93 6_____ S .P .T f. Grfgent ij,^irch iepifc. Tephfenßs,
HERBANVS.Si intro ingrcfli fuerimus, nos eijcis : & [ S. ARCHIEPISCOPVS. Interpretare mihi v ■
ficgreflïfuerimus,nosintr©reducis.Przftattacere& dif-|mum. Ego quidem fcio te huius vim pemtusi ' ^
cedefe, , rare. . f o110'
'S. ARCHIEPISCOPVS. Quidiubes nie in tuam fen-1
tentiam defcendcrè,& ïituïudaico viuere 1 No-npoüeris,
■o Herbahe ad hoe me impellerê. Audi quzPropheta de hancfci:
vobis dicit, vthoc intèlligas. Verbant (iriquit) quodfacttm
eiïad Efaiamfiiium Amosàeludaa &Ierufalem.A quo faétum?
Nempe I Deo.: Qua de re ? Deludza (inquit) & Ieruia-
lem.'Quomodo? Quia erit in extremis diebus conjpicuus & il-
lufiris mons Domini, & domusDeiextolletur fuperfummisnion-
tibus'&eleuabitur fuper colles. Quid ergo ad hós. poftremos
HERBANV$.Siignoraremïnonhoc tibiprotulilfcm
S .A R eHIE PIS eO PVS .Dicig itu r, quandoquidem
nclcis. . p S | I .I ;,| | 1 ... , 1 n
H E RM N Y S . In confummauone huius vitz defcen-
det ignis a Deo , vim agendi habens dupljcem, Et Ifiacli
.quidemignishioTClurluxcQnfpicictur, &illullrablteius
vaticinium : reliquas aurein genres idem ignis Velutf f I
gur rransfomiams di permenfusitotum nuindiim abfu-
me^&deuorabitvthomine'Salienigenas, &auei'(bsdjevfqtie
dies dbTcurus erat nfens ille & ociilorüm obtutum ge Dei. blee rantumillos, fed quofcdnquc cum aliquiTH
effugiebat; vel dcöius quam ïdificanit Salomon, in ima Igencibds cömmunicantes,vel legis placita&aiitoritatcm É
ta rap a rtïïd ifica ta tra t, &vtraqueindigebant, njonsiconculanresinuenerit.SoliauremilliinvniueLfomundo
quidem, vt Vlderetun domusveroexalcanone &afcen- inuenienmr; quirelidiifberint, dccelferintabillrihor-
B fulNequaquam. Sederit{'inquit)'editior&illuftrior,& rendaGomminationeconlummaeionis,neméeexultionis
XJupdHï' vilu-gracior nonqmdeitfludiis , quiipfum prophana-. ighis.NequcdeficiehtncqüeadiidentarapGus,lèder
ditus-de-rurit, XedgentibusqüieChiiftocredere incipiebant. Et s||gg||j| sä*i— ë— • • *
lctumfuit domusDeiexaltdtitur Juper fummis montibus. Qua:nam do-
aRo.ann. mus? A n tcmplumSalomonis? Abfit. Perge, 8cvide,
póft refur quod ftmdit-us dirutum eljt. Sed quznam dicit. Vbi fe-
reftionc pultus èft,8c habitaüit hlazarenus tres dies & tres nodfces:
in muhdo tanquam angel; Deijiieque ni tenturaiitcuuU-
dchtin aliq'uo alio, vel Chrifto, vel filib Dei, vel lelu, fed 1
inDeofen&oIfiaelisfiduciamhabebtintï hjiceftfolutio !
Scexplicatio Prophetiç hue vaticinij.
