Ephef.O.
De (none
Achab.
XII.
Demiliri-
bus com*
bulbs.
XIII.
Dominumfedentmfuperfolium fuum, érexercitumcaltà dextrù
&àfinifiriseitu,érdtäumeft: Quisdecipiet Achab, &afcendat &
cadatin Ramoth Galaad. Et dixtt vtm verba hutufcemodi, & a-
lius aliter. Er egrejfus vnus dixit, Ego decipiam Achab, Et diftum
(slei: in quo decipiesi Qui refponditdicens.Egredup, & iro mendax
Jpiritmin ore omniumptopbetarum Quid per folium Domini
niß angelicas poteftaresaccipimus,qUarumalis prx-
fidens infcrius cunda difponit? Ecquid exercitus cadi, nifi
miniftrantium angelorum multitude defelibitut ? Quid
eft ergo quod exercitus cxli à dextris ôèà finiftris eius flare
perhibeturpDeus enim qui eft intraompia, vt etiam fit extra
omnia, & qui incircumfcriptus eftv veritas ilia, xterna
quinquagenarius, quia conuerfus ad fidem Trinitatis,de^
monftrat pxnirentiae facramenta, iccirco ad indulgentiam
meruit peruenire.Sciendum eft quod fcripturafàcradiio-
bus mpdis malcdiétummcmorat , aliud videlicet quod
approbat, aliud quod damnat. aliter enim malediâivm
profcrturiudicio iuftitiæ,aliterliuorevindidhe. Maledj-
dum quippe iudicioiuftitiæ ipfo primo hominc peccante
prblatum cft,cum audiuit.\M<i/e<fiiS<t terra in opere tuo. Male-
dfiftum iuftitixiudicio profertur, cum dicitur ad Abrahâ,
Maledicanimaledicentibustib'h Rurfum quia malediâum nô |
iudicio iuftitiæ, fed liuore vindiâæ promitur, voce Pauli
prædicantisadmonemur.qui air, Eenedicite, &nolite maledi- i
cere. &rurfum idem": Neqttemaledici regnumDeipofiidebunt.
Déus ergothalediccre dicitur, & tamen maledicere homi-
nem prohibet j quia quod homo agit malitia vindiâæ,
Deus non f&cit,nifi examine 8c virtuteiuftitiæ.nàm &fan-
(ftiviricummalcdidionisfententiam proférant, non ad
h’ancexvoto vltionis, fed ex iuftitia:examine crumpunt.
intus enim fubtile Dei iudicium afpi ciun c 8c mala foris cx-
urgentia, quia maledi&o debeant ferire cognofcunt, 8c
coin maledido non peccant, quod ab interno iiidicio no
difeordant. Hinceft quod Petrus in offerentem fibi pecu-
niasSimonemfententiam malediâionis intorfit, dicens,
Pecuniatuatecumjitinperditionem.cpiicnim non ait,Eft, fed
Sit,non indicatiuo,fcd optatiuo modo fê h çc dixiflè figni-
ficauit.Hinc Heliasduobus quinquagenarijs adfe venien-
t ib .dixit:Si homo Deifumjefeendatignis decdo,& confia,,at vos.
Quorum vtique-fèntentia quanta veritatis rarione conua-
luit,terminus caufæ mon ftrauir. nam 8c Simon aeterna per-
ditioricinterne, 8c duos quinquagenarios defuper fiamma
veniens confumpfir. Virtus ergo fubfequens tcftificatur,
qua mentemalediâionis fententiacum malediccntisin-
nocentia pcrmanct, cum eum, qui maledicitur, vfque ad
interitum malediâio abforbet. Itaque ex vtriufquc fine
partiscolligitur, quiaabvno&intimoiudiceinreofen-
tentia firmpraiaculatur. quod enim abftrahendus Helias
atque eleuandus ad caelum, iuflerit Helifxo vtrefideret iu
Bethel,autHiericho fiueIordanc, &ille femperiurauerit
perDominum, quodnonrelinqueréteum, hocfigurafle
videtur,quod Apoftolorum in fe habuerit figuram, qui ab
ipfii réuelatione fidei , hoc enim interprctaturGalgala,
Chrifto Domino indiuidue adhxrentes, vfque in diem af-
cenfioniseius in cxlum , ab eius comitatu non recefle-
runt.
