Et piiftom trant in regionséddein vigilantes & cuftodienttsVi- fuorum. Sed quid de matre Domini dicam, cuius odorijl
gilias nottis fupergregemfuton. Etecce angelus Dominifletttluxta j fragranriam rex fapicntiflïmus Salomon admirahs ait:
I claritas Dei cinutnfulfitillosy &tïinuerunt tintonrnagno. Qme eft ifta,qu£ afcendit per defcrcum quail virgula funii
Et(lixitillisangelus: Nolite tinten, Ëcceenimeuangeli^o vobis j ex aromatibus mycrhae & tinais E vniuerfi puiuerispiJ Igaudiummagnum,quoderitotnnipopulo: quianatuseit vobisho- i gmenrarii.Vbi enim omnium arornatum fumus redo-
I dieSaluator,quiett ChriftusDominus,in ciuitateDanid. j let,ibifdetoris indicium eflenoo poteft.
Qjwïvtum enim ad litetam cacaufaeflc videtur, vt j Videntesautem cognoueruntdeverbo, quod didum erat iüis de
prius pallor jbushxc verba Angelus nunciarce , ne quaii pueroboc. Hiceilenimille pucr,de quo fcriptumeft: Pucrl
incauci ftabuluraintrarenc, E in prtelèpi adire tentaren.c, nacus eft nobis,filius dacus eft nobis, E faótus cft pdneipa-
inquopuerpofituseratcfpirilualicerautcftabuluccelefia, j tqs fuper hurnerum eius , Evpcabitur nomen eius adj
prxièpe icciptura diuina, pa (lores v. èpiicopiEdodtpres i mirabifisconfiliarius,Deusfortis,paterfuturi icculi.prinl
inrclfigunmr.Stai^uiumenim v6cararEcclefia,adquain cepspacjs. Multiplicabituf eius imperium, & pacis non I
Deianimaliavndiquefluunt.ibiquéftant.Èmoranturin erit finis. Superfolium Dauid,Öfluperregnumeius(ède-
ea. Vnde fetiptum cft,Animalia tua,Domine, inhabira- bit,yt confirmer illud E cprroborct in iudicip &iüftitia,d
bunt in ea,haec autem animalia,quafi in prsdepio, in diuina
feriptura cibisfpiricualibusnutiiun tur: ibipoiitum ih-
ueniunc Chriftumjibiquecpmeduntpapem viuum. Eeä-
ti,qui hüiua prxiepis cibisaluntur, E de deficits ibi pofi-
ris reficiuntur. Vos autem Ecclefitepaftores^yps epii'copi
& (itcerdotes,audite & intelligite,vobis angelusloquitur,
vobis hoc gaudium magnum euangelizat : quiavpbis da-
tum eft nolle myfteriumregni Dei, vobis datfim eft nolle
Einteiligereiccrctacceli. Nunciatc ergo quodaudiftis,
predicate quod vidiftis , nolice celare quod cognouiftis.
T otiens enim Chriftusin ftabulo öritür,tötiens vt paruu-
lusin prefepioponitur,quotiesyirginis partum EChrifti
natiulratealiisnunciatis. Inde.n. hodicrnafeftiuitas,na-
tiuitas Domini vocatur,non quod hodie Dominus nafei-
tur, non quod iretum Dominus de virgine oriatur, led
quod eius natiuicaris meliora bödie innouancur.Einilli-
us com mem tu atione celebratur 8c prxdicatur.
Et hoc vobis fignum: inuenietis infamem pannis inuolutum &
p'dfitum tnprafepio.Vnna.vn hoc lignum Iiidtei fufeiperenr,
E Chriilum nobiscum in praefepio quxrercnt. Quarnuis
enim pannis lit inuolutus , & fub velamineliterae iaceat
occultuSjinueniient tarnen,ii eum quxrerent, & intelli-
gerencli credidiftenuQuisquis igitur es,qui vis videre Ie-
iiim , accede ad hoc preiepc , ferutare feripturas ,rcmoue
pannos,pelle literam.|Litera enim occidir,ipiritus autem
viu'tficar,&tunc videbis,quod videre non poteras. Sice-
nini Eccleiuepaftoreseum qu£erunt,& quasrentes inueni-
un r,& i n ue nientes venerantur & credunt. Etfubitofaäa eft
cumangelo multitudomilitiacaleflis laudanttum Dominum & di-
centium: Gloria in excelfis Deo, &c.
