Sedulii Hyber. in Bpifi,_______ _________ - ____________
** rumeommonuimus, quodin praèîcntÿoco nihilominus
1+ 6i \— | --------------! I H WÊÊË MM 1 1
cbhfudifTe : 0 homo tu quis es qui rejpondeas Deo i Cette hoc
eft homo apud Deum, quod apud fijgulumfüjüm. & li-
cutTennis nequam , fi force videbit Domino fie'ndebere
aliquod opus ,quod&rationis 8c Vtilitatis plenum lie, tile
autem opèrari nolens ea q u i isiùbet, difeuterè inctpiat,
8c requirered Domino , vtquid hoc opus fieri iubes l cut
prodeftî vbinecéflariumeft? Contumaciferuoquxcrit
taradignarëfponfiô', niftvtdicàhireiYtu quis es qui te-
fpottdeasDeo ? ita placet, ita'Dorriino videtur.; Si tide-
lis ïèruus 8cprudeüS interroget | nolens intèlligere&*m-
rari fapientiam Domini, quod dicàturei : Tiiquii
nique cum Daniel Prpphrn voluntatem defiderauet ar
griofeere : vnde& virdefideTiorùm appellatus eft * non elt
ei di&um^ttf quis es î fed miflus eft Angélus v qui eum de
omnibus Déi difpehfationibus & iudicijs edocerec : Et
S hôsfialiqiuddè{ecreVst)ei& reconditis défideràmus a-
Defadeno- defideribrum & non contentibnum virt fumusi
occultius in diuinis litèris infertâDei iudtciandeliter &
humiliter. requiràmusV propterèa^ riàmque 8c Dbminus
loan, ij., diçebat : Scrutamini ftriptum. Legentem hxc memimlle
fi cotiüèhit àÈtennü's fimilitûdinis illius, quia in lupertori-
rum commonuimus,quoum
inuenitur: non cnini rcddicur ad alic^uid hoc cjuod ait in
principio capituli, quod livolensDcus, verbi cauia, vt
in alijs ipfe d ixit: Quodfiprtntitii, fitnetdtjl& tnaffr. Nihil
moralereddit.fedquailvagamconiuniaionem ijSam re-
liquit, quae etiamli non aiiumatur, lucidiotabiqne ea da-
liitut intyie&us:«Vetbi C|ufa, vt italegaitius: Volins Dm Vaf,|f
Min im trim, & rniithfrumpemtiam [mm, fuSUnaiim mil- !
UfMiintitVnfiir^ inpiriitmtmatta.nmmfdcirit imam |
■ glom[nt 'mV4 iml^aoVim In quo videtur intelhgi, qrna ,im i
LUUUSUii aubimu. mi*i***>u—— ;—• i , l , ,.
bus libris Apbftblici fermonis difpenfatione po tut mus
vc tanquam regix ciiiufdam dbmüsy qux multiplicibus;
fit ingreflïbusegreflibusque diftinóta, 8c ex ynq in aliud
cónclaue ita tranfeatur, vt vixingredientis indicia-|ut
egredientis appatéant: ita etiam, Paulum diuinorüj^pe
creta paululum qüidem fübapèrientem videïi, non tä-
mén plane aperteque pandentem. Denique cum pro nis
quxmperius dfxèrafdelfaaCj 8c de Iacob i quid per ele-
dtióneriféxpbfitoDèi antequam aliquid operis boni ma-
liye géïfilïènt Deus dixërit, vel de illo : Ad hoe tempus ye- j
Quart me
ficfecUU;
glort&juttinvajtsmijeTiiu/uix. » x *
dam fnftinet Dei*-, & patienter (at incredulosde infidèles,
nbràm facit & pàtientiam & potentiamI
(ham. Patientianqdiihidiu fuilinet fi force refipilcaut, ÔC ^
conuefrantur : Potentiam,dnmaliquandopunit. Etiut-i
fas: in vais mifericotdiæ, hoc.eft, qui femetipfos emunda- j
uecunri notasfa< itdiuidas gloria : quae. vaia non irratio-
nabili aliqua, auc fôttüifâ gratia, led quoniam a peccati
iordibus fe expurgauerant prarparaurc in gloriam. Notam
