Exinde cctptt Iefuspradicare, & dtcert, Poenitentiam agite,appro-
pinquauit tnimregnum ccclorum. His enim verbis jaluator
nofter fuos audi tores & illuminât & fànat. .Chriftienim
prxdicatio,& lumen Ôcvitacft. Sedvbieftnecefinrium
actendere lumen, nifiintencbris ? Quibus neccflarium
eft dare medicina.mfi infirmis? Atvero anima qux in pec-
catis eft,& infirma & fine lumine eft. HuiC igitur poeni-
tenciadatur,cuius medieamincTanatur&illummatur.Sic
ergo populus qui fedebat in tcnebris vidit luce magnam :
Sc fèdentibus in regione vmbrx mortis, lux ortaeft eis, Sc
ionitas data. ïugerunt tenebrx venienfc luce, Sc mors
ipfaperijt veniente vita , Chriftuscnim Iefus, Sc lux
&vitaeft. Bene autem à painitentia predicate Dominus
inch oar, qui mentes hominum infirmas Sc 9rrorum nc-
btilisexcxcaras, hocvnoÔc fingulari medicaminelànare
&illuminarevenerat. Idipfumenim prxdicationis exor-
I diumloannesquoq; Baptiftafufcepit. Nifi enim hxcrae-
I dicina precedent, nullum aliud remedium eft quodin-
firmismentibusvaleatfiibucnire. Nam ecfi paruuli pce-
nitere nefciant, fides tamen &poenitentia eos offercntiu,
pro eis fufcipitur. Ambulant autem iuxtamare Galtlaa, vidit
duosfratres, Simonem qui vocatur Petrus, & Andream fratrem
eius, matent es retem mare: erant enim pifcatores. Etaitillis, Ve-
j wife poft me,faciam vos fieri pifcatores hominum. At idi rtliftis re-
! tibus fequuti[tint turn. Eccc prim os difcipulos fuosdemari
Dominus vbcat ,'quoniam multos alios per eos dc huius
mundi fimftuofa amaritudinead fidera vocate difpofue^
rat: vt quia de mari à Domino voçantur » ipfi quoque
jpericlirantium animas de muudi huius nauhagio & de
vitioi uin inilirgentibus procellis liberate difcant. Et licut
ipfi fecundum carnem fi&tresétant, ita Sc cæteros&fidè
& dileéhone fratres cwfcloceant. Omncs'eriim fratres
mnes fidelesin Ecejefiam colliguncur. ItefinquitDominus)
in vniuerfum mutidum,predicate Euahgelium omni
creature; qui credideric&baptizacusfuerit, fàluuserit
Vides igitur pifcatores, quibus dickur , ke in yniueifuin
mundum, Vides & retia,id eft>Euangelium:dcquodici-
turprædicateEuangelium omni creature. Vides Sc flumi-
ua,in quibus pifceseapiuntur,id eft,baptifmum. Vides Sel
ipfos püces,eos videlicet qui bap t izan tur Ôc credunc.
C O M M F T ^ j E S A N C T O R V M .
IN N A T A L I A P O S T O L O R V M
t Homiliaprima.
Hoc eftpraceptum meum vt diligatis inuicem,ficut dilexi vos,
Ioannis 15.
DEcem funt mandata legis: Quorum primum illud
e lt,de quo dicitur. Non habebis Deum alienum abl-
que me.Secundum autem,Non habebis fimulachrumin
domo tua. Tertium vero: Non accipies nomen Dei tui in
vanum.QUartum autem ,Cole diem fabbati. Ac vero quin
tunnHonorapatremtuum &matrem. Alia vero quxfe-
quuncur hxc (unt: Non occides; Non mcechaberis: Non
furtum facies: Non falium teftimonium dices. Non con-
cupifces rem proximi tui. InhiSautem omnia legis& Pro-
phetaruvd prxeepta continenrur. Quare autem-decem
funt mandata legis.-quare decern cor-cinx rabernaculi:quare
decern virgines in euangelio : quare quoque decem ca-
fdmus,quiex vnamatrctcclefia geniti & vniuspatrisfi-| lenta:quare decern plagisflagellaturÆgyptus : quaredc-
lij fumus. Vnde Sc fimul pûmes dicimus. Pater nofter cemdiebusfandi tribulationem patiuntur, eadem ratio.
qui es in coelisi Quia enim communis Patereftömniumi
i communiterinuocaturab omnibus. Vocat autem Do-
I minus pifcatores, quoniam tales ei neceilari] erant, qui
aquisaftueti,&pifcandi &baptizandicflentpcriti; Ideo-
que non artem mutare eis precepit, fed longe melioris
pifeationis Sc alterius generis pifeium eos piicatores fore
promittir.dicens: Venue poft me ^faciarn vos fieri pifcatores hominum.