I N A V R O R A .
Eaftrns loquebantur ad inuicem.tranfeamus vfqueEethleem>&
vtdeamus hoe verbumyquod Dominus ofiendit nobis. Luc. z.
PA f t o r e s , i n q u i t , l o q u e b a n t u r a d i n u i c e m & d e h is ,q u a e
a u d i e r a n t , & v i d e r a n t i n t e r f e t r a d l a n t e s , ' d i c e b a n t /
M i r a f u n t q u a : a u d i u i m u s , f t u p e n d a q u a : v id i m u s ^ c c e l is
g l o r i a , p a x t e t r i s p r o m i t t i t u r . S a l u a t o r h o d i e n a t u s e f t n o -
b i s , r e x n o u u s h o d i e d a t u s e f t n o b i s , q u i e f t C h r i f t u s Do-
m i n u s i n d u i t a t e D a u i d . Q u i d i g i t u r f a c i m u s f C u r m o -
r a m u r 2Trdnfeamtu vfqueBethleem, i p f a e f t e n i m c i u i t a s D a -
u i d . Et vtdeamus hoc verbumy8c c r e d a m u s , q u o d i n p r in c i-
p i o e r a t v e r b u m , & v e r b u m e r a t a p u d D e u m , & D c u s e r a t
v e r b u m . Ouod factum e f t , q u a n t u t p e n i m a d l e d e q u e f a -
i f t u m , n e q u e c r e a t u m e f t . F i l f t u m i f a m e n q u o d a m m o d o
e f t , q u i a v e r b u m c a r o f a t f t u n f e f t , q u o d D o m i n u s o f t e n d i r
n o b i s . V i d e a r a u s c o r p o r a l i t e r , q u o d D o m i n u s o f t e n d i t
f p ir i t u a l i t e r , & q u o d m e n t e c o n c e p i m u s , & f i d e t e n e m u s , S
r e f t a e v t o c u l i s i n t u e a m u r .
Et veneruntfejlinantes,& inuenerunt Mariam &Iofeph,&in-
fantempofitum inprafepio. In ftabulo ftellam,in pra:(epiofo- ;
leminuerunt, quia Maria ftellamaris;Sobiuftitize Chri- i
ftusvoeatur. Recedant igitur tenebra:,fugiat caligo,quia !
ftella in ftabulo, 8c iol in prxlepio fidget. Fee tor quoque
ibieile non poteft,vbieftfios campi,&lilium conualliuqt»
cuius odore fuauiflimo nimium deledlata Ecclcfia elicit *
Traherne poll te, & curremusin odorem vnguentorum
modovfquein (empiternum. Zelus Dominiexercituum
faciechoc. His enim paucis verbis natiuitas& nobilitas,
virtus 8c forticudo,imperium & iuftitia, 8c caetera, quæad
laudem 8c gloriam huius pueri pertinent, defcribunl
tur. „ ■: ’ K ,
Et omnes qui auditrantjniratifunt,&de his, quadtfta tv ant à
paftoribusad tpfos. Q u i s e n i m v f q u e h o d i e n o n m ir c t u r a u -
d i e n s p a f t o r e s i n E c c l e f i a p r æ d ic a r e ? Q u i s n o n m ir e t u t
a u d i e n s p r e s b y t c r o s 8c c p i f e o p o s C h r i ft i m a g n a l i a 8c v e r b
a c u a n g e l i c a n u n c i a r e ï Q u i s n ö n m i r e t u r , q u o d t l le ,q u i |
o m n i a f e c i t , h o d i e p a t u s e f t , & q u o d v e r b u m c a r o f a â ü
e f t , & q u o d d i e q u i c c e l u m p a l m o c o n c l u f i r , h o d i e in p r æ |
l c p i o p o f i t u s e f t , & p a r u i s p a n n i s i n u o l u t u s e f t î S e d p a u j
c a f u n t i l i a , q u a : t u n c i l l i p a f t o r e s n u n c i a b a n t : m u lt o p l u -
r a n o f t r i p a f t o r e s , e p i f e o p i v i d e l i c e t 8c f a c e r d o t c s p ræ tii-
c a n c 8c n u n c i a n r , v a l d e m i r a n d a m u l t u m q u c f t u p e n d a &
c u n c l i s f i d e l i b u s f i d e l i t e r f i t m i t e r q u e c r e d e n d a E te n e n -