ergo facir Deus potentiam fnamj dumimpios caftigat&
corripitvtfccubdn'mfctiptùræfententiam: dumflagella- F
tutpeftilens,ihnocensaftntiorfiat. Quidam veródlhpe-
tionbusrepetunt! obimolnqmls.imri^oniMDtol s p o i
i vóiens Deus oftendeté irani;8cc. Patieùtia Sc lónganii
mitas eft Dei, quæficut malos pratpàrat ad intcritums na ' J
& bonos prreparat ad cotoiiam : Diuitise aufé glotiit funt,
■ dignitas multiplex ptipatata credentibns. Eqipfo quod
ait : Intnultapdtiintiài fatisfignifiçàüit pribra eorurnipec-
cata, in quibuseos pertulit, vt óportuoe tune yindiearct,
quango illontm vindifla lubupniendi erat : bis qui li- ,
becanmrinnotefcuntdiuitiæDei.cnmergaeos.qmmtet
live èéffiflènt Dens diaerif, vel dé Ulo : S I lm timpm yi- j homines fpernuhtut, & humiles funt, milcrrcordiaeius
mam, & irit Saraflim. Vel de hoe : Iacob dileai, Elan au- j oftenditut, quod non m B S
tem odio habui. Cum in prsefentiautem caprtulo intro- fed in Domino fpetant : fient & tunoHebrioruim gens «
duxifièt aliquam péffonam, velut'cóntradicentem fibr,|difperfa inter hommes Sc abiedla, a Deo mtfeilcordtam
8cqu«ftibncsmo*uehtem,6c diceret: Nan^aidifliç«it<«ç^ jconfecuraeib Iraergoetidm populusgent^mqmlpe-
apndDmm: ic fim i vokmi, niqniwrMitJiimfirtmisDi, jfifcatut Sc defpetabacut ab
g : Et fi Pharaonem própterca clegit, vc in iplo poten- riân tu r, miferitordiàm cönfecutus eft. . Vocabónon ple
ü f i i f c t tirinrii oftendetet, Sc fi ipfe cuius vnltmifetc- \bimmlim,plibimmum] ApertumelfdeGentibusdianm,
‘tuV^uêmvnltindnraf.- Vt quid deomnibus.mquitilquiaptmsnorteratplebsDeiipofteaanteadopprobnum
qllèirfttr,'& cur qbi peccat culpatur! cum talis de vno , ludarörutn roifencordiam acciptentes vocatæiunt, v t m
quoquéipfius voluntaihabeafur : Hatcefgb&hisfimi- locovbinonvocabaturplebsDei, vocarelitmibifilijpei
lia commouenti-, atqbe in hbiufcb myfteri) cuBiculum viüi i ptiusenimnufqUamvocabantur filij.nilimluuara,
ptoteruius Sc imp'ortunius ingetenti, cum inetepatione ‘ hoc eft, in Hicru&lem, vbi domus Dei état .V t : Not« »
diemifimæexcl'amatibùis becuttittöhimotuquilis.qutcó- luiiaDm. ifaixdutimprpilamatpnljrdtq Hoe e«.,U»*
tra rilpondtsDio? quafidiceret, tu q u ise s, quiteinaulani ■ m atpro his.quicreduntm Chriftumihiemm vetelltaeh-l
régishnmérgisl & intefiotiscubiculi àufus es lectcta pe-i tre, ficutdicit DommusadNa thanae l. EccivirtlfrdtlM,
netrate l. m f b ' i i p t iM iM # . . ViliijUufdlmJiamJPinaiitemmmia
& | HoedeEfaiaPtopberaeft,quód hic ptoptium crediturameiledtmonftrat.prouidensdetututlsPropheqdafi
ponin pet quod oftendit, contra autorem opus eins' ta videbat.qUod plurimi ex Iftael fututi Crant vafa ltæ,non
non pofic : in póteftate enim autoris eft; qualeui velit ctedéntesylfse fits«fedDominum maieftatis crucifigen-
condere eraaturam'. Quid fibi vult homp de had mafia tesfilli qui nonfaluantut, tanqiram arena mans lunt ;
perdmomr, vtDeótefpondeafidcdicat: Quarèficmé teliqùlævetqfaluæfiantjranquamfteltecOEli(unt:vttumfecifti!