Nifi enim hominespifees elïènt,pifcatores hominum
Apoftoli fieri non pollenti Tales enim pifees digni
funt conuiuio Dei j tales pifees id baptifmatis fiuuio na-
tant ; tales pifees hamo fidei ÖC fandx prxdicatioms rcti-
bus capiuntur. De mari igitur in märe trànsfetuntur,quoniam
de mari Galilxæiri hoc magnum ôc fpätiofura mit-
tuntur,vbi iuntreptilia quorum norteft nùmerus : anima-
liapufilla&niàghà , per quæ omnia genera hominum fi*
gmficantur. Sedquidcft aicere: Vemtepoilmei PoftGhri-
ftumnamque ire,efteius veftigia lêqui, eius ppera imitaci,
èiufq; patientiam 6c humilitatem tenere. Neqj enim fufli-
cit nobis pedibus tantum ire poftlefura , nifiâc mente &
diledione eum (èquamur. Operxprctiumautem eft con-
fiderare quanta fueiit horum beaEorumfratrum obcdien-
tia,quiftatimrelidis retibus fequuti funt eum. Vndenon
immerito Simdn obedienS, Andréas vero relpondens vel
dedotus iriterpretatur. Etprocedensinde,vtdït alios duosfratres,
lacobuni Zcbedai j & loannemfratrem eius, in nauicum Zebedao
pâtre eofum refiettntes retia:& vocauit éos.llli autemftatim reliftis
retibui & pâtre, fequuti funt eum. Non minor autem in his
quam in illis alijs o be dien tia inuenitur.-qui ad vnius iulfio-
nis vocem , nonfolum retia , fed Sc patrem relirtquentes,
Chriftum Dominum fequuti funt. Etifti quidem,ficut Sc
illi,non fol um pifcatores, veruirt' etiam fratres crant. O
foelix militia, quæcxfratribus colligirur, quibus eft corv-
num Sc anima vha. De quibus:etiapi per Prophctam di-
dum fuerat.Ecce quam bonum Sc quam iucundu m habita
re fratres in vnum* Quid eft autem reficére j nifi fân&a-
rum feripturarumiententias hæreticorum violentia Con-
fciflàs Sc deprauatas, fana intelligcntia exponère ôc reftau-
rarej Hæcenim quatuor Euangeliaquafi quatuor pilcan-
diredalunt. Similiier autem ôc quinque hhriMoyfi,om-
nelqueErophetarüm libri. Denique tot funt retia, quot & :
volumina. His autem retibus Chriftiani capiuntur, hiso- 1
lademqucfignificatioeft. Cum igiturdecem fintprxcc-
pra legis,quid eft quod in hoc löcoDominus uiuHoceßpra-
ceptum meum,vtdtligatisinuicem,ficut dilexi vos. Nifi quia.om-
niain decem, & decem in hoc.vno prxcepta cocl uduntur.
Vndd Sc Apoftolus ait,quia plenit udo legis eft diledio:di-
ledio vtique qua Dominum Sc proximum diligimus. ln
his enim duobus prxceptis , vniuerfalex pendet &Pro-
phctx.Sed hxc quoque ideo vnumfunt: quia quicunque
diligit Deum, diHgit Sc proximum. Secundum illud: Qui
enim non diligit fratrem fuum quem yidet, Deum quem
nonvidetquomodo poteft diligerc? Ec hoc ntandatum
habemus aDcOjVt qui diligit Deum,diligat &fratrc fuum.
