S a n t i i Pauline
tota domo tua,vt cüpimus,habéamus in Chrifto, domine
frater meritohonorädi|[fimedc.defiderantilfitne. Audi ergo
fill legem partis tui,id eft, ödem Auguftini.&noli repel-
lere conlilia matris tuæ,quod æque nomen in te Auguftini
pietas iure fibi vendicat,qui te tantillum geftaiii t finu fuo,
dcàparaulîs primo laéte lapientiæfecularisimbutü} nunc
etiam fpiritalibus laéfcare & enutrire uomino geftit vberi-
bus. Quoniam teadultum aerate corporea, in fpiritalibus
adhuc eunabulis vagientem, vider adhuc infantem vetbo
©ei vixdum in Chrifto primis paflibus & veftigio' titubante
îepcntem , fi taitien Auguftini doétrina tanquam
manus matris,& vlna nutricis inftabilem regat paruulum.
I Quem fi audias defequaris,vtrurlùm te fermone Salomo-1
X' '| nisâlliciam : Filicoronamaccipiesgratiarumtuovertici.
Et tunc veré eris ille non phantafmate lbmniatus,fed abj-
I pfeveritate formants confulde pontifex, vacuâsimâgiRs
1 fallï operis implcnte Chrifto fblidis fuæ operarioniseffe-
“ âibus; Verè enim pontifex &-vere confulLicentieris.fi
Auguftini veftigijs propheticis & apoftoli cis difcipli nis, vt
G w o b c a tu s HelifæusHeliæ, vt illuftri apoftolo Timo-
adolt- ! theus adolefcentis adhæreas, indiuulfo per itinera diuina co-
fetns. ! mit at u, vt de iacerdotium corde profeélo difcas mereri, &
' populisad (alucem magiftti ore con(ulere.Sathocmonitis
loan, y-6 &,hqrtatui. Modico enirndermone de labore te arbitror
of.i-24 nii Licenti adGhriftum pofïeincitari,iamàpueris femper
adftudiaveritatis.&fapientiç.cjuodvtrunqj vereeftGhrii
ftuf,dc omms boni fummum,venerabilis Auguftini fpiritu
de oieflammatum. Qui fi parumapud te pro tevahiit,
quid ego canto interuallo pofterior, de omnium illius opü
pauper,effici^n ? Sed quia de illius facultatis potentia 3 Sc
tui ingenij humanitäre confiais, plcniora at que maiora in
te.fpero élaborât a , quam elaboranda, aufusfum hifeere
duplici gratiajvt&illi viro deuindacharitatecompararer
in (ollicitudinetuû&iiuereosqptfalutem tuam diligunt,
vel conteftato numerarer afFedu.Nam effectus in mi per-
feclione palmam Auguftino potiffimum deftinatam feio»
Vereormi, ne aures tuas afperitare temerarij fermonis of*
fenderim, de per aures |nimo etiam tuo tædij mei vulnus
intulerim.Sed in mentem venir cpiftolatua, qua temuß- I cis familiare modis intellexi. A quo ftudio ego æui quondam
tui non abhorrai.Itaque mihi ad tuam mentem, fi iri
aliquo exulceralfem, deliniendam, remedium literas tuas
recordatus repperi, vt te ad Dominum harmoniæomni*
foi mis arrificem,modulamine carminis euocarem.Qutef o
te Vtaure audias, neque caufam falutis tua: in verbis meis
fpernasv fed piam curam de mentem paternam, etiam in
defpiciendisfermonibuslibenteraccipias.quibusinfitum
jphil.2.9. Ghriftinomen,quodeftfupraomnenomenjhancdeberi
vencrationem faeit, vt non pofficà credentc contemnû
Quare age irumpe moras,de vincla^ertacia feclir
Necmetuas placidi mite iugum Domini.
Pulchra quidem.fed miravagisÇtraefentia return
Mentibus,at lapiens non ftupet ifta animus*
J Nunctefollicitat varijs malefuadafiguris,
Heu validos etiam vertere Rom a potens*
! Sedtibinateprecor, femperpater Auguftinus -
1 O ccurfe t, cun das vrbis ad illecebras.
Ilium tantainter fragilis diferimina vicæ
I A fpiciens,ôc habenspedore, tutus eris*
I Hoc tarnende repetens lterumq-, iterumqj monebo,
f Vtfugiasdurxlubricamilitiæ.