ü vis ita eognofcere; noli elfelutumi fedefficere que enim prdmfifioms, quæ ad Abraham taftàclti conti-
filiusDeiper illius miferieoidiam ; qui dédit poreftatem ; net (ermo : etit ibquit, filmen tuumficut arena mam.
filios Dei fieri, credentibns in nomine'eius : non aUtem' Verbum inïm tonfummans & bnuuni m iquiutrj Hilto-
vt tu cupis, antequam credant diuiha noflè cupicnribnsr ' rire habet hoe fenfus, ficut ego .verbum ab>remo Sc cuo
Altaiquidmvasinbonorim.dtiudincohtumiliam] De Phà- diffinio, ita Deushoc omni ve>ocitatc petUçiet. In pro-
raonefacilercfpondetuc, prioribusmentis, quibusaffli-; phetia autem breUiatum vetburo nouum teftamentum
xitih regno fuo percg'tinos, dignum cfteSlum cui obdu- accipitur.quia in co omnia bceuitercoraprèhcnia iunt SC;
tetur cor, vt nee manifeftiflïmïs (ignis iubencis Dei cede- clanfa. Salua.tihospromitrit,quosreliquosdicitpetver. ■ ■
iet; Exiddtm mm maija] ld eft, peccatonlm8emÜtóx|bum4aodb»euiauitDomtoo» & p«ttenOT,hoceft»pttJ
cotdiivafaprótuliti quibus fubfieniretcum deptecacen- fidem, quum fiiblaciS omnibus neomcuijs,Sc iabbato,
tùrfiliiifràeli Étrafo tra] Quonim fiipplició illos cru- ciixumcifione, Sc lege efcarum.Sc oblationibuspccorum,
ditet i id eft 1 Pharaonem Sc poputum eins, qui qnaniuis | fola fideS ptopofita eft ad falutem ( qu* abbrenrata eft, ex
effent vtriqne pcccatoresr Sc proptereâ ad vnam maffam lege.l quia qux in fide fiant habentut» dieeute Saluacore:
____ -a oui wni n<*n H«» rrtfdphim frrinfit MofiïS» SïllC VCrbuni breUIAtUtn Clq
Valk mi-
(èricordiç,
pertinerent : alitertameri tràâandiétant, qui vnf Deo
ingemucrant, vteisfubiifeniret : aliter illij quoruriàiriiu-
ftis onedbus ingemuef anti Quoi fi dolent Dêus ùfiendire i-
ram, & notam fàcerepotehiiqm fitam] Quia illutn diu fufti-
nuit blafphCmahteqi, 8c duris dperihus fuuttt populura
affiigëntetn jpræterquàmquodinnoxiamàtaterti parmi-
i forum crüdeliter iuflèrâtcnecari. Vafà autem miièricor-
diælfiaelitasdiciCj quidigni erant mifcricordia, quia &
minoraadmiferant, & gr^uiter fueraric affli^û Sæpede
incompofitiselocutiombus Apoftoli* defeétibusque ea-
ICgC . fJUldljllct lil lauv 1 c . . . , ------ --------------------
De meenimferipfie MofesSiuc verbum breuiacum eft
totiuS doétrinae, vc quod ptius lex & Prophete concinc-
banc in latitudine' prsceptorum, veniens Dominus pro-
nuntiaret 8C diceret i Diliges Dominum Deum ixtotócofdetuó Maid'
& ptóximum tuum ficut te ipfum: in his duobus mandatitpendet o-
mnislex& Prophet*> in quo euidenter Prophetas 8c legem
duobus his fermonibfis breuiauit. Eoteft 8C breuiatUirl
verbum dicifymbolij quodCredcntibustraditur.in quo
cotius myfterij fumma paucis connexa iermonibus con-
tinecur. , .. ____
"ß ft Dominus fabaptbreliquijfet nobis fernen ficut Sodomafaüi i
Smus, &c.] Quia non eft palfus paucos iuftos perire,, cum
pultitudine impiorum.Quod fernen EfaiasDomino dielt
dereli<ftum. Illud fine dubio, qüodidem Apoftolus. ex- !
ponit in alijs, cum dicit ad Abraham di«äum Tibi dabo i
terramhancy &feminituo i. Son autem dicit &feminibus tan- ;
quam in multis ,fedfeminituo, tanquam invno, quiefi Gbriflus.
Non autem ocioie Eiaias fernen, nöminauit quod reli-
quum eft ; Semen namque dicitur, quod feminatur in
t terra,-&inderefurgentemfcu&um plunmum cotius Ec-
• clefi* multitudiuès pr.olaturum, ficut ipfe Dominus dicit:
Sifi granum fr um ent i in ten am ceciderit, &mortuumfue-<
nt yfruäumnonadfert, autfru&us huiusfeminis,eftindul-
gentia péçcatorum. Quid ergo dicemus ? quod Gentes,quanon
feiïabanturiufiitia,apprebenderunt iuftitiam ] Quomodo hic
dicit quod-Gehtes non fedabantur iuftitiam., & comprer
henderunt iuftitiam ? Vide ergo fi hoc modo poifimus
I refpondere : Aliud eft fe&ari : aliud eft infitam habere.