d a . V n d e & ( u b d i t u r : Maria autem conferuabat omnia bac ver-1
ba,in cordefuo conférons. O m a t e r fa p i e n c i i l i m a , 8c i o l a ta lis
f i li j d i g n i l f i m a , q u a e o m n i a v e r b a h a e c i n c o r d é f u o id e o
c o n f e r c b a t , n o b i s q u e c o n f e r u a b a t , 8c m e m o r i æ c o n n n c -
d a b a c , v t p o f t e a i p f a d o c e n t e , i p f a n a r r a n t e 8c n u n c ia n t c
f e r i b e r e n t u r , & i n v n i u e r i o m u n d o p r æ d i c a r e n t u r , c u ii-
d i s q u e n a t i o n i b u s n u n c i a r e n t u r : a b i p f a e n i m h æ c A p o - l
f t o l i a u d i e r u n t , 8c i p f a d i & a n t e f e r i p f e r u n t , n o b i s q u e le j
g e n d a m a n d a u e r u n t . Q u i s i g i t u r ; E u a n g e l i i s n o n c r e d a t I
Q u i s e i s c o n t r a d i c e r e p r a e f u m a c , q u a e ,a u t m a t r i s a u t f ili|
a u t h o r i t a t e m u n i u n t u r . Q u a e d a m e n i m A p o f t o l i Sc E u - 1
a n g e li f t a e d m a t r e D o m i n i a u d i e r a n t , q u e m a d m o d u m ifta
c æ t e r a ,q u æ d e S a l u a t o r i s 'n o f t t i i n f a n t i a i c r i p t a f u n t : p lu -
r i m a v e t o v i f u E a u d i t u a b i p f o D o m i n o d i d i c e r a n t . N o s
q u o q u e à m a t r e D o m i n i e x e m p l u m c a p i a m u s , E e a qu ae
d e S a l u a t o t e n o f t r o n o b is a n n u n c i a n t u r f i d e l i t e r in c o r d e
f e r n a r e , E m e m o r i a e c o m m e n d a r e f t u d e a m u s . D e illis e -|
n i m q u i v e r b u m D e i a u d i u n f ^ E m e m o r i a e n o n c o m m e n -
d a n t , f e r i p t u m e f t : q u i a v e n ic d i a b o l u s , E t o l l.i t v e r b u m j
d e c o r d e e o r u m , n e c r e d e n t e s f â l u i f i a n t . V n d e E ili a a-1
n i m a l i a , q u æ n o n r u m i n a t i r . i m m u n d a e f l e d i c u n t u r , q u i a
f i i f c e p t i c i b i ó b l a t a p o f t q ù a m i l i u m t r a n s f é r a n t , e i u s v lt e - |
r i d s n o n r e c o r d a n t u r . M u n d a v e r o a n t m a f i a . h o n it a f a c H
u n t j f e d c i b u m f u l c e p t u m i t e r u m c ó m e d e n d o E te n u ifli*
m e c o m m i n u e n d o , e i u s n u i l a c e n u s o b l i u i f c u n t u r . T a l e s
i g i t u r f u n t v i r i c a t h o l i c i , q u i v e r b a ï à c r a e l o q u i j f i n e in te r -
m i f t l o n e p e r f e r u t a n t u r , E i n l e g e D o m i n i d i e ^ c n o â e
m e d i t a n t u r . S e q u i t u r : Etreuerjifuntpaflorcsiglortjicantes&
laudantes Dominunt in omnibus, qua audierant &viderant, fuut
dictum eft ad illos. B e a t i i l l i p a f t o r e s , q u i v f q u e h o d i e in p r ç - 1
f e p i o , i d e f t , i n ( a c r i s v o l u m i n i b u s C h r i f t u m q u a e r u n t , Sc
i n e u m f i d e l i t e r c r e d u n t , e i u s n a t i u i t a t e m n u n c i a n t e s , Sc
e i u s f i d e m p r a e d i c à n t e s , E ê u m v b i q u e l a u d a n t e s E g l o r ^
f i c a n t e s . B e a u ' if t i . p a f t o r e s , q u i C h r i f t u m D o m in u n t
v i d e r e m e t u e r u n c , E D o m i n u m l a u d a n t e s E
g l o r i f i c a n t es , e a quae a u d i e r a n t E v i -
d e r a n e , c r e d i d c r i i n t .