' SANCTVS ARGHIEPISCOPVS. Peflïma interpre- Iud*i
Chnfth ilfmcfurrexit, & continuo fimra fepùlchrum tcmplum tatio,b Herbane,&quænuncabs te diefta funt, abfurdita- P
ïhuSaSic CXtruaumei l>aC<ï'> aPpellaturlan6tarerurresâiô.Illüdvc-! te 8c infcitaplcna funt. Scio teexcogitaifc 1 &iftam tuam '™ot 1
inftaura- interpretationem in tuumauxilium Scprzlïdmm d & l M
turn. » extolletur. Quorummontium ? Mundividelicet in qui-
Proditu businfeftiilime idolis lacrificabant, quiaTcendebant. Et
eft tamcn exaltabtturfupra colles.Qnpscolles?QuifunthuiusDomr-
litcraium m gue pofleflionis, in quibus idolorum templa eonftiu-
.w’Adtia- «aérant: &relmquetgetttes montes & colles,& omnem
numlmp. erroremipforum, in quibus dæmoniis fcruiebant : Sc ve-
Iouis nientad montem eminentiffimiini & illuftriflimum, 8c
mulachru nouum templü fandæ refurredtioms y, nempe in Ierufa-
furreâio- ^em*Et cementmultipopuh, &dtcenr, Venitei &ajcendamus ad
nis Chri- Montem Domini, &addomuniDeilacob : &annuntiabit nobis
fti confc- viantjuam, érafnbulabimusinipfa. Vide Prophctiaminpu-
crafle, & ro & lucidopohtam, in quaparoemianulla, led verâ & li-
duraiifflc jjera atq-, aperta locutio.
Imperiu I HERBANVS. In domum Dei gcntes venturas elfe
Conftan- Prophetadeclarat. Quomodo ipi'einilludtemplü, quod
ædiucauitHelenaregina,diéfcionemttansfers?
S. ARCHilEPISCOPVS. Atqui quis tibi nuntiauit
Vide.Gehe qUGd vnigettitus t)ei films 6c Verbum non eft Deusla-
Theol I co^ ? ^ not0 afceris, ctiain A braham, & Ifaac, & Iofeph,
chri.lib.t. ^ ’Mofis, fic eft Deus&Dominus. Nonquis inerrorem
JZ iaj. mduxit,quodIudæorüm, qui ante Chriftiaduentumfùe-
; runt,quæd'amrecifioChriftianorum vobis füerit ? Abfit.
Qjü' ^Piri NosenimplaneilioscolimUs&reueremur , vtpotequi
^cgem^-)e^ P^e & ian&eferuarunt : vos vero.quiab aduen-
.ntclliguc tu Chriftï infidèles,contumaces ac præfraiti vifi eftis, de-
&feruant teftabimur.
Cbrifto.
HERBANVS. Quamobrem ?
feruiont.
Aug.li. to.
I t ^ S. ARCHIEPISCOPVS. Quia qubm le i & Prophe-
"pzsde txvcm:urum efie teftati funt, poftquam venit, eum abne-
iiu Dei. gaftis,neq; amplexati eftis.
i • HERBANVS. Quistecum diiputans,non capitedo-
] leat ? Quern Prophet* venturum teftati funt,forcafle no-
dum plane aduenit. Cumautem aduenerit, nonpoteft,
quin populum fuum quserat,quem ex feruitutcALgyptio-
rum redemit,ho.rribilibus fignis & prodigijs.
S.ARCHIEPISCOPVS. Prorlus, 6 mifer, de'Anti-
hacbeftia,' chrifto nugatus es*. ilium enim venturum vos expedfcatis.
Apotai.tf. V*autemVobi§, quiainpcccatis veftrismoriemini, pro
/paftorebeftiamdiram& lUpumfe’rum accipientes.
HERBANVS. Elaiasde noftrapoftremaialutc,quifii-
Ef0. w. ™us Iftaelit*, vaticinatur. Erit ('inquir) inpofirema die lux
Ifrael 3Jicut ignis,&fan3ificauit>ipfum in flamma ardentoDeus.
Et comburet & abfumetfyluamjicutfanum. Die ilia extinguen-
tur montes & colles&vepres: & ahfumet ab anima vfque ad car~
nes. Etentfugiens,ficutajiammaflagrante. Etcombuftiab ipfis
eruntnumeruSj&puerparuulusfcribetipfos.Eterit in die ilia,non
ampliusadiicietur-refiduum ifrael., &reliquiAacolb nonamplius
confidentisquifibi miiriamfecerunt, fed fiduaam babebunt in
Deum Janttum ifrael.
querej ficut & fuperiores.