! Sedaridicituri qui dodrina&ledionemuitaaflèquiali-
quid cupit : ynde & àfcdandoS.edæ appellarae fuht hu-
1 iufiiiodi dodrinaî, quae hominum rraditione difeuntur.
! Gentes ergo, quae legem tabulis vel Uteris feriptam non
habuerunt, non dicuntur fecutae eiTc iuftitiam, habue-
! runt tarnen infitam, quam lex eos naturalisedocuit: Id-
i cjrco érgo proximifueruntiuftitiae, ei quæex fide eft, id J eft, Chrifto. .
' ifrael vero feftans legem iufiitu, in legem non peruenit] Et
! hic locus ficut fupradiximiis obferuandus,in vno eodem-
que verficulo diuerle nominal legem. Certü eftenim quia
I fedabatur legem iuftitiae fccundum literam , fed in legem
non peruenit : quaro legem ? fine dubio fpiritus : Ne-
I que enim hoc diceret Apoftolus, quia legem quara feda-
! batur, &quamteqebat, &quamhabebat, inhanenon
iu. ' peruenit., Prima iuftitia eft cognofcerc creatorem j dein-
jaefteo .de cuftodire quae praeeepit.
*iène I Quare i quia non ex fide, fed quafi ex operibus ] Reddit
totem cau(ams quare noninueneric iuftitiam, quia falfo in o-
peribusgloriati Credere noluerunc.
I Offenderuntenim inlapidem ojfenfionis] Id eft,in Chriftum,
|so(. quianèncredidernncineum. Jdeolapis ofrenfionis eft,
jonis cui viderè licet lapidem non oftendit : qui autem cæcus,
fftus. irapingit fe, quod contigit Iudaeis, quos-fua malitia ex-
cæcauit, vt Chriftum rion agnofeentes crücifigerent. Sed
idcirco lapis oflfenfionis & petra fcandali prædidus eft
Chriftus : quia multi in.naciuicate eius, & paffione fcan-
dalum patiuntur. Ecce pono in Sion lapidem ojfenfionis & pe-
tramfcandali ] Sciendum eft quod in Efaia Propheta hoc
, teftimonium feriptum fit. Cömpertum eft in petra vel in
lapide Chriftum eile fignificatum. Daniel enim Prophe-
1 ta lapidem hunc dicit, quiabfcijfus à montefine mantbus, per-
j cußit'& eomminuit omnia régna, & repleuit omnem terram,
quod euidenter de Chrifto. didum eft. Etin lege petra,
de quafluxerant aqua:, Chriftus eft appellatus ; petra aur
ion. tem, inquit, erat Chriftus. Offenfio ergo pofitainSiqn
’ Chriftus eft :Sion vero altitudo eft, (îueciuitasipfaHie-
rufalem, quae propter notitiam Dei nqnimmerito excel-
fa dida eft , in qua faluator à Deo patre pofitus prscdica-
tor, offenfio fadus eft Iudaeis, dum fe filium Dei praedi-
cat, natum de fpititufando ex muliere. Per corpus autem
contra fcanaalum paili funt, &dicebant: Synpema-
ter eius érfratres eius apud nos funt i quomodo ergo hic dicit:
quiadeccelodefcendit ? Hæcitaquepëtrafcandaluméft
Iudaeis & petra offenfionis,, quae petra une dubio corpus
intelligitur faluatoris, hæc excifa fine manibus, propter*
ea quod fine virq de fpiritu fândo nataeft. Omnis qui
credit in eum nônconfundetur~] Nonludæusfo-
lus, fed omnis qui credideric, de pri-
ftinis deli dis non con*
' fundetur« ,
C A P V T X.