Blandum nomen honos,mala feruitus,exitusæger,
am fer 1 Qüem nuncveile iuuat,moxvoluiflè piget.
aimtem Scandere ceifa iuuat,tremor eft dcfeéndcre celfis.
Si titubes, fumma peius ab arce cades.
Nunctibi falfa placent bona, nuncrapit omnibus auris
Ambitus,de vitreo fert caua famafinu.
Alt vbi te magno damnolus cinxerit æftu
Balteusjdtfterilis fregerit i n de lab or,
Serus de incaftum fpes acculâbis inanes, ■
Er modo quæ nedis rumpere vincla voles* '
T une reminifeeris fruftra patris Auguftini,
GontempfilTe dolens veridicoé monitUs.
Quare filapierçs, de fi pius es puer audij
Carmen
elegiacum
Pauliniad
Licëcium
Mat. u.29
Et cape verba patrum»cpnfiliumq$ fenum»
Quid retrahis fera colla iugo ? mea farcina leuis,
Suaue iugum Chriftieft,vox pia,credeDeoî ■ •
Et caput adde iugis.da mollibus ora capiftris,
DcmilTofque leuifubde humeros oneri.
Nunc potes hoc, dum liber agis , dum'nulla retentant
Vincula, nulla thori cura, nec altus h onor*
Hæc bona libertas Chrifto feruire,dc in ipfo
O mnibus elfe fupra.-non do minis hominum,
Non vitijs ferait,non regjbus ille fuperbis.
Tantum qui Chrifto fe dederit nomino,
Nec tibi nobilitas.videatur libéra, quam nun«
Sublimem attonita conipicisvrbe vehi»
Quam cernis tanta fibi libertate videri,
Vt dedignetur fledere colla Deo*
Multis ille mifer mortalibus de quoqueferuia
Serait,de ancillas vt dominetur, emit. ■
Norunt eunuchos de magna palatia paui,
Et quifquis Romam, (ponte mifer, patitur:
Quanto fudoris pretio,damnoque decoris
Conftet.ibi chlamydisjhic honor officij.
Nec tarnen ipfepotens*qui celfior omnibus elfe
EmeritjVt nulli feruiat.alïequitur.
Cum bene fe tota dominum iadauerit vrbe,
Serait dæmonijs, ac fimulachra colit.
Proh dolorjjos propter remoraris in vrbe Licentij
Etregnum G hrifti fpernis,vt his placées;
Hos vocitas dominos,curua de cerûice falutas,
Qixos ligni feruos confpicis de lapidis*
Nomine diuino argentum venerantur de aurum,
Relligio eft quodamat morbus auaritiæ.
Imprecor hos vt amet,qui non amat Auguftinum, .
Non colat de Chriftum,cui placet hos colere*
Inde ait ipfe Deus.dominis non pofte duobus
Seruiri,quoniam mens placet vna Deo: >
VnafideSiDeus vnusjdc vnicus è pâtre Chriftus
Haud duplex; vni leruitus eft o omipo.
Quanta etenim cælo ac terris diftantia, tanta eft
Cxlàris de Ghrifti, rebus de imperijsn
Tollerehumo,fed nunc dumfpiritus hos tegitartus*
Mente polum pénétra, nil mora carnis obeft.
Corporeis iam nunemorere aûibus,de bona vitte
Cæleftis liquido præmeditare animo.
Spiritus es,quan quam tenearis-cotpore,fi nun«
Mente p iav iâo r Carais opus périmas.
Hæc tibi chare puetfidei compulfus amore
Scripfi,fi recipisjfukipiere Deo*
Crede Auguftinura tibi nunc in me geminâtutni
Sume duos vna cum pietate patres.
Spernimur.abftraheris maiore dolore duobus,
Audimur,pignusdulceduobuseris. '
In te læta patrum fudauit curaduorum,
Et tibi magnus honoslæufîcafte duos.
Sed me Auguftino cum copulo,non meritorüni
Iado parem,folo compara amore tui* : .