Cumquetranfiffetlordanem,, dixit Helias ad Helifaum,PoJlula
quid vis vtfadam tibi, ante quam tollar à te.Dixit que Helifaus, Ob-
\ fecroytfiatfyiritustuus duplexin me. ] Secundum hiftorix fiadhucin
butitudo, quæ dextera eius dicitur, finiftram non habet,
qiminihileftquoddifpliceat, quiafimul omnia contue-
tur, fimul cundaafpicit. eaautemin quibus & bonus fpi-
ritus viuit & malus,exercitdm cçli à dextris& à finiftris na-
bcredefcribitur:vtper dexteramintelligamus angclos e-
ledtos, per finiftram vero fpiritus reprobos. non enim mi- :
niftrant Deo folummodo boni, quiadiuuant, fed etiam
mali qui probantmon folum qui à culpa redeuntes fuble-
uant,fcd etiam qui redire nolentes grauant : Nec mouere
debet quod exercitus cxli etiam repulfi angeli vo can tut,
quia&ipfiquamuisabxthereocxioexpulfifint, adhuc
tamen inaereo cxlo demoran tur, aquas enim in aere fuf-
pendi nouimus,aues cæli nominamus, 8c de eiTdem fpiri-
talibus Paulus dicit, Contra Jpiritalia nequitia in calefiibus.
Quotum caput enuncians ait ; Secundumprincipempo-
teftatis acris huius. Ad dexteram ergo & finiftram exercitus
flat,quia voluntas eledorum fpirituum diuinx pietati
con cordât,&reprob orum fenfiis. malitixfemiens.iudicio
diftridioniseius obtempérât. Vnde & mox fpiritus in medio
profilijtfe delcribitur, per quern Achab rexexigenti-
busfuis mentis decipererur. neque enim fas eft credere
bonumfpiricumfallacix deferuircyoluiflc, vtdiceret, E-
grediaf & ero mendax fpiritus in ore omnium propbetarum eins:
Sed quia Achab rex péccatis prxeeden tibus dignus erar,vt
tali debuiftet deceptione damnari, quatenus qui fxpé vo-
lens cëcidcrat in chipa, quando que nolens caperetur ad
poenam : occulta iuftitia, licentia malignis fpiritibus da-
tur,vt quos volentes in peccati laqueo ftrangularit,in pec-
cati pceham etiam nolentes trahant. Se4 quo modo Dens ,
hxc'agat vbique prxfens, & vbique totus, ac femper prx-
fens,& quo modo eius fimplicem & incommutabilcm se-
ternamqueveritatem confidant fandiangeli, omnefque
ab eodem crcati fublimes & mundiffimi fpiritus, atque id
quod in eq fempiterne iuftum vident, pro congruentia return
inferendarum tcmporaliterperagant : quo modo etiam
lapfi fpiritus quiin verdate non fteterunt, propter im- i dem duplex fpiçjtus Heliæ Helifæo collants eft, quia mul-
munditiam & infirmitatem concupifcentiarum 8c poena- to plurës virtutes Helifxus quam Helias operatus eft jtro-
rumfuarum non valences præfentem imrinfccuscontueri J pologice yero duplex fpiritus Helix Helifieo attribucus
&confulereveritatem,fignaforinfccuspercreaturamex- ‘ eft.qtiiapoftafcenlionem Domini per aduentum fpiritus
pcdent,eifq;moueantur,‘fiue ad faciendum aliquid,fiue , fanât duplex intelligenfix donum,hoceft, nouiaevetetis
adnon faciendum : quoue modo cogantur«ternalege teftamenci Apoftoliseftcollatum. Cumquepergireut&ince-
quavniuerfitasregitur,vindi atque conftridi, vel finente dentesfermocinarentür ,eccecurr us igneus & equi igneidiuiferunt
Deo operari, velcedereiubenti;&complétaiatduum, 8c : vtrumque,&afcendit Helias per turbinemincalum. Helifitusau-
explicarelôngiffimumeft. Poft mortem Achab regnare tern vtdebat&ciamabat:Patcr mi,pater mi, currmlfrael&auriga
coepic Ochoziasfilius eius pro eo: de quo referi feripeura, ; eius. Et non vtditeumamplius. ] Curruslfrael, hocëft, Mente
quod ceciditper canceüos candculifu i, quodbabebat in Samaria: 1 videntium Deum , non incongrue Dominus IefusChri-
fragrotauit OchoziasrexSariiarix, qui feddomoDauid : ftusaccipitut, qui eledos fuos patienter tolerandö velut
feparauit.&percancellosdecidit.hocfignificarcvidctur, in curru portât, arque per prædicationem & difeiplinam
quiahaereticifiuefchifmatici,etfi aliquam bonaeaâiiohis fuamficutauriga agitât. Moraliteraurem quid eft quod
arcemconfccnderevidentur, quia tarnen cofnpagemEc- Helias eurrus & auriga dici^ur, nifi quia auriga agi tat, &
clefiæ vnitatis non habènt , quafi patentibus & non | eurrus portat?Do<ftor ergo qui mores populi &per patien-
folidis laterum prxfidijs femper ad vitrdruminfirmarcla- ! tiam fuftinet & lacri eloquij verbis docet,&aurigadicicur
bunturjdumdiuinodeftitutiauxiliofux pertinaciæ fallu &currus:cürrusquiatolerandoporrar,aurrgaquiapopu-
intereunt. DeinderefcrrcademfcripturaquodidemO- ;losbonisadmpnirionibusexercer. Quideftautemquod
chozias miferit duos principes quinquagenarios ad He- Helias ad cxlumraptus efTedicitur ? Numquidnameum
liam, quern quia procacitcr nomincm Dei vocauerunt,il- " j 1 " ...... ^
lo orante, cælefti igné confumpti funt : tertiusautemmif-
fus faluatus eft.Figuralitcr autem quinquagenarius nume-
rus confellio pænicentiæ eft, per quod declaratur remiffio
peccatorum. ludxi enim nolentes Chriftum Deum eile
yérum.necpritJcipemindulgentiælargitQrem, diciint ei,
Quinquagintaannosnondum babes,& AbrahamVidifti ? Hi tales
fucuro diuini ignis incendioexcinguuntur.Tertius autem
haccarnecorruptibilipofitum, adillius fummx
quietis requiem ante refurreäionem afcenfionemq; Do-
mini credimus eflè perdudum?Sed aliud eft cxlum aereû,
8c aliud xthereum.Gxlùm quippe aereum,terrx eft proxi-
müm. vnde & aues cxli dicimus, quia eas voli tare in aere
videmus. In ctélum quippe aereum Helias furtleuatus eft,
vtin fècretaquadam rerrx règione repente duceretnti vbi
in magna iam carnis ac fpiritus quiète viueret, quoufque
ad fincm
Q
adfiôcm mundiredeaç&.morcis debitumfuliiat. Subie- i pientia,invafeverorudicaroDominiincelligirur.y4/re«tfit, j
uatusnamqtieHéliasafecnfionemPotninidefignauit.il- | inquit, in Bethel. Cuin^afcenderetper viam, pueripàrui egreßi f
le enim mortem diftulit non euafit, Redemptorautem 1 funtdeciuitate,illudebantq3eidicentes. A[tendecalue,afeendecalue: £)e püerjj
nofter, quia non diftulit fiipcrauic , eamquercfurgendo i Quibus maledicens in nomine Domini, continuo egreßi funt duo vrfi ab coma*
* ^ I defaltu,&laceraueruntexeisXL\I confumpfic , & refurrcdlionis fux gloriam afeendendo .pueros,&abijtexindetnmon-^ lediâi*.
declarauit. Notandum quoque eft quod Helias in curru
legitur afcendiffe, vt videlicet aperte monftraretur, quia
purus homo adiutorio egebat alieno.Pcr angelos namque
illafa£ta & oftenfa funt adiumenta , quia nec ad cxlum
quidem.aereumperfe afeendere poterat, quern naturx
fux infirmitas grauabat, Redemptor autem nofter non
curru,non angelisfublcuatus legitijr, quia isquifecerat
omnia,nimirumfuperomnia, fuavirtuteferebatur. illo
c.tenim reuertcbaturvbierat, &inderedibat.vbiremane--
bat,quia per humanitaremafeenderatin cxlum, per diui-
nitatem fuam, 8c terrain pariter continebat 8c cxlum. neque
enim arbitrandum eft Heliam vel fic cfle ficuterunt
fanifti, quando peraefto opcrisdic.denarium pariter acce-
pturi funt.-vel fietjuemadmodum funt homines,qui ex ifta
vita nondum emigraucrunt, de qua ille tamen non morte
fedtranslatione migrauit. Iam itaq;aliquid melius habet,
quam in hac vita poflet, quamuis nondum habet quod ex
hac vita re&egefta in fine habiturus eft. |Jro nobis enim
1 melior'aprouiderant, nefine nobis perfedti perfiebrentur.