FRatresvoluntasquidemcordismei,&c. ] In his quaenupef
expofitafunr, multis teftimoniu aduerfum Ifrael vfus
eft Prophetarijm,ita vt proferret de EiaiaiNifi DominusSa-
baoth reliquijfct fernen &c. proptereafolari nync rurfuspo-
pulum volens,&per hocinuitaread fideiti,dicit: FratrtSf
voluntas quidem cordiSy&c. 8c caufara, cur voluntas fua 8c ob-
fecratio pro illis apud Deum habeatur oftendit. Teftimonium
enim, inquir, perhibeo iüis,quodamulatione..&c-jfti&yiis,
inquit, tot 8c taptis lint inuoiutipeccatorum fuoru malis,
tarnen quia ineftabilis zelus, 8c xmulatio Dei eft apud illos,
hxcmecommouir caufa obfecrare dominum pfoi-
pfiSjVt vel in fine aliquando perueniant ad falutem: ha-
bent enim zelumDei , fed non fecundum feientiam. Et
probat, quomodo non fecundum feientiam zelumDei
habeanr: Qujaignorantes,inquit, Deiiuftitiam, fuaiuftitia
obtemperant ] Non multum ergo prodeft habere zelum
Dei, 8c non habere feientiam zeli. Denique Iudxipufcm-
tes fe zelo Deiagere, facrilegi extitcrunt in filium D e i,; ^
quia non fecundum feientiam zelati funt: SicutPhinees
filius Eleazar, qui fecundum feientiam zelatus interemit
Madianitam pariter &lfraelitam fornicantem cum ea.Po-
rerat autem diccre & de alijs Apoftolus, qui charitatem
Deihabent, fed non fecundum feientiam : Si enim ha-
beat quisaftedumerga Deum,ignorct autem quijacharitas
pattern eft: benignaeft, noninuidens,nonperperamagens,nonin-
flata, non eft ambitiofa, non quarens qua fua funt. Hxc &
hisfimiliafiin charitate non habeat,folo a% d u diligat
Deum, competenter & ad ipfum dicetur, quia charitatem
Dei habet i fed non fecundum feientiam. Similiter
autem dici poteft 8c de alio, qui fidem Dei habet, fed
non fecundum feientiam, fi ignorec quiafides Dei fine o-
peribus mortua eft. Poteft 8c dc alio dici, qui caftitatem
habet, fed non fecundum feientiam : quippe fi ab homi-
nibus laudari vult. Et alius abftinens poteft dici, fed non
fecundum feientiam, fi prppterea vt hominibus appareat.
Etficperfingulaquxquequxgerimus. Denique &Apo-
ftoli dicebant ad Saluatorem : auge nobis fidem: hoc eft,
habentes earn fidem qux non eft fecundum feientiam,
habeamus earn fidem qux eft fecundum feientiam. Interim
Iudxis.teftimonium perhibet Paulus, quod xmu-
latipnem Dei,licet rion fecundum feientiam, tarnen quia
vtcunque habeant caufam, docet Apoftolus, qua obfe-
cratione pro illis offerret Deo; Melius eftenim habere
zelum Dei, licet non fecundumfcientiam, quam penitus
non habere. Sed non fecundum feientiam] Veteris feilfeeC
legis,qux prophetauitquod crederet torus mundus Cnrl-|
fto adueniente: fednoncognoucrunt, quia Chriftus ad-
uenit. Ignorantes iuftitiam fyei 3 Ignorantes enim hunc
cfle Chriftum, quern promilerat Deus.-alterum expeclam
dum dicebant, huiciuftitias fuas ,quas ex lege habebant
anteponentes , qui eft Dei iuftitia ih fide; Iuftitia enim
ipfe eft, quia quod promiferat Deus , in ipfo impleuit.
F inis enim legis Chriftus.] Hoceft,perfe<ftionem legis habet,
qui credit in Chrifto : cum enim nullus iuftificaretur ex ^UID e^
lege, quia nemo iriaple J>at legem, nifi qui fperaret in pro- H
miflionem Chrifti,.fides pofita eft, qua crederet pro per-
fe&ione legis, vt in omnibus prxtermiilis fides fatisface-
.ret pro r ota lege. Mofes enim feripfit 3 Ipfe Mofes diftinxic
inter vtramque iuftitjam, fideifcilicet atque fadioru, quia J
altera operibus, altera fola credulitate iuftificet acceden-
tem. Quoniam quifectrit eaviuetineisjld. eft,vindiefa legis j
eftugiet,& bona terr^ accipiet. Qui da ex hoc loco putanc
ludxos prxfentem tantu vitam exlegis operibus meruifle,
quod verum non efie Domini verba declarant,qui de vita 1
interrogafus aetetna, mandata legis opponit,diccns: Si vis Matth si
invitam venireferuamandata. VndeintelligimuS, quod qui
fuo tempore legem feruauit,xrcrnam vitam habuir. Qua
autem exfideefttuftitia,ficdicit] Id eft, Mofes. Nedixerisin
corde,&c] Hoceft.ncc de paffione, neque de afeefione eius*
quia a femetipfö fadtum eft,in corde tup debeas dubitare.
Quod ^rgoait:»e dixeris in corde tuo, exceptis his qu$^ media.
interferit,fcflr eft, Chriftum dtducere, vel a morfuis reducere,
de Deu-*