HERBANVS. Scd&tuiple die qu* vis & q u * feritis.
S. ARCHIEPISCOPVS. Summa huius vaticinij in
hoequodam modo pofitaeft. Erit {'inquit) quandoDeus
comummabit omniafaciensinmonte Sionis 8c in Ierufa-
lem. Quamam omnia ? Perlpicuum quod quajqunque
ipfe ante fumptaprse dixit: quomodo deficietregnum Iu-
daïorum: quomodo adducenturHcbrtei,, &graui angu-
ftia coardtahuntur,nempe captiuitate: quomodoprinci-
peslfraelisperibunt, qubs quidemSodomis ^ffimilaue-;
rat: qiiombdo populus exterminatus funditus fucrit,!
quern Gomorrhtepeffimilemdixerat: quomodo lex cefi-
labit, qubmodo Ifrael Chald*is tradetur, & Romanis e- I
ritin depopulationem: Quombdo Chriftus FiliusDeivi-
uentisvvcnietj&facietfi^'.a&r prodi^ia, & nenacceptus
comprehendèturab iniquis & fcclcratis Iudceisj 8c latis digijsJ
multa pejpeflusin coslum afliimetur, & fuosdifcipulos gnisJ
mittetinfinesorbis ferrarum, & conuertct qmnes genees gnus I
adfili cogmtionem. Quando igitur hzc faciens omnia in
monteSionisconiiimmauerit, inaltilfimisfedens, &in ,Te^tJ
fuperna Ierufalem ciuitate regni fui habitans, intuebitur, Propha
vt quis nonineptelocutus dixerir, in magnani mentem,
principem Aflyriorum , &in altitudinemgloriasoculo-1
rumipfius. Dixit enim,Roboremanusmeafaciam, &ftpientia J
intelleftus met auferamfines gentium | &. roburipfarum deprada-
bo,& quatidm ciuitates babitatas, & mum orbem ten arum re-
linquain manu mea velut nidum, &vtdereli£taouatotiam , & I
non eïl qui meeffugtat,vel contradtcat mihi, aperiens os érpajferis |
inmodumjiridens. . Quid igittlr ? DequoProphetadicit, £jjt J
quod inipieiet Deus in men tem magnam, quzobhzco- Emofij
mnia,qu* quidem dixfglorietur ? Qute eft mens ilia quas qui n?.p|
hzcprztumidaeffluet ? Ipfe Prophetainterprerabitur, *«Pe”J
quodprincepsAflyriorum (ait) id eft ,rcgnum,Afiyrió- ^s*£gJ
rum,nempePcrfarum;huicenimregnopermifitDeus,at- üir’e[. 1
que extrema Sc atrocilfima malorum Ierufalem demon- H I
ftrauit:.quando* 8c coquorüm przfedtus Nabouzardan *Ab alii
domum Dei inccndit, 8c profe&us populum captiuum' Prz.^e^|
abduxit.atqueinferuitutem redegit. lllud igitur regnum capJ” • J
cumtalia,Deopermittentejfcciflet;non moderate & cle- tur> aiijJ
mentettulitinhumanitatccordis fui, neque intellcxitfi- magiftej
nesorbisterrarumDeiiudicijsregi8c difpenfari: fedvi- fuppl'- I
firm eft, ex propria prudentia hos profperos fuecellus fibi j
contigilfe. Mox itaque Rex corde elatus eft,acfaftu Sc in- !edit vuli
folentiadeprauatuSjillaintabellapublice fcripta&pro- pnnccpf
pofita dum fremitu edixit, omném tèrraru'm orbem fibi mil“ “ ]
fubieéhim efle. QuapropterDcus eiusdementiam& in-
faniam per Prophttam redarguéns , & volens perdere, j ^
prsedidtisfubiunxit: Audituqui hzedixifti: NonDeiiu-
dieijsyfed quicquid eft.tibi ipli attribuens. Nunquidgloria- 'vit- e.l
bitur
DÏ(j>ntHtio cum Herb&nó ÏtidAÓ.'