T N
IN N A T A L I D O M I N I .
ad Miflanti
jnprincipio erat verbum, '& verbum erat apud Deuni, & Deus
eratverbum, Joan.i. ,
S Arrantalij Euangeliftte Dotninum E Saluatorem
noftruht ab Angelo hunciatutn $ de virgine natüm,
paftoribus reilelatum , per ftcllarh dcclaratum, a Magis
adoratum, ad cempium delatum.ESimeonipraefentatfi.I
Narrant pneterea, qualitetdcludxacumparencibusfu-
gerit,qualiter de^gypto in ludaeafo’redierit,qualitercrc*-
ucritjEvirtute E iapientia profccerit. Hxc autem Ehis
fimiliaHum Euangelifta: iet ibeban t, y crum hominem cf-
fe, 8c veram carncm eum fufeepifte firmabant ,8c harreti-
cosalitercrcdentesE docenteslupcrabant. loannesau-
tem Euangeliftaaltius afccndens,E vfque adéius diuini-
tatem fe ex te n dens, aicendit fuper Cherubi n, & v olans
fuperpennas vcntorum,penetrauit c<Elos,tranicenditar-
changelos,Eperuenitvfquead thronum Deij ibique vi-
ditverfeumDei,ibividitDotninum nöftrum Iefum Chri-
ftü in itnu patris, E tunc inrellexitquod’fcriptu erat :Eru-
daui.tcormeum verbum bonum. Intellexit vtiqueEdi-
xit -.inprincipio erat verbum,&verbum eratapud Deuwt & Deus
eratverbum. lefus Chriftus Dominus nolter quemadmo-
dum diqitucfilius Dei,fic dicitur verbum Dei* virtus
& iapientia Dei. Vnum enim idemqué fignificant filius
Verbilmjvimis E iapientia. De quo verbo ait Pfalmifta
Verbo pominiccEli firmati funt. Et vt Verbum Eiapien-
tiam jdem eile oftenderct,ait: Omnia in fapientia feciftj. j
Nunquam enim pater fine filio fiiic . quianunquam fine
Verbo*nunquatii fine virtute,nunquam fine fapientia eile
potuit.
Hac autem iapientia,hmcvirtüs, hie Deifilius,quam-
uis temporal iter de virgine natus Cl t,i n prin cipio tamenE
ante tempora erat. Et hop eft,quod ait; Inprincipio erat ver- [
bum. Taceantigitur,quidönque Saluatorem noilrum, >
priusquam de yirgine naiceretur, non fuifle contendunt. f
HocenimIudii Egehtiles E quidam haereticorum dice-
re foient„ quorum-quidem errores Euangelifta deftruit ?