Similiter autem qui proximum diligit &.Deum diligit: fi
tamen vera dile&ione eum diligat. Non eft enim vera
diledio , qux temporales veilitates attendit, Sc non ad
xternxbeatitudinis-gloriam tendic. Si enim pro talibus
vtilitatibus diligas fratrem-tuum , fic diligis eum ficut
equum tuum Sc afinumtuuni.In his enim fimul cumipfis
vtilitatibus deficit amor. At verocharitas nunquam deficit.
Vnde feriptum eft r aqux multae non poterunt
extinguere charitatem , nec flumina obruenc earn.
Quia fortis eft vt mors dileiftiö , dura ficut iiifetnus,
xmulatio: de qua xmulatione Apoftolus a i t : /Emu-
lor enim vos Dei xmulatione. Vera igitur diledione
proximum diligit, qui non carnisaffeiftione > nec terreno
commodo eiim diligit,fed propter Deum Sc prxteptaDei.
Talemenim dileiftionemfe habere ipfeJDominus often-
debat,cumdiceret i Quaeeftmatermea,&quifuntfra-
tresmei? EtquifcceritvoluntatemPatrismei quiincce-
liseft, ipfemeamater, St foror, Sc frarereft. Diligö,in-
quit« matrenvmcam,& fratres meos: non quia mater mea
eft i Sc fratres rhei, fed quia faciunt voluntatem Parris
mei. Apparet igitur quod quicunque diligit proximum,
diligit Deum: liquidem proximum diliget propterDeu.
Similiter autem Sc qui Deum diligit , proximunvdiljgit:,
quoniam qui Deum diligit , pneceptum eius cuftodit.
Et hoc eft prxccptum eius, venös inuicem diligamus, fic“.
ut ipfe dilexit nos. Quomodo ipfe dilexit nos? plena
&pcrfc6ta diledlione. - Maiorem enimhac dileftionem nemo
habet, quam vtanimamfuam ponat quis pro amicts /««.Hane
autem diledtionemcrga nos habuitleius. Hafte igitur Sc
ƒ
nos habeamus. Vos amici met efiis,fifeceritis qüaegopracïpio vo- ( magnitudoreuelationumcxtollacme , datuseft mihi fW'
te.Non funt igitur eius amici, qui eius prçcepta non cüfto- muïus carnis meç, angélus Sathanç, vt me colaphizet.Pi o-
diunt. lam nondicam vosferuos. Quarcï quiaferuus ne feit quid pter quod Ôç Dominum rogaui v.tdifcederet à me , &di-
faciat Dominus eius. Quid igitur: Vos autem dixi amicos. Ec xitmihi-.Sufficittibigratia mea. Nam virtusininfiimitate
j hoc quarc? Quiaomma quacunqueaudiui à Patrt meo, notafeci j perficitur.Ac fi diceret, aduerfum ce togas ôc contraria po-
I vobis.. ftulas,virtutislöricaexpoliaripetis.Et mox Apoftolusco-
I Meritoeismutarnomina , quibus mutât officia. Non j gnitarationejxcusvalde quod exauditus non Fuerar, ait.
quiaferuidefieruntefle , fed quod magis familiäres elle j Libentérigiturgloriaboririinfirmitatibusmeis , vtinha-
coepe„rint. Iam nonfolum ad laborem mictuncurvtferui, j bitetin me vircüs Chrifti. Bene igitür exauditus e ft, qui
fed ad fècretaconfilia vocahtur vt amici. Quid fibi tarnen., modo lxtatur quod exauditus non eft.
vult quod Dominus ait: lafn non dicam vosferuos.Cum vni-t
cuique fuorum fidelium in fine difturus fit : Euge bone
feme? Quandain mihi inter bonum Sc malumfèruuni
differentiam fa ce re videtur. Seruus enim non ideo quia
feruuseft, fed quia amicos. eft Sc fidelis, ad Domini fui
fecretaSc confilia vocatur. Serai nâmque nomen oppro-
brijeft, amici vero , Sc honoris & dignitatis. Poflumus
autem intelligere quod Dominus ôcfaluator nofter fideles
fuosnon increpando vel imperando, fed blancliendo&
congaudendo lêruos dicat, fi quando feruos eos dicit.
