
K^fpoll. Sidonij
C. S ’O L L I I
APOLLINARIS
S IDON I l A R V ER NO .
RVM EP I SCOPI , ÈPISTOIAR
VM L ib e r VI.
ÈPIS TOL A î.
Sidonius domino Papst Lu'pofalutem.
Enedidus fpiritus ländus & pater Dei omni-
potencis, quod tu pater patrum, & epilcopus
t pil coporum, & alter Isculi tui Iacobus, de
\ qtiadam fpecula caritatis,necde inferiore Ic-
* rufalem totâ eCfclefis Dëi noftri mëmbra fu-
perinlpicisjdignus qui ómnës corifoleris infirmes, quique
merito ab omnibiîsconfularis. Et quidnuncëgo dignum
dignarioni huîe putris&foetida reatu terra rëipondcamj?
Colloquij falutaris tu i, & indigehtiam patiens, & timo-
rem, reeördatione virae pleótibilis adducor, vt clame m tibi,
quod dixit Domino ritus illecollega: Exi a me, quia homo
peccatorfum,Domine. Sed fi ifte timor non tempereturafFé“
d u , vereorne Gcrafehörumdefticuar exemple, & di fee-
dasà finibus'meis; Quin potiùs i!lud,quódtnihi çond uci-
bilius eft,colleprofi mei te propofita conditione conftrin-
gamiVtaiatntibi ,Sivis.potismemundare. Q u ille ïen ten rià
nonplusdcChrifto, quidperereeprodidit, quam quid
crcderet publicauit. Ergonecùm fis pro cul ambiguo primus
omnium toto,qua patet, orbe pontificum, cùm prx-
rogatiux fubi jciatur,cùra cënfurx tu x attremàt etiam tur-
bacollegij; cùmihgraüitatisVeftrxeomparâtionem, ïpfa
etiamgrandæuomm cordapuerafcàntjcùm poft defuda-
tâsmilitiæLirinenfisexcubias , & inapoftolicà fedeno-
uëm iamdecùrfa quinquennia , vtriüfqüë la n d orum or-:
dinis quendam te eonclàmatilfimum primipilarem Ipiri-
-talia caftra venèréri tur: tu 'hihflqm ihiïs haftafor urn, to té-1
fignanorumque paülifpercontuberniôfequëftratùs5'vlri-
móscalonestubs, lixafquenon defpicis &adextimos
trahàriorum, qùrperinnpientiam luam adhucad camis'
{arcinasfedent, crucis diu porcatx vexillae:ircumfer's, ac
maftüm liwgilx pôrrigis inconfcicnriâ vülneràtis ? Nofti;
vt apparer,ex adnerlà âcieüàuciaro'S.dux veterane,côilige-
re; & peritiifimus tubiceriâd Chtiftum à pcccatis rcceptui
canere; & euadgelici paftorisèxëmplô ndfi ampliàslæta-
ris, fi permaneantfani, quàm ii nçnrcmâneantdefperati.’
T e ergo norma‘môrum,tecblumnàvirfÛtu:m, té,® blan-
diri reis lieer, vera, quiafanda* dulccdö, dèfpicatiffinu
vermis vlcerà’, digitis exhortationisedntredare non pt-
■guit: tibi aitari tis non fuir, palcerc monitis animam fragi-
Iftate ieiuham;& de apotheca dilèdiônisalriflîmij.lèdan-
‘dxnölsishümilitatispropinare menfuram. Sed o ra ^ vt,
quandoquerefipifeamy quantum meas déprimât onerïs
impofiti mafia cèrùicesi Facindrum continuatione miferl
eo nece flîtatis accefiî, vt is pro pcccato populi rtunc orarc !
compellar,pro qùo pópulusihnoCertfiira vix debet impe-1
trare, fi (upplicct. Nam quis bene mcdéla sgcr.impartiat?
quisfebriens-, arcotantitadu pulfiïm diftinguàtirteolu-
memîquis delèrtor fciëhtfàm imUtaris reiiuce laudàuerffî
quis eïculeéûsabftemiü competenter arguent? Indignifli-,
mus mortaliu.hëcefle habeo dicëre.qùod faccredétred©;
& ad riiea iplè Verba damnabilis, cùm împerém q u s non
impie?* ideminmëquötidiécogor didare fententiam.
Sed fi tu inter me & illumy cui crucifigerisJefum/ChriftS
dominum noftrum.profcelerum meorum populo,iunior
mage qüam minor Moiès,interccflbr afiîftas;nott vlteriùs
dêfcendemus in infernü viuétcs;nec per camalium vitio-
r ûm'incentiua flammàti, adàltare domini ignemdiutius
accendemus alienum. Qni* quahquam nos, vtpöte rcos,
glo'riælibra non rcfpicitfiatis tame^ùper<f‘gaudebimüs,
ii precatu tuo'lèuare valeamus in t^ o r is hominis noftti,
e t f i n o m i n t e g r u m a d r e m u n e r à t i q â e m ^ c e r t è ÿ e l c i c a t r i -
catum pedtusad veniam. Mertiornoftriefle dignare, do]
mine Papa.
Ë P I S T O L A IL
S id om u s P a p a P ra gm a t io fa lu t em .
VEherabilisEutropiamàtrona, quod ad noslpedlat’
fingularis exépli(qui parfimonia& hümanitate c e r
iantibus,nô mihùs feiCiiihijs^quamcibispauperespafcitl
& in Chrifti cultu perqigil fold in fc cópellitpeccata d o r
mire) moeroribùs oibitacis neceiïitate Iitis a d ie d a , in rein
ediurri mali duplicis pbrfeitionem veftræ conlblationis
expeterefeftinat;gratanterhabitürai fiuciftud tibipere-
grinâtio breuîs, lèu longum computetur officium. Igitur
prxfata Venerabilis fratrismei nüciahi presbyte» Agtip-
piliî, helniurioîumfitdikilîcheqüitijs, certèfatigaