S y n e j i i
aÀ i t ro rŸniatrfitatis hums confcnticntislecum, refpondct,ac fi vct&vice iccepcnmus.nihilominus verè
confuirantifeme partrs.vtpotè tpieeeiufiicm iotiustnem- ! iftud,& confentanei fcicntiar principes vftrpibmms.at-
btalint rtiiuuaqiiad.im nccdlkudine copuUri. Ac for- queitademonftratumilhidfuem.quodfumpmmio"-
tàflc Magommincaotaciones nihil aliud font : nam à fc bis erac, inefle in animaeorum quzoriuntur fpecies, in-'
inuiecm attrahuntur.nun minus, quàm iignificancur, If-
funt porro cjuidem omnes, fed eas duntaxat quz co'ndu-
qne demum fapiens eft .q u i partiuminterfemundico-
cibiles funt proponic,& phantafiz veluc fpeculum quod-
Jnatiuneminteïbgit. Quippealiudalténuspcncncioad
dam obi jcir,pec quam ea quz illicpermanent ab animal!
feuertrahit prafcntia.tanquampignoraquædamhabctis percipiuntur: Quoîgtturmodè neque mentis aftiones
cotumquatroaximo internallo diffita funt. Cuiufmodi intelligimus,antequampraties acmoderaena fhcultas.iU
funtvoces matetiac,figura:,nun fecus arque in nobis vif- | in commune rcnunciet, vtquicquidadeum non perue-
cercaliquotnalcaifeâo.aliudeodemmodoafficitur: A c nerit, animaliscognitionemeffugiat, fie neque earum
dieiti etiam morbus in inguem decumbit, tametfi quae I rerum q u i in prima anima funt ienfum vllum caplmus,
interieaafunt multa, nthil mali fentiant: Sunt enira w antequam earum imagines adphantafiam petferantur:
nius animalis partes,ineftqi in his potius quam alijs.quat- videturque h ic vita quidam inferior efle, & in quadam
dam ad fe inuicem affeâio : inde igitur accidit, vt ad Deü naturae proprietäre conltftens. Quinetiam fenfus tpfi pc-
aliquem cxeotumnumero,qni.mundihuiusambitu cô- nés earn refident, etenim & colores intuemur 8c fonirus
tinentuùapisppud nos aliquis herbave pertineattquibus tr. u d h a h .«n im m » ftnfiim neremimns orebus
cum afledlionis fimilirudine fit coniuniftus, natura
vitrahipur.acpeilicitur. Quçmadmodurryjuiimam
chordampulfar, non proximara, hoceftfcfqutoaauam,
mouet,fcdfefquitcrtiamac Neten,atqihoctplumex an-
tiquioriconcordia promanat: ineftenimveiutincogna-
tione, nonnuîla etiam inter partes diflènfio : Siquidem
mundus non vnumabfolutèquidpiameft.fed rnam t s
multisconfiatum: ineoque partes infunt, partibus anr-
nes, ac répugnantes compilante advniuerfi concordiam
mutuà earum diuortio, vti Lyra contrariorum, ac con-
(ènrientium fbnorum conftitutum modulamencftîNam
quod ex contrarijs vnum fit cam in Lyra, quàm in mundo
concentus appAlatur. àtque Archimedes quidem Siculus
locum aliquém extra terrae ambitum poftulabat,
quaû contrario'fecoti terrae pondéré libraturus, negabat
enimfç,quatn diu in ea e lïèt,quicquam in earn virium habere,
Verùm quifquis vllam circrmundi naturam peu -
tiam eft adeptus, fi extra eundem çonftituatur, nihil iam
peritia vti faa potent»ncccflè enim erit,vt contra illud i-
pfumvtatur, Quare irftcrrupca continuitatc fruftrà con-
tueatur, & expertia animft indicia obferuet. Quicquid
enim diuinum extra mundum pofitttm eft,nullis omnino
præftigijsallici poteft,
Ouicumque efilihercura vacatomni,
Nu penftilliquicquam. . . .
Natura quippe mentis nullo modo infle&i poteft, paobi-
lequehocipfum eft quod mulceturacpeilidtur. Quam-
obrem dipinationem, ac myfteriorum latiffimam co-
piam, eorufn quæ in mundo funt multitudo, atque affi-
nitas fuppeditat, multitudo inquam diferepantium ,â ln -
nitàsveroconiunâorum, &vnumconftitticntium. Sed
myfteria quidera nullomodà noftra attingat o ratio,Rei-
publ. legibus obtemperans , diuif ationem vero palam
audimus, & ta&ionis acerrimum iènfum percipimns o-
tiofis interim adminiftris corporis partibus, ac nefcio an
fandhus quoddam fit illud lenfuum genus: Illius (anè
beneficio,& cum dijs identidem conucriamurjfiue com-
monefacientibus, Eue refponfa reddentibus , iiuealio
modo prouidè nobisconfulentibus: Adeoque fi cui the-
iäurusl'omnimunusobtigit, nihil admirandum cenico,
neque fi quis cumimperitus obdormiflet, poftcaquam in
fomniSjCÜm Mufis veriätus fit,&nonnulla cum ijs locu-
tusfuerit,noAnulla item audierit,repentepoctaelegan-
tiilxmus cuadat, cuiufmodi ztas noftratnlir, neque hoc
adeöincredibilevidetur: Mitto ego ßc infidias deteääs,
& cos quibus medicus aliquis fomnusomne a morbo pe-
riculum depulerit. Sed cum ad perfe&iffimas rerumin-
ipe dlio nes ei animz viam patefccerit, qua: neque earum
vnquamdefideriumconceperit,neque de afcenfucogi-
tarit: hoc demum in eorum,quae fiint, genere, occultilli-
mumfuerit.naturam inquam,tranfeendere & cum intel-
ligibili copulare eum,qui vfque eo aberrauerit.v t ne qui- ■
dem vndevencrirperi'pciäumhabcar.- fi quis verb viara
ipiäm,dudtumque, magnum eile aliquid opinetur, mini- ■
meque fibi de phantafia periuadeat vti per fefe felicem il-
lam coniun&tonem przbere poilir, audiat is de fiicris li-
teris quid de viarum diuerfitatepronuntient. Igitur poft
plenam omnium fubfidiorum enumerationem quz penes
nos ad proueÄiohem illam habemus, fecundum
quam infita nobis lèmina excitare, atque augerepoflii-
mus.
Nothi4m(ah)edofta dedit bis comprendere lucis,
Virium at büjruäum infomnis dat haberefuarum.
Vides vt felicem lortem a difciplina fecreucrit: Hic, in-
quit, vigilans, alter fomnians edocetur, fed per yigiliam
homo eft qui inftituit,dormienti verb Deus, virium fuaefferre,
reprehenfione pmni caret. Et verb totum ipfum rum frudum obijeit, vt idem fit difeere, quod aflèqui :
genus,quoad liçuit,hadenus collaudatumeft, nüc qubd Nam ftu&um obijeere plus eft quam docere. Sed hzc
ad prçfçns àttiner,licet optimo illfts genere feorfim fum- ha&enus propofita funt quo vitae illius, quæ in phantafia
pto,in co confiderando commorâri, itavt communem in ell,dignitasdeclaretiir,aduerfus ebs, qui eidem vel miniomnibus
notam,obfcuritatem hàbeant,nec vlliùs mani- mis in rebus dilfidunt. Quo modo fentire eos nihil mi-
feftum indicium cfTe putemus, id quod in vniuerfa rerum cor , vt qui præeximiafapiebtia ijs defixi teneantur quae
jnaturaipedatur. Atque idinhaereauguftumacreligio- j funtfacrorumvoluminumauthoritaterepudiata. Itae-
*ffun»efle oratio noftra demonftrabit, quàle in myfterijs I nim loquuntur-,
arcanum eft, Sic neque oracula, perfpicua omnibus re- Sacra nihil curo,nec vifeera: ludicra funt hoc.
I fponfa reddunt, indequeLoxiasquafiffexuofus Pythius | &vteafogiamushortantur. At illiperindeac fiipravul-
ille vates, qubd, verbi caufa, fruftrà murum ilium ligneü, j gus hominum pofiti, artes alius alias ad notitiam futuro-
quemGracisfalutarem Deus attribuebat, in condone , rumfeligentes, exercerecontendunt, fomniaiplanegli-
populus audijfTet, nifiThemiftocles oraculi mentem a-« gunt,tanquam in propatulo pofita, quorum ex aequo im-
gpouiflet. vnde n^hac quidem parte repudianda per fo- j periti, ac làpientes participes funt. Quid fi- igitur ob id
mnium diuinatio eft, quz sommunerfa non modo cùm I maximè iàpientiam ea res habet, quod de communi plus
c*teris,vemm etiam cum oraculis obfeurationem habet, j cæteris aflèquitur î Siquidem & reliquabona, multoque
fed opera in ea maximè difdplina collocandà, qubd à j magis,quæintereapraecipuafunr,omnibusincommune
nobis illi & intra nos, atque domeftica fit vniuicuiul-1 maximeproponuntur. Nihil enim (ole in rebus afoe&a-
qiieanimiprxcipüa. Mens enim eorumquæ funt formas j bilibus,autdiuinius,aut communiuseft. Iamverocura
in fe continet,vt vêtus philofophia teftatur, cui & nos ad- per ftffe Deum intueri res fit feli ci taris plena,tum per phâ-
diderimus. ’ Animam itidem eorum quaefcimusfpecies i tafiam illius notitiam apprehendere, exquifitioris cuiuf-
compleifti. Quandoquidem eadem mentis ad animam j damintuituseft: Senlus enim iftefenfuum eft,quoniam
proportio,atque comparatio eft, quz cius quod eft ad id j phantafiz (piritus, is (cilicet quo vifiones & imagines
quod gignitur. Quare permutato quoque ordine ea-j concipiuntur communiflimusomnium (ènfiis eft, ac pri-
demproportione,&primumtertio,'& quarto fecundum ' mùm animas corpus. Sed hoc quidem in interioribus
• ____________ _____ ______________ _______________ ________________ refidet,
refidet,principiumque in fefe animalis, tariquam ex arcc|
continej, natura enim dreum illud, vniuerlum capitis o-
pificiutn extruxit :, Auditus verbi vifufqu^ fen(us;non
funt, fedinftruroenta fenfus,, & communis adminiftrz,
tanquam atiimalis oftiariz , quz eadqminz renuhtiant,
quæ cxtrinfecus (entiunt u r ,à q uibus. ext.erna fen fiium
conceptaculapulfimtur. Atque ^lz quidem quamuis iui
parte perfedus fenfus eft,nam & to.to (piritu audit, & to-
to videt,& czteraprzftare poteft qinnia,yiref auremfuas,
acfacultates, aliam alia parte diftribuit, (eparatirn^ue ex
animaliprodeunt fipguw:Itavelutreâ:æ.qiia:darn, linez
funt quz è centro dedu<ftz,çodem tefçruntur ;• Q^jæ omnes
communi in radicevna,eàdemque funt,produâùor-
ne multipliées: Itaque craffillimus, 6c animalisiihprimis
fenfus ille'eft qui perextérna.le infixumenta prpfert^neT
quepriùsiènfuseft, qvùà,raadprimùm omnium peruene-
rit,diuinior autem, & animzfinitimus eft,fine interme-
dio, proximuS (ènfus : iam çùm corporis fenfus cognitiq-.
nfs gratia in pretio habeamus, propterea quod ca maximè
feimus, quz ocülisfubiecimus, fi phantafiâm rei j cia-
mus, quafi ftnfibus infidçliprem,obliti illud videmur,
ne oculum quidem yeraomnia demonftrare : fed aliuni.