biturbipetinif,abfqueeoquiperipfamftiitdit,tanqua'm fibi &per Nàm belIisipfiscrcbrioribusacfiequentiotibiisàRegiio
(eipfaitindar?aUtferraextoÜiturdbf^èoquitfabiiipfam,quia ^ -
quiduis fecet? autvirgaejfercturinfemetipfa, & feriet hue, 8c
quodeunque velit^ Parâbolamadiîenusfiipérbüm 8c in
(biens illùd regnum adducens Prophéta dicit, qjuddte his
nôtis&figurisi’ndinftum oportebafraéte percipere^cin-
Medoriimingruentibus omnisdecor& magnific6tiaeo-
rum deperijt, & ingens hofior in ignorniniam atque infa'-
miam horribiliffimam decidjt lecundum yerbum Pro-
phetaei Quod autemdelfraelereli&iimeft in diebusil-
lisinterra Aflyriortrtri Ubifla maxima hortifica commi-
relligere, quod lieq; currentisneque perfequentis eft, led | nation'e 6mnipotentis,quam regno ip'forum induxit,non
Dei permittentis, vt hzc hoc m'odo eueniant, & bella, & amplitfsadijciet, Vtfihtfub manu ipforum in tarn eXigufi
vi«5toriz, ft rages, & czdes, & alia quzdam prius profperè
gefta. Qrjoniam iguurnoluiftitali fepp'b, quicquid eft,
Dei opusefle exiftimàre : fedcoide elatus &infolens fu-
perba &tumidaefflâfti, de teipfb,1in o n d e Deo magnifi-
cafpiritu ruo opinatus,Viub egb dicitDominus,^«ivolui-
Jîi,nonftc tvitifed mittam (ait) in fuumbortorem, irifamiam, & in
tuamgloriam ignem. Dfco hunc ignem,tentationem,qüi
gnis vçhemcntctardcDit.EterftluûïfraelisÿelutigniSy&fan-
ttificabit ipfumflamma ardente : ■& incïndet&iibfuinet velut foe-
nùmfyluam. In hoc; fi Hcthâne, quod quzriturpofitum
eft.T u quidem ittfipiettter qitbdamVnbdb hoc veroum in-
terpretatus es. Ego verb propteiea altiu's repetiro princi-
pio huius Prophetiz caput8c fufamam tibi explanare fui
coa6tus,vt ad verbum alidiens omnia intelligas. Cum dixit
Propheta, qudd erit tux ijraelis tanquam ignis, ■&fanftiji-
cabit ipfum infiamm# ardente, xomburet, & ab fumet fjldam velut.
feenum .- nempe anguftiam quâè fuitjn câptiuirate, atque in
terra aliéna vfotentiflimum domicililtm , & vituperium
gentium, &dolorem, Sc afïli6fcioném,&: metum,acterro-
rçm mortis,quem Rex Affyriorümïhcutiebat, ôc.càptiui-
tatemipfbrum,& peregrinatiohem,quem captiui in terra
aliéna fuftinueruncegenresjlucem caftiga'tibnisfiueemc-
datioriis, quzneceflario interna abfumir, tropicèfignifi-
cauir. Siquidem in terra fua, in ïéqtiie cùm elfent, obte-
nebrabantur,& intrépide peccaba'nr. Propfërea D'eus ex-
citauit Regcm Aftyriorum, qui caftrametacus Ierufalem
cepit pbft mortem Regis Manafiz,& abduxir populumin
terram ChaldzbrUW, Sc illic habitare iplum fecit ; vt quos
licentia, crapula, ebrietas, lufcu's, delieiz obtenebrabant,
& Dei mandata hegligèr^&obliüilcis &ab his excidere
faciebant, hos dolor,anguftia & talamitâs,& in terra aliéna
conuerlàtio&Vexatio eïcedens velut ignis ardens mé-
temaccenderet-. Qujnetiafti VideManafiem, quomodo
ipiumin captiuitatemabdmftib illuminàüin lllinc enim
conleruatus& refipi(cens,mifetièordiàm apüd D o minu m
inuenit. Adhuneigitur fcopum,o Herbahe, Propheta in-
tuens.vaticinium prorulit, Qtiàûéft't lux Ifraelisjtcut ignis,
&fan£tificauitipfum. Quod faftum eft,Sccztera. DeRege
autem,qui ipfum captiuum addüXetat,quia elatus eft,ne-
que quicquamerat,Dcieflefa<ftumexiftimàuit,fi cordeSc
animofuperbijt, fen tentiam pronuntiansàduerfus iplum
Deus, dicit per Prbphetam : In itta die extinguentur montes &
colies & vêpres,& ab fumentur ab anima vfque ad carnes. Et erit qui
fugityVtafiammaardente:&reliftiabipjiserunt tiumerus}&par-
uuluspufiodefcribetipfos. Quinam funt montes j quos dicit
extin&um id? Qui colies Sc fentes quos abfumetflarama
ab anima vfque âd carhes? Attcntèaudi, &diligentcrin-
teilige.Per montes,illos lnagnos Satrapas Aflyriorhm indicate
Colles fubiungens, de inferioribus magiftrâtibus
dicit, Vepresnuedumosaddens, âpertè naturz ipforum
feritatem oftendir, alienationem àIruEtu fpiritali. Gians
enim porcorum eft pabulum , &pcccatotumopera dz-
monum funt alimenta. Vniuerfara Aftyriorumgentem z-
nigmàticè fignificauir, cum dixit, Hontes, colles, & vepfes, vt
qui nulli bonb Sc vtili frudtu; eftènt idonei przterqudm
peccatOj&iolümfrmftunîjVtdixisglàndemproducerent,
qua porci vefeuntur, Vt d&hiones peccatis, non folùm dicit,
quod magni &clari 8c honorati corrumpcntutacpcr-
ibunt fed 8c vnillerla tribus ipforüm.ViXenim pauci con-
feruabuntur,ôi tam panci,vtpamduspu(io(au')ipfosdefcribat:
id eft, incxiguolocoquodamcampeftri facile delcriban-
ab anima vfque ad carnes,nempe ab vno ad mul-
tbs, in interitum &exitium venieht, anima*fimul 8c corr
poris mortem bbeuntes» Qi^iautem conferuati exigui il*
li» Vtà flammààrdente effugiettt .* Ëtquèdnâée Aftÿrios
pofteaihuaferutir,eo quod ludzorum Càlârriitati 8c info.t- !
mnioinfultauerant , &elati fuertmt, teftiseft hiftbria.
numertim redaótorü’miEtqhi cbnferûati fuerinr ex laebb
à terra Aflyriorum,in IiidZam reuerfi, liberal illagraui
captifiitatc, honamplius cbfifidentfjs, à quibus iniuriam !
accëperunr-, 8c qui ca’ptiuos in fuam terrain abduxerant,
ledhitentur 8c fiduciàm habebüntin Domino fimiftoli-
raelis, qui a captiuitate 8c feruitute reubcauir, Schbeiatos
adiaiuo’sin propriam terram reduxit. Hzc, ô Herbana,
veraeft vaticinij interpretatie. Nam qùz tu ipfe interpre-
tatus eS,imo ver6interpretaris,aniles fuhtfabulz,8c nugz
inutilesi
HER B‘A NFS. Vt Video,alia i'n vobiitecondita eft co-
ghitio,alia vero in nobis.Decet igitur v'numquemquc fuz
cognitioni fidem habere,8cin ea conquiefcere/
SANCTVS ARCHIEPISCOPVS. Si rua coghirib
non tutâeftnec firma , quid tibi co'nttouerfum prodeft
vanita'tiaffidcnti, atque illecebriscàptiofis&fallacibus
adhzrenti?
HERBANVS. Quis mihi plen am fidem fa'ciet, certb-
que probabitjineam cognitionem eflé vani'tatem?
SAN CTVS A&CHIEPiSCOPVS. Ego per inter-
rogationem diiftibnes mutaui, 8c fubindehiuco: 8c dicis,
quis me perfuafum 8c cerrum redder?