Aut ft qui (quam putat hoc Heliam mereri non potuiffe, fi
; duxiflec vxorem filiofq-, procreafTetrcreditur enim non ha-
buifte,quia hoc.fcripaira non dixit, quamuis & de cxliba-
tu eiiisnihildixerit.-quiddeEnochrefpondebit,quifilijs
genitis Deo placens non mortuas,fedtranslatus efti Cur
ergo 8c Adam 8c Eua fi iufte viuentes, cafte filios procreaftemCarmeli.
] ,Helifxus, quiinterpretaturDei fiilus,perfo-
nam faluatoris geftafle non dubium eft.-qui faluator afeen-
densin Bethel, hoceft,addomum Dei cxleftem ,aludxis
quafiapueris infipientibusfubfannatuseft , damantibus
ij fdem ludxis,^yêe«rfe calue, afeende calue-, crucifige, cructfige in *°*n' J9-
caluarix loco : ob cuius piaculifacinus plebsludxorum,
decurfis XLII.annis, poftrefurreÄionem faluatoris, & af-
cenfionemin cxlos,aprincipibusRomanorum Vefpafia-
no videlicet & Tito quafiaduobus vrfisconfumptaeft.
Mons vero CarmelqsEcdefia intelligenda eft, ad quam,
fpreto Ifraelc , fuumDominus tranftiilit rcgnttm. Muiter
quadam, inquit , devxoribusprophetarumvenitadHeliftum,& Dc g|jjs
aitj Seruustuusvirmeusmortuuseft, ér tunoftiquia timens erat viduz a
Deum, & ecce nunc veniens creditor duos filios meos vult tollerein feniitute
feruttutemfibi. CutdtxitHelifaus: Quid habedtndomo tuahndi- |v.in<^^fI'l
camtbi: At ilia, modicum, inquit, olei quo vngar. Ad quam Helifaus,
Vade, ait, & pete tibt vafa nonpauca, & ingrefid cubiculum,
tolle de ipfo oleo ,ér mitte in Vafis, tu inf unde &filij tui offer ant vafa:
Cumqueimplctafucrintyende & reddecreditori tuo, tu autem
&filijtuiviuitedereliquo. Quxabijt,& fecitficut'eivirDéi
prxeeperat. J Mulieihxcviduaantiquamfan&orumpa-
trum, qui fub lege fuerunr, fignificauit ecclefiam, qux in
aduentu faluatorisd legali prxeepto quafi a legitimoviro
deftituta, cum duobus fupetftitibus filijs, id eft, gemino
populo derelidia eft. Creditor huius ecdefix diabolus in-
! fent, nonne cispofrent translatione non morte fucceden- telligenduseft, quihumanumgenusanteaduentumfal'
' tibus cedere i nam fi Eno.ch.& Helias in Adam mortui, ! uatoris per originale deli&um & quoridiana peccataob-
I niortifque propaginem in carne geftanres,quod debitum j noxiumtenebat-QiixEcclefiaparumoleiin vafculotenc-
' vt foluant,crédunturétiamredituriadhâcvicam,&quod J bat,quiagratiameuangelicx pixdicationis intralitteram
tamdiu dilatum eft m.orituri,nunc tamen in alia vita funt, ; lcgis,& prophetiam ve tens teftameti non reuclatam apud
vbi ante refurrèiftionem carnis antequam animale corpus j fe continebat. Poftquam veroadcognitionem veriHeli-
in fpiritale mutetur , nec morbo nec feneâùtedeficiunt : j fxi,hoc eft,faluatoris noftri peruenire promeruit,eius con-
! quanto iiiftiusacprobabilius,primishominibus illisprx- fultudvicinis fuisplurimavafavacuapetijr.-quiaper Apo-
ftaretur,fineyllofuo parentumvèpeccatoviuentibus,vt ftolorum prxdicacionem multitudinem credcntium ex
in meliorcm aliquem ftatum filijs genitis cedcrent, vnde I diuerfis gentibus intra domum fidei ad fecollegit.De oleo
fxculo finito cum omni profperitate faniftorum in Euan-
quod apud fc habebat, in cetera vafcula transfu
gelicam formam, noti per carnis mortem, fedperDeivir-
tutem multofeliciusmutarentur.
dit,quia gratiam fpiriralcm per ora prxdicatorum incun-
dis gentibus mutauit:de quo oleo,-.id eft, diuina gratia filios
fuos redemit,quia per donum fpiritus fandiatque ca-
Apprebenditque vefitmenta fua , & feidit ilia in duos partes
, & leuauit Helifaus pallium Helia quod cectderat ei. ]
ritatis vndionem à perpétua feruitute peccati fcmcripfam
Hchlxus.enim Domini ac redemptoris noftri figuram
cum cundis fidelib us libetau it.