qul4em nihû,alium fai(o, idque yel ex rebus ipfis quz vi-
dentur,autinterie_(ftis çprponbus!per,quz.v^dentur, pro-
uenit. (.Namrefradribne minoranzc,aut niaioravidea-
tur, 6c quzin aqua Hint, majora, remus autfm quafi in-,
fraétus oculis obijcitur) vel ex oçuli ipfius imbecillitate :
etenim cùm lippus eft ,con£ufa omnia.& indiftirwfta çer-
nit. Similiter quifquis phantafiæ (piriru male'^afFeâus
eft3ne perfpicua àut diftinâa viia poftuler, Quz fie au-,
eemilüus zgricudo , quibufve 'rebils lippitiïdinem con-
trahat aut craffior fiat, tum quibus repurgari, & ;defecari,
8c ad naturam reuoeari poifit, fecreriore ex ptulofophia
rèpetendumtibi.eft:' à quaquibufdara cæremonijs per-
purgatusdiuinus efficitur, eaqpé quzextrinfeeus immif-
ftriunt à fenlîbus euanefeunt, antequam Deus in phan-
tafiam introducatur. Adhzç quifquisjllumhonefta^ac,
naturz confentaneaviUendirarionepurum.acjÿnçerum
conferuat, prompta atque expedita vticur, vt eo modo
rurfum maximè oommunis'efficiatur.' Quippe » animai,
conftitutionemipiritusiftepercipit,neçaftecl:ione omni
caret,yeîut teftaceum illud corporis inuolucrum, quod
etiammeliori animz di^pfitionireMgnat,Spd,ÿtprimû
eft 6c peculiare animz yehicûlum,tuiii cùm bona fit, fub-
tilis&zthereus rédditûr, vbi in malum degenmueric,
craflefeit 6c terrenus redditur : Omnino enim hoc eius
quod ratione caret, & rationis mêditullium eft, item que
corpotisj& eius quod corporis eftexpets , acvtrorumque
communis terminus, pér que.m diuinacum extremis eo*
pulantur. Ideo naturam illius philofophizbehefiçio> 0 f-
heile èft inueftigare.aliquidenimqupd (hum eft, tanquà
èvicirio,vtroque ex extremp mucuatur, &ineadem par.
cura, tan cp absfe interuaiio (^un<fta çogicàcipne comple-
•ftitur: Czterùm illam quæ eft in phancàfiz natura vber-
tarem,accopiam,plurimasmrerurn partes nacura transr
fùdit,adeo vt ad ea vTquearMmalia defeendat quz men-1
risprzfidiodeftituuntur,nec cutç diuinioris animz vehi-
culum eftjfed ipfafubieâtis, &inferioribùs.facultatibus, I
canquàtn vehiçuhsjinfidetjquzdam yelutperièle animar
lis ratio,multaque per fè conuenienter lèntit,aç.molitur «J
P^rSatlpnem nihilominus etiam in rationis. expÄrtibus
recipir,vt aliquid çxCellentius inrtpd^çajur. Ec yniuerià
quzdam dæmbnùmgenèranatùram habent ex eiufmodi
vita conftancem : ilia fîqui^èm'tb.tô hoc quod (uni,fi-,
mulachra(unt,&inijsqùæ ftuntreprzjentahtur : in ho-;
ra*ne verb per le folàVaut plura,cumalc.ero efficit : Neque
enim intelleÂiones àphântafia {èipnâas.formamus ,taifi
qüisfortè breùi aliquo momenro experçem Wateriz'ïor-
mam cognacioneÇontfeètauerit; : Jphancafiam àutem pc-
nttus tranfeendere, difficile non minus, quàm bèaqrm.
Menserénnn(aît_) 3c prudentia |î cuï .in (eneâatè^cph^“
8ef!c.j præclarè cum eo ag: putaftdumeft ,de eaidquens
quzaph'antàfiàfeparatur. Quandoquzinpropacùlovi-.
ytentis. Pbrro aniùiàlis ille (pirirus , quam fpiritu
przditam animam beaci viri Dominant, deus, ae dzmou
multiformis,8c fimulachrum efficitur, jn eoque poenas
anima perfoluit : Nam & oracula de eo confenriunt,
dum animz illis in loris ftatum ij(ce vifis quzin'fômnis
bbijduntur, afllmilem efre dicunt : & philofophia ipfà
eomprobac priores viras pofteriorum efle przparano-.
nés j cumfciliccc optimus animz habitus fpiritum hunç
fubtilioremreddic, contraqué deterioreidem labem i ac
maculam inurit. Quamobrem naturali quadam attra-
étione vel in fublime tollifur ob calorem & ficcitatem,
eæque funt animz pennz ,;.,(nec aîio pertinerc Heracliti
diâum illud deprehepclinius , cum ficcam animam fa-
pientem efle traditJ vel cunxconcretus &; humjdus eua-
(èrit ,in terrenos receftus naturali.ptopenfione demergir
tur in fedem infimam abditus penitus atque impulfus.
Hic enim locus humidis fpiritibus cumprimis eft çon-
fèntaneus. Vbi infclix alipqui,&perfupplicia exigenda
vita eft,vèrumtamenjlabore&temporisdiu|urnitate,vi-
tæquealterius inftituto ppft repurgationemitefum emer-
gerelicet Nam fimulatque prpduâaphantafia eft,du-
plicatumancipirisyitz^dium decurrit: aïternis modb
deteriorumimpdb meliorum côfuetùdine fruens, qpam
ècoeleftibus orbibus princeps anima defcçndehsmùtub
acçipit,eamqüe taiiquam nauigium,cohfccndeps,corpo- ;
reo mundo fefc immifeet: mox hoc fibi certàmén pro-
pofitum habet, vt aut (ècum earn reducat, aut cèrié ne y-
na permaneat : vix enim accidit, vt eam’minimè fecutàm
| ip terris déférât, .quod fiérijtaraen ali quando poteftrnêr
que enim cognirismyftçrijsdiffiden dumj>rorfus eft. Cæ-
terùm foedus illereditus animis fùcrit, nili«licnum red-
dideri nt,fed idin tems,rehqueriht,qubdè Tupeciori ^bdé
i 'commo datum àcceperint. Atque hoc vnus fortaffis, aut
• alter, iniciationis, acqueDei bencfiçio confèquaçurt na-
L turacamen ita comparaium eft,vt quz animaiemcl ei in-
i fita fuecic, aut pari cura eà vi çonmtatprj aut tfafiatiUam,'
I àut ab ilia trahacur : omitiinb;jlenique inpiüs co'njfertib
. perfeueretjdpneceo vndpdigrefta eft,iedeat. quo fie vt fi
[ ilia præigpauia.deorfum vergàÿ, animam fecum depri-
|: mat,quztibiprzgrauaripefmifèrit. Ét'hpcipfumeftcu-
] ius làcri lipriterr orem n oBis înte n tant, S
I» ; Necpejfuminclinesmundi indeprejfa nigrantv,
Cuifundusfempérfubflatmalefidus,&Orcus
n - Sordidus,obfcum,JimuUcris latus, ineptris, i ‘.
I Menti enim quî confèntaneum eft ftolidam,acftupidam;
! vitam agere ? verùm fimulachro ob certain (piritus con-
ftitutionem inferior fèdés conuenit : Simile enim fimij
1 li-gaudet. Quod fi mens infuper vnum ex duohus épn-
. lunâione iplafiac, indeleâacippém ,acyoluptacemim4;
j mergitur. Quamquam fupremum illud demum malo- 1 rum-eft, neprzfèntis quidenvmali fenfum.vllum percii'
pereî.eorumque proprium eft,qui€mcrgefe nequaquajni
cupiant: Sicut callpfàdnrities,; qubd dploreni nullum
amp] ius pariac, curationis ac fàlutis merabriàm null am
adfert. ldeo extrahendi e malis yim hàbeatpèçnitépria :
j Quifquisenimeamoleftèfcrtinquibus verfacur, inde fe~
i l Omni opéfubdiicer-e nitirur:maximaquepurgaponispars
i eft voluntas , hinc enim & quz fiunt & quz dicunctjr,
j dextram, vrita dicamÇporrigunt. Quæ^ pèrfuerit am*
; mzexpcrseftquzlibet expiarrixezrempnia, ytpotè quz
!’ przcipuè co mpaifto confenfuque mutilata fît. Proptérea
■ hiç&üfie maxim.am.acpræcipuamadyniuerfiordihem
| ppporcunitatem præbenc, apræbonorum malorumque
I temperàripnes.quzinoleftiam viciffim adferunc, ôca fto-
! lidalæcicia animamrepurgant, ac calafhicaces ezV quæ?
prærer merituui.accidere dicuntür, plurimunï momén-
I ti habent ad diftoluéndam afteéhoncm earn qua infi-
i misrebus adhzrefcimus. Nimirum per nzcp'rimain cos
i qui mente præditi funt prouidep'tia ipuehitiir’; per quz ij
qu.ioientè carent perluaderè fibi neqùcunt pofte' smimâ
vnquara,quæ nihil aduerfï hifcc inrebùs cxperca fit à mar
| teriàreuoeari. ob id ingehtesillasaceelcherrimàs feliçi-
races.purandum' eft: ad anfmarupi'infidias abinferorpm
pizlidibus Dzmonibus eilè comparatas , îgictir quod
digtedienribus hinc apimis obliuiofUm poculpm
przbèà- ,