H ER BA N V S. Sed tuis verbis fidem habere imperite,
8ç vt fors tulit,neqheo. T u enim e$ mihi mimicus, 8c tua
tuofque ftrenuèdefendens.in acie ftas.-meaveró meolque
dcfpiciens.terncrèScinconfideratèafperhariSi
SANCTVS ARCHIEPISCOPVS. Nifive'ritàtiscü^
ram habeam 8c in me, 8c in te, ab vnigenici Ëilij Dei mei
communione Sc cultu alienus ero.
HÈRBÀN VS. Eccedicis, Deo non efle opus legêj
quam nobis Iftaelitis vt pretiofum thefaurum teliquit.
Quibiiis igitur àuribus, vel quo cordé te audiàm, talia mihi
obtrudentem atq; obftrepentem ?
SANCTVS ARC HIEP IS CO P V S. Tecumne ago,
8c te refello meis feriptiis ? Labia tua teipiiim àccufânt. A-
gedumdemensjtüospatrcsaccùfàbis? Ambulacum Prb-
phetistuis, 8ciudicare,przripe, 8cobfifteeorum püzdi-
âionibusacvaticinijs. Namex eorum fententijs 8cno-
tionibus te conuincam , 8c ccrtam plenamqùe fidem fa-
ciam, ab hoc tempore Deumhon poftulare vfum & excr-
citium legis v'eftrZ»
HERBANVS: Èfaiàs air, quôd dixit Sion, Dominus beds
nliquit me, & Deus fanäus oblitus eß mei: 8c refpondit Dominus,
dice nis : Nunquid obïiuifcetur muiterfuiparuulti quominus
inifereaturpartuutn fui ventris ? Quodfi etiam borum oblità ejfet
muiter, veruntamen ego non obliuifcar tui, dicit Dominus. Deui
dicit fe nonbbliturum noftri,8c tu dicis» nullam hoh m'o-j
do Deo elfe curam hbftri, fed nee ei bpus eflè hoftra
lege;
SÀNCTVS ARCHIEPISCOPVS. Mihi Caccètifes
dicendo;quz tibi condücunt profers, 8c quzad meum in-
ftitutüm cbhfcrunt, celas; Et,vt video, tu hànc fabulam
agis. Sédtehon ampliusïerafn,nequè patiar. Die igitur
mihi , quid ait Propheta fupçtius his qu&äbs te recitata
funt? Üaç(in<\\3h)dicit Dominusïtèmpore accepté àudiuite,&in
diefalutisadiuuite, &formauitei &deditibl, &pofuiteinfcedüs
gentium,vtinïiauresterram,& vtpoßideas b&reditntes defer tas, vi
dicas ijsqutfunt in vinculit,Exite3&quiin tenebris, Reuelaminï3à e
quo hzc vaticinatur,docé.
HÉRBANVSi_ ËtfideMofe, & de his qui in vin cuits
fieccati detenti erant, 8cétrbris tenebris inuoluti, hdc di-1
ftuméll. NümètiamDeüslegis.vidëtürmàgis Chriftum
feciflè 8c formaflèeieb quod non erat, ad id quod eft,
quemàdmbduiç ibidem locutuS eft Pröpheta?.’Quoniö-
do igitur Deo crcatoti 8c formatori zquale m facere 8c di-
cere audeSjDçumnominâhdo?
‘ SANCTVS ÀR CH iË P lS cOPV S . Nonhefupe-
SubDario
Rege Per-
fàrum ir
plëtisyo.
Iannis
l'CJUOS HîcrcmiasPro
phera prçi
dixer:
{re'ddita eft
ludiis fo~
lata capci-
|uitare li-
bertas. S.
Aug.li. l'S,
t .ió .d e C.
Dei.
F
G
Itadçi car-
nâliter iu-
dicahces
jfnâ legem
Vt à Deo
nominarâ
ïoedusper
petuü &
paétum
(empiler- ■
numnuh-
quam ab
|taordicu>
Bibiiùth.Pet» Patr.Totit.y K k k k
ïbid Z i.
Ctrint.6. i