geftauit ____^ , _________ veftimenta vero illius yeteris teftamentiac- fattum eft autem vt Helifaus tranfiret , & erat ibi mucipiendx
iDehofpiquoque,
funt feripturx , qux tunc feiflx , hoc eft,.re- ! lier magna qua tenuit eum , vtcomederet panem.Cumquefre- 't^ u.s ^
uelatxhominibusfunt , quando perpaffionem& refur- ! quenter inde tranfiret, diuertebat ad earn , vt comederet pa-
redionem fiue afcenfioqem ipfius in cxlo expletx funt. nem. Qua dixit ad virum fuum , Animaduerto quod vir Dei
Pallium veto Helix abHelifxo colledum, virtus accipiç- fanélus eü ifie,quitranfitper nosfrequenter.Eaciamus ergo ei canada.
eftverbi,quamadglorificandamcarnemfuammundo culumparuum , &ponamus ineoleftum,&menfam, fettam&
reliquit. 'candelabrum,vtcumveneritadnos}inaneatibi,8ccf] Mulierifta
Habitante autem Helifxo in Hiericho , vénérant Sunamitis typum Ecclefix retentabat , qux priufquam
ad cum viri ciuitatis,& dixerunt ei:Ecce babitatto ciuitatis hu- verum Helifxum , hoc e ft, faluatorèm noftrum per fi-
ius valde optima efi, vttpfie Domine perfeipis,fed aquapefilmafunt, dem fufeiperet, fterilis fuit : poftquam vero eundem
& terrafiertlis. Ayille ait, Affertemihtvas nouum, & mittite in eo Dominumin hofpitio cordis fui fulcipefe promeruit,
fai Qtficum attuhffent,egreffusadfontem aquarum,mtfttin eum populum fidelem quafi vnicum filium genuit. In. cxna-
■ fal,&ait, HacdtcitDominus. Sanaut aquas has,& non erit in eis culo altitude fidei , in ledulo vero quies fpintalis atr
m*J vitra mors nequeJlertlitas. Sanataergo funt aqua vfque ad diem que contemplationis otium prxfiguratur. In men fa au-
hanc iuxta verbum Helifaiquodlocutuscft. ] Ciuiras Hiericho tern vnitas fidei 8c Concordia prxdicationis innuitur: in
mundi huiusprxfignabatfiguram, cuius habitatiofeeun- fella vero docendi poteftas : in candelabra illuminatio
dumcondiroris creationem non fimplicitcrtantum, fed fidei , fiue claritas virtutum exprimitur. Pofthxcre- Depnero
valde ab omnibusvt cernitur,optima eft. Aqux veto illius' fert feriptura de filio Sunamitis , quern puer Helifxi refufeita-
peflimx, dodrinaaccipiendaeft philofophorum &poe- -miffiis cum baculo non refufeitat : per feraetipfum v e - to* XIX*
tarum.videlicethominum mentes ad dxmonum cultum | ro veniens , feq. fuper mortuum fternens , atque ad
& libidinem atque'luxuriam prouocans. Terra vero fieri- I eius membra fe colbgens , lute illucque deambulans,
lis , omneindicat hominurn genus , qui relido crearc^e | 8c in ore mqrtui lepties afpirans hunc ad rediuiuam lu-
Deo obfeuratisfenfibus deferaiebant omnibus creaturis.
protinu.s per myftexium compaffionis animauit
Quern enim in hoe fado mirac-ulo, nifi Dominum Iefum
quia videlicet audor humani generis Deus quafi mot- j
Chriftum prxfigurauit, qui poftquam Verbumcaro factum
tuum puerumdoluit, cum extindosnosiniquitatis acu-
eft,atque per minifirum in Iordanc fiuuio baptizari.digna-
leo miferatusafpexit. Et quia per Moyfen terrorem legis
tus eft, aquas Hiericho fteriles, hoceft, huius mundi con-
proculic, quafi oer pucrum virgam mifir; per legem,quippe
uertitin lauacri fecundiratem, ytquidquidexeisregcnecem
virgä Dominus tenuerat cüdicebat, Si quis hçc velilia
taturn fuiflec,vitalem acciperet fpiritum.In fale qfiippe fa- fecerit.morte moriatur. A peccati igitur morte nmor no^
G g g g 4 ' fnfeitare ~