vita patlperis
digito rogabat afpergi,cui pater Abraham iute refpondit ;
Memento fili,quia recepfti bonain vita tua,& Lazammaiainunc
verb hie eonfolatur, tu cruciaris. Ob hoc illi cenfeo diuites
hane vel pdenarum vel deliciarum vicifluudinem perhor-
refcant, qüi iftic fibi tantum &,vitijs aftluenres , aut opi-
bus abftrufis incubant, nec partem pofuére pauperibus,
" ‘ “ R auc
'll A im
Etcl.it. **
G
Apoc. 5. 4.
Apot.7. p*
Mart.9.2.
Luc. 9. z$-.
Apo.te. ia
Will
s e a