Nam quid ego effundam,rorans tibi paupere riuol
Mc praeter gemino flumine prolucris:
Frater Alipius eft, Auguftinufque magifter,
Sanguinis hic conlbrs,hic fatoringenij.
Tanto fratre vales de præceptore Licenti,
Et dubitas pen nis talibus aftra fequi ?
Quicquid agas ( nam te nec fperat mundus amicum^
Non daberis terræ,débita Chrifto anima.
Tu thalamos^icet de cel/os mediteris honores
Nunc,olim Domino refti tuere tuo.
Credo vnum vincent iufti duôpeccatorem,
Et tua fraternx vota preces abigent.
Ergo rcdi,qua voce parens, qua fanguine frater, (
Ambo facerdotcs.te remeare iubenc.
Ad tuateretrahunt, nam nunc aliéna petiftès,
' Hæc magc quæ retinent régna tui tua fint*
Hæc répété, his inhia,externis né contere tempiis
Si tua nolueris.quifquam aliéna dabitî
Non eris ipfe tuùs, miftusquepercrxteralonge
Senfibùs heu proprij pec-tons exul ages.
; K k y
G
Galm-
Sollici-
Up iß. ad Augußinum.
I f h. 4->
B ■ s u^‘n*j
eftrpil]---
I V I I I .
1 KiiS.is
I B c M H m * * .
I mt.9. i).
Soliicitum laris iuecgnaco ceci niftp paren tem,
Dum tibi qu* mihimet, vel volo, vel jmetuok
Hxc tibi,firecipiijferet olim pagina vit am:
Si renuis, eadem haec pagina teftiserit.
Incolumem mihi te,fili chariflime, Chsiftus
Annual,deferuum detfibi perpetub*
Viue preepr, fed viue Deo,namyiucremundo
Mortis opusjviuaeft, yiuere vita Deo.
E P I S T O I ^ iE . I I I . A D A V G V S T IN V M
A R G-V M £ N;T:'V M*
Paulinus Auguftino propomt noucmqudßiones exdiuerfisfcri-
pturarumlotu.ln bacepiftolacopertquiddam ridiculum.Pautmus
in loco,quo Paulus refert alios datos Bropbetas,alios Apoftolos,nopu-
tateum [entire de Prophetis Veteris Teftameriti v Jed de alto genere
propbetarum. Hie quidam affueratpannum, velutipro Auguftino
reft>ondens,quo nihil vtdiftuhius. Infant enm hoc verba :Vc*n.
ad vim terminfptoficifcar.Apoltolus Grxcü dicitur ab A-
pos.quod notatargumécu vel.pr*minentiäi,dcftol6,quod
eft millio,quaft prxminenter raifl'us ad augmentationem
fcilicet fidei catholicx, Habcsguftttm,opttme leäor, vnde reh-
qua conteftesjeonem (vt aiunt) ab vngutbus. Affütum ridiculefue-
1 rat inteneßum inter nomen appellatiuum &,epitheton,temporis vir
\ delicet & fequuturi. Hacportenta cum deprehendantur in librisor-
thodoxorum, tarnen quidam indignantur nobis, qiftod audemus
quadamreftituere. , | , ,
DE paucis qii*.nunc iam aunauem currente litcra-
rum pcrlatore, dc mihiin ipfius feftinatione prope-
rantiin raentem venerunt, nefine eerollario mihi referi-
bas,ahquaproponam. Qua: fi forteIucida lunt, & mihi
yidentur obicura, nemo prudentum filiorum > qui forte
de nofhrisin horaleftiunculxhuius circa tc fteterinc, de
infipientia mea rideat ,,,.fedpotius,beneuolentia fraternx
chantatisfaueatinftiuendo, vt efficiarvidentiufh parti-
ccpSjdc ex dodhrina tua illuminantis mentib. confideran-
tjum mirabilia de lege Domini* Die ergo mihi benedi(fte
do&orlfrael, quid f i t , quod dicitur in Pfalmo decimo
quinto ;Sanófcis, qui in terrafunt eius, mirificauit omnes
voluntates fuas inter iftos. Multiplicatasfunt enim omnes
infitmitateseorum,pofteaaccelerauerant ; Quos ait fan-
óio8,quiin terrafint iancftiïNutn illos J;uda:os,qui filij car-
nisAbrahx,&non filij repromiflionisexclnduntarafemir-
ne.quodm Iiaac v.öcatü eftïldeo fan ét os in terra,quiafan-
éti genere carnali,vicaaatefenfuq; terrenifirat, qui terre-
na lapiunt, & carnali obferuantiain vetuftate litcerxcon-
fenelcun t,non renalcen tes in nouam creaturam , quia no
téceperunt eu,per quem vetera trafierunt, & fatfta funt o-
mnianoua. Sicenim forte eosin hoc pfelmo fanöos ap-
peHat,quoipodo dc in Euangelioiuftos,vbi dicitrNo veni*
vpcare iuftos,fcdpeccatores,id eft, illosiuftos,qüi inian-
eftitategeneris delittera legis gloriantur* Quibus dicitur;
Nolite gloriari in patre Abrahl,quia potens eft De9 de la-
ptdibus lftis exci tare filios Abrahae. Quorum fbrmain illo
pharifxo proponicur, quiiuftitias fuas tanquam nefeien-
tiDomino recolens,praedicaba tin templo, nonorans, vt
exaudiretur,fed exigensquafi debitum raeritipro operib*
bonis quidem ,fedingratis Deo; quia qliodiuftiriasedifi-
cauerat,(uperbia deftruebat; neeidipfum filentio,fedvo*
ce clam^batjVt apparereteum nondiuinisaunbusloqui,
qui de ab hominibus vellet audiri. AtqueÉdeo non pla-
Clir P e0i5 u^pläcebatfibi* Qupniam d ifl^ u it Domin9
oila hominum fibi placentium. Confufi funt,in^uit,quia
Ipremt illos,qui cot humile & contribulatum non fpernit-.
enique & in ipfaEuangelij parabola , qua Phariifeidc
pu icani perfona confertur, euidenteroftendic ipfe Do-
minus, quid in ho mine fufeipiat, quid repellat, ficut ferb*
p tun^ eftQuia Deus fuperbis refiftit, humilibus aucem
?cgratiam> ldeo proteftatur raagis iuftificatum abijfleè
templo-publicanum de confeftipne peccatorum fuorum,
imput^tione iuftitiarum fuarum.
Eftt.66. z.
autern ille laudator fui repudiacus abfceflîcâfa-
r * /P11 cum ipfo nomine etiam peritianj legis præ-
-£f£t, pblitus fiierat in prophetà dicenrem Dominum-;
Super quern habitabo,>nifi fiiperhumilem dc quietum, dc
trementem fermones meos? Ille autem in corde contri-
to fui accufatoraccipitur, dc obtinet veniam de confeflis
peccatis propter gratiam humilitatis, famfto illo pharifaed-
(qualesîudæifan<ftifunt ) reportante fercinam peccato- ,
rum de iaétantia fànétitatis. Ipfius nimiram funt forma Rom 10.^
ludæi il l i t quibus Apoftolus a it , quèd fuam iuftitiam
ftatuereçupientes,quæexlegeeft, iuftitix Dei nonfunt \Rcm
fubieéti- ,quæeft ex fide, quæreputataeft patei noftro A- m ^‘
braham ad iuftitiam, non ex operibus, quia fecundum o- j
mnipotenriam Dei crediditDeo: Apud quem ille verèiu* iRom.1.17.
ftus eft, qui ex fide viuit : nec fanétus in terra e ft, fed in I
coelq, quia non carne, fed fpiritu ambulat icuius conuer- W È ÿÛ
fatioincoeliseft» non gloriantis in circumcifione carnis, 1 m'2'2 j
fed in circumcifione c©rdis,quæ non lirera, fed fpiritu agi-
turinuifîbiliter, vnde laus eius non ex hominibus, fed ex
Deo. Deinde quodiuneic ineodem verficulo : Miras few '
cit voluntates fuas interfiles, credo ex eodicit, quod ipfis Is'}'
primùmlucernam legis accendif, dcpræcepta viuendi de* p
dit. Notasenimfinquit, fecit- vias fuas Moyfi , de filijs II* Prai l0t.