Malta de bono Sc malo feruo loquitur Moyfes. Multa dc
feruO Hebrxo qui ppft multum laborem Dominum reli-
quit. Multa de illo bono fenio, qui quoniam Dominum
relinquerenoluit,auresadäudiendum habet perforatas.
Bonus illefèmus Abrahx, qui duxit vxorem Domini fui
Ifaac.Bonus ille feruus Dauid qui ait,Ego fum fèruus tuus,
&filiusancillxtux. De maio autem feruo quod dicitur:
Serue male & piger, qua non dediftipecuniammeam ad
mifericordiam. Icenique : Serue nequam omne debit.um
dimifitibi, qubniam rogafti me. Tales autem ferUi non
fimt amici. & ideo tales fêrui non diciincur, qui Dei funt
ferui. Sequitur: Qtucunqueaudiui apatre meo notafeci vobis.
Omnia enim qux audiui à patre nota feci eis : illo tamen
temporenotificandaeis,quahdo & neccflariaeis. Vnde
Sc in fequentibus ait: Adhuc multa habeo vobis diqere,fed
non poreftis ponare modo.
Cum autem venèrit ille fpiritus veritatis , docebit vos
omnem veritacem. Sic multa determinanda funt, qux v-
niucrfalitcrdicividentur. Qt^leeft illud : Cum exaltatus
fuero a terrils,omnia traham ad meipfum. Itemque.-P^xdi-
cate Euangelium omni creaturx. Et Apoftolus de chari-
tate.-Omnia credit, omnia fperat, omnia fuftinet. Ec multa
alia his fimilia. Nam Sc id quod modo diximus. Docebit
vosomnem veritacem, fimiliter decerminandumeft. A-
lipquin verunrnon eflecquodaic Apoftolus : Nunc co-
gnbfeoexparte, tunccognofcam, ficut &cognitus fum.
Nemo enim in hac vicacognofcit omnem veritatem. Di- I
cit ergo" Iefi^ difeipulis fuis i Quxcuhque audiui a patre
meo,notafeci vobis. Hicigitur fubauditur neceflaria vo- i
bis,&reUelanda vobis. Non-eninii funt modo omnia di-
cendavobis : quia non eft veftrum ftofle tempora Sc mb*-
menta,quxpaterpofuitin fuapoteftate. Non vosmeelegißis>
fedegoelegi vos&pofui vos vt eatis, S frtiftum afferatis, &fruftus
vtßtr Qui deft quod in Canticis canticorum Ecclefiadicit
IN N A T A L I A P O S T O L O R V M
* Homilia fecunda.
Hac mando vobis vt diligâtis inuicem, *
MAgna eft virtuscharitas, quxtoties difeipulis i Domino
commendatur. Qui hoc vnum mandat-urn
cuftodit, legem &prophetas adimpleuit.De hoc enim ppr
Prophecam dicitur : Qtiia verbum abbreùiatum facie
Dominus fuper terram. Si mundus vos odtt, fcitote quia me
prioremvobisodtohabuit. Nolitc finq uit) mirari,fi mun-)
dusvosodit. Nolicemirarifimundiamatores vosperfè-
quuntur & pefdere niruntur: fed potius fcitote ,Sc me-
moreseftote, quia me priorem vobis, quia me omnium'
hominum maiorem Sc Dominum, non fplùm odio ha-
buerit, verum etiam occident. Side mundofuijfetü, mundus
quodfuutn eratdiligent. Quomodo enim de mundo non
funt, qui de hominibus nati funt, & de terra faifti funt.
Fueruntjinquam, de mundo, fed iam nunc non hrànt de
mundo, quia nullum amorem habebant in gloria & vp-
luptate mundi. Vndefubditur,jQtf ja vero de mundo non eßis.
Siego elegivos de mundo, propterea edit vos mundus. Non enim
dixit, quia de mundo non fuiftis, fed potius quia de mundo
non eftis : quoniam & fi tunc de mundi huius amato-
ribus non erant,de mundo tarnen afluraW&cleäierant.