dum eum in principip.fuiilc elicit* Sed vbt erat ? Et verbum
erat apud Deum. Semper enim in patre filius * ieroper ip fi-
lip Pat^r» Vnde ipiè ait .-^go iuni in patre, E pater in me
eft.Denique vbi aebuitelle,nifi in Deo * virtus E iapien-
tiaDqj. Vbienim eft virtus E iapientiatua,.niftin te E in
aainjptuo. Sic igitur E verbum Dei, id eft,virtusEfa-l
PW »in principio eratapud Deum. Etquiderati
\Et. Deus eratverbum- Nihil enim in Deoeft*quod Deus non
fit;. Totus enim idem eftEfubftantialiter idem. Hoc au-
temverbumnecfyllabisconftat,nec voceprofertut, ied
: 'e™P£rin finu manens,E in cprde patris cun<ftadiiponit,
jregitE operator. '
Clocerat in principio apud Deum. H a : c a u t e m c o n f i r n m t i o
e f t e O r a m , q u « d i ( f t a i u n t . Omniaperipfumfaftafunt, &fine
1Wfactum eïlnihil. S i i g i t u r o m n i a p e r v e r b u m f a t f t a f i x n t ,
& o m n i a i n i a p t e n t i a D o m i n u s f e c i t , m a n i f e f t u m e f t , q u i a
v e r b u n i E i a p i e n t i a i d e m i u n t , i b i i g i t u r v e r b u m , v b i E
a p t e n t ia . I n n o b i s a u t e m n o n i t a f i t , q u i a v e r b u m i n o r e ,
m c o r d e i a p i e n t i a m h a b e m u s . V e t u n r a m e n f i c u t i a p ie n -
n a n o f t r a v o c e i n d u i c u r , E f i r v e r b u m v t a u d i, a t u r ,ic a & i a -
P jién t^ a D e i c a r n e i n d u t a e f t , E v e t b u m c a r o f a < ft u m e f t , v t
a ° r a n * h u s v i d e a t u r . S i u e i g i t u r v e r b u m , f i u e i ^ p ie n t i a
- e - D e t f i f i u S j n u U a d i f F e r e n t i a e f t . N o n e n i m l o q u é -
O ji.e d f c ie t id o E v o l e n d o c u n é l a o p e r a t u r D e u s . Q u o d
t n i n t C r ip t u m e f t , I p i e d i x i t 8c f a ó l a i u n t , i p i e n i a p d a u i r
« c r e .a c a h i n r , n o n f i e e f t a P c i p i c n d u m ^ q u a i i m o t u l i n g u ?
a e r ts p e r c u f f i o n è a l i q u a e x i p f i ? o r e v o x i n f o n u e r i c . ^ d
c ® M i D e i v o l u i i ï è e f t . O m n i a e n i m p e r i p f u m f a é l a i u n t ,
^ u e a p a t t c ^ n e , E - f i n e i p f o n i h i l a p a t r e f a -
V 0 m e n i m f i n e i a p i e n t i a i f e c i t D e p s . D e u s i g i t u r
t a s ^ r ^u a ^ i p f p i r i t u f u o o m n i a o p e r a -
a ■ C 'C u i u s i a p i e n t i a c a r n ê f u i c e p i t , c u i u s f p i r i t u s i n i g n e
p p a r u i t . Q u a l i Ce r a u t e m i a p i e n t i a m f u a m , v e t b u m i u u m
^ J W n » u ^ i p f e . g e n u e f i t y q u ia - i o li u n o n p o t c f t ,V q .u x r i
Bibltoth. Vetifatr.Tom. 5 ." ^ C*'. “1
non qcbet. Quodfattum eft,in ipfo VM^.çrat ’y ^ v ita erat. lux
hominum,&iüxinteriebrifluceii$tetfèi>Meâm nottcompreheti-
derunt. Du*namque hatiiræ funt Cferiftb I diuina fcjfiV
cet E huinana * quariitii altera fada |ft,*altérâ tiÔ fâânedi
Humanicas enfin,quatiri ipibeft.E faéla & creitacft. I-
pfeenim fecithumanitatem-faam,ipie fecit E matrem fu-
fW>Pefqu0fd3,afmtômnUi&^^upfaQuéa{iMbii. Hoc
igitur folum in ipfo eft * nihilqi aliiid eft, quod in ipfofa-
étUm eftfHdc .a< vita erat* qUamtiis hoc Iudæi non c r e ^
banf.Chrifti namque humanitas omnium in ^ crtdemiû
j falus E vita eft. Vnde ipie ait : Ego fum via,veritas E vita*
i ItemqueÆgg fuin refitrteâiQ & viWMyitaeifaiiuxbonti-
num. SienirtiChrifti humâflitasvitaerat,Évitaerat.lux
hominuttljcrgo E C hr ifti humahitas èrat luxhornilium*
j Sied quarclux ? Quialucebat,qiiia doccbat.quiaprædiÇa-4
j bar,quiapopulum,quifedebat intenehris,illuminabat*
j y n d e p r o p h e t a i i * o p u l u s , i n q u i t , q ù i f e d e b a y n t e n e b r is *
Vidit lucem magnam ; habitantib.intégione vmbra: mor-
| tisjux ottaeft eis.Hinc ipfe quoq; Dominus ait i Ègo fum
lux mundfiqui fequitur me,nôambulabitin tcnebris.fed
! habebit lumen vitæ. De qüa Efubditur; Et lux in tenebris
i lucet. Lux enim in tenebris lucebat, quandqinterpecca-
tores Chriftüs Dominus praedicabat.Hânc autem lueem
j ten ebræ non comprehendethu t * qiiia pcccarmm noti fia
cit,necdolusinüentuseftinûregius, Ipfeenim iblusin-
ter pe.ccatotes fine peccato viuere potuir* . Hæc foialux
nullis tenebris eftobfufcata,nullacaligine denigrata,nul-
lisvitiismaciUata. Aliiautcm iuinclocumita diftinguût,
vt piiusdicsint,quodfattuwe8 : deindeiubinferant, irtipfo
Vitaefat. Scd vidcant , quomodohis iêquéntia conti-
* nentur. Omnia enim quætemporalitcrfiunt, vel facia
funt, priusquam fierentin ipfo, E viuebant.E yigebant.