rael voluntates fuas. Deinde ipfum pietatis fuæ fecramen- i.Tim.j.\o
turn in ipfis.operatUs eft,natus in carne ex virgine Deus in
genre ipforam , dc de carne ipfommfaétus ex femineDa- M*l‘ r-1
uid homo. Deinde vircutes fenitatum.quas in ipfisde cor i *
ram ipfis perfecit. Qiii per hæc non modo eréditus nô eft,
fed dcblafphemarus eftab eis, cùm dicerent; Hic homo
fi à Deo efiet, non curaret fabbatis ; de noq eijcit dæm onia 7^ ^
nifi in Beelzebub principe dæmonioram.’ Propter hanc Mat.
mentem obdurata impietate cæcaram > multiplicatæ fane 1
infirmitates de tenebræ eoru. Sed quid eft qtyd ait :Poft- '
eaacceleraueruntî Vcruminpcenitentiam, ficut illi in A- 4.
iftib. Apoftolorum capite fecundo, qui beati Pétri prædi-
catione compunéli, credideruntin eum,.quem crucifixe- j 2' i7'
rant, de feftinantes tanto ç^piari peccaro, ad domum gra-
tiæconcurreruntî An veto, quia virtutes anima: ex fide &
charitateDei roborantur, illis impijs vtroque vacuis mul»
tiplicatæ lunt infirmitates animæ ex impietate l?elerum
mortiferis languoribus occupais ? Chriftus'etenim lu-
men de vita credenrium eft, de lanitas fub pennis eius.
Vnde non , mirum , fi de tenebræ dc infirmitates corum auL+
multiplicatæ lunt in interitum , qui vitam delueem non i
receperunt > neque fiib pennis eius manerc voluerunt. I
Quos, vt ipfe Hens in Eùangelio'proteftatur, læpe voluit
congregate iplbs lub alas fuas , ficut gallina congregat Me ix **
puliosfuos, denoluerunt* Mulriplicatisergo infirmita-
tibus, quo accelerauerunt, forte in crucem Domini cô-
clamandam,dc inuito Pilatonefarijs vocib.extorqiienda, •
vt àdimplerentmenfuram patrum fuorum, vtifti Domi- Z3%î*
num prophetarum occiderent, quorum patres iplbs pro--1
pheras interfecerunt, a quibus hic mundi faluator elfe |
venturus nunciabatur? Poftea accelerauerunt. Veloces PfaLit.j.
enim pedes eorum ad effundendumlânguinem. Con tri- 1
tiodcinfeliçitasinvijseoram , dCviam pacis non cogno* 1
tieruntfideft, Ghriftum,quidicit;Egouim via. Inconfe-
quenti Pfalmoiliud mihi exponidefidero , quid dicat:
Deabfconditis tuisadimpletus eft venter eoru to. Sara- bus. Hic-
rati funt porcina, vel ficutin quibusdam plâkerijs feriptû H
audio : Saturatifunt filijs, dc reiiqucrunt quæ fuperfue* ron^mJb
runtparuulisfuis. Rurlùs in ali o pial mo admirari Ibieo,
filiumadpatréloquiintelligens, inplàlmo j8.vbideïu-
dæisinimicis,de quibis lupràdixerat : Ecceipfi loquen- ii.s.
turin ore fiio-, de gladius in labijseorum. Paulb infra di- vfal.16.14.,
cit ; Ne.occideris eos, ne quando obliuilcanturlegis tuæ. 4-8-
Dilpetgeillosin virtatetua,dcdeftrueeosDomine.Qupd j
in his vfque in iiodiernum diem vidçmus impleri. De-Î
ftruéti funt enim à veteri fua gloria fine rcmplo de fine la*
crificijs,ât fine prophetis in omnium gentium dilperfione
viuentes. Sed quid miram\ir , qubd iam per prophetam
pro eis non oeddendis rogabat, pro quibus &• fub ipfo
rempote paftîonis iamaderueem eum ducencibus preca-
batur.dicens; Parer dimitte eis, non enim feiunt quid fe-
the.ii.34.
ciurit. Verùm quod adiecir; î. - Ne vnquam obliuifeanrur
Pfol S8.ll.
legis tuæ, tanquam.propter hoc neceftaria elfec etiam fine
fideEuangelij vita eorum, obfeurummihifateor; Quid
enim his ad lalutem , quæ fbla fide quæritur, prodeft
i l l i
I i