Etidcircomundus,i.e.müdiamatoreseosnon diligebant.-.
quia fibi operibufque contrarios efïè videbaift. Vnde &
dc Saluatore noftro dicebanc : Vcnite & interficiamus
iuftum, quqniam contrarius eft o'peribus noftris. Memen-
totefermonis met, quem ego dixi vobis:Non eftferuus maior Domino
fuo. Hoc autem ad quiddixeritaudiamus.^Sime,inquic,
perfequuti func,& vos perfequentùr. Si fermonem meum
feruauerunt,&veftrumferuabunt. Necin vpbisfieridu-
breeds,quod in me fieri videtis. Sed hxc omniafacient vobis,
non propter vos, fed propter nomen meum quod prç-
dicabicura Vobis. Et hocideo, quianefcieriuit eum qui
mifitme. Si enim feirent patrem.fcirent&filium cuius eft
patér.Sed quare nefeiunt? quia feire nolunt. Scire autem
ciÿdereeft. Venitadcos,locutusefteis,fciipturasapenw;
: Dileâus meus candidus Sc rubicundus , eleâus veritatem reuelauir, figna multa Sc inaudita miracula fe-
cxmillibus fi ipfi eum nöelegerunt ? Quidefteciam quod cit, Sc tamen credere noluerunt.Nulla igitur eis eftexculà-
Pfàlmifta ait. Et cum eletfto eleâus eris: Elegie igitur Do- I tio.Hoc eft quod ait: Si non venij[em,&locutus eüfuißem, pec-
niinusdifcipulosfuos , elegerunt Sc difeipuli Dominum. ! catumnon haherent.Nunc autemexcufationemnon habentdepec-
Sed ipft prius elegic eos,Sc ipfi ppftea clegerut eum. Quod catofuo. Quid eft hocîfi non veniflem peccatum non habe-
’ti<jue non feciflenc| nifi prius eos elegiflec. Et ipfe qui-
dem elegit eos, vt eius difeipuli eflènc : ipfi vero elegerunt
[cum,vc eorumDominuscfIet.E£0(mquir)e/rgi vos. Ad quid?
bt eatis in vniuerfum mundum , & prxdicetis Euangelium
omni creaturx. Etfruftumafferatis. Iftefrutftus omnium fi-
1 dcliuni multitudo incelligitur. De quo bVne fubditur. Et
fruftusvejler maneat.Hoc eft enim quod alibi ait.Qui credit
inme,noumoriecurinxternura. Etquodcunquepetieti-
twpattern in nomine meo,dabit vobis. Sic-tamén, fi talia
I petiericis qux fintnccefjaria & vdlia vobis ,• quxDeidif-
pofitioni non fint contraria, vcftrxq; faluri inimica.-Quod
Dominus promifit futurum^nos videmus cfle completum.
cimus enim Apoftolos in nomine IefuChrifti cxcosillu-
i jn mafic; paraly dco's enraffe, leprofos mundaflè, mortuo s
ufeitafle, & alia omnia fnfcepifie pro quibuspatrem dé-
I pfecati tunt in nomine filij. Apoftoluscameudicit. Nc •
tent. Ergo non habebant Iudxi peccatum prius quam ve-
nirctille, qui venit pcccata tollere ? Habebant quidem
pcccata:hoc tamen peccatum non habuiflent.fi Chriftus
non veniflct.Non enim de peccato hocdebetinteiligi.fed
de peccato infidelitatis,quodin Chriftu credere noluc rur,
quod eum oderunt Sc occiderut. Vnde Sc fubditur: Qut me
odit& patrem meum odit. Non parumigitur Sc leuc videtur
eis qui me oderunt ^quia fimul rttecum Sc patrem oderut.
Ego enim & Pater vnum fumus. St opera non fecijfem in ets
quantmoalius fecit, 'peccatumnonhaberent. Hoc enim lu-
dxisfolumfufticere debuit, quod Dei filium feefie dice-
bat; & tanta miracula faciebat. Qux vcique faccrenon
poflet, fi mentiretur. Nuncauttm&viderunt, & oderunt,
& me & Patrem meum. Sed hoc totumfaftttm eft, vt adtmplea-.
turfermo qui in lege corum feriptus eft, quia odio bab tier unt me gra-
tis. Sed dicer aliquis:Quid igitur ad eos, fi ideo hoc Iudxi
fcce