i -Vidunt enim omnia, quæinDei4ifi?ofi«onefdnt | quiâ
, ficut difpofitaiunt, non euenire non poflunt.
Fair homomiffus d Deo,cui nomeneratloanfies. Hic venii in te-
fiimonium,vttejUmoniumperbiberet de lumine,vtonmes créditent
per ilium.H on erat ille lux ,fed vtteftimonium perbiberetdelumine.
Omnesepim ( ficut Lucas ait) exiftimabant de. IoaUne,
ne forte ipiè effet Chriftus. Erat enim Iucerna lucens E
atdensv Sed non eratipfè lux,qui ad hociblûfnmodo ve*
nerat.vt teftimonium perhiberet de lumine.' Erat autem
luxvera,luXæterna E indeficiens , qua illuminâtomnembo-
minem venientetriinhunemundum. Hanç-autem lueem iÜud
candelabrum fîgnificabat,quodde.aurbptirii£mo Momies
fieri præcepit. Quid enim tam pujiffirtmm*quàm efle,
eiïè fine peccato î Quid tam puriffiràum i vtSapientiaE
Sol iuftitiæ. Habcbat autem hoc candelabrum feptemluJ
cernas ,quibùs totumtabernaculamilluminabatur, per
quasfeptemfandli Spiritusgratiàs inteliigimus* qûib. totus
m undusilluminatur.-ÏIabebat autem inhaftdi fuo
quatuorfcyphos.quiquatuor Euangeliafignificabant:ha
bebat igitur Elucernas, quibus mentis oculosillùmina-
rct : habebat & fcyphos,quibus fitiennum cordarcficeret
Eiàparet. Omnisautem;homoin hunc mundumveni-
ens,iblàhuiuscandelabnluceinterius Eexteriusillumi*
nàtur.Hacc©cüfisvifum,Eçordi tnbuiciûtelie<ftü. Qui
hac luce non illuminatur, cæcuseft^Ein tenebris manet.
Venitautem homotuncinhuncmundum, quandona-
feitur . quia tuncprimùra in hoc mundo apparet. Vnde &
de ièipfo Dominus aiK Exiui àpatre,E veniin mundu m :
iterum relinquo mundum,E vado ad patrem. Défis enim
qui vbique eft,quand6'ienol>is manifeftat,.venire; quan-
doiè celât,recedere didtur. Venitigiturin mundum,quia
(ecundumcarnem,quamaflumpfit, mundovifibilisap-
paruit. Et hoc eft quod dicitur: In mundo erat,&munàus per
ipfumfaftus eft, &fnundus eum noncognouït. ,Quid.eft,in raun,-
d oerat, nifi quiaviübilis’inter hominesin hoc.muado
conuerfabatur ? Mundus autem fecundum quosdamcü !
cognouit , E ièçuadum quosda^leum non coguouit.
Mundi^nim amatores Chtiftum icqui & cognofcece no-
luerunt : qui, quoniam iolaui huius mtmdi voluptatem
E gloriam diligunt, non irnflserico mundus vocanrur.
Vnde E. difcipulis fifis Dominus ait : Quia de mundo
non cftis, iè<i ego elegi vos de mundo,proptcrca odit vos
mundus. ‘
F ff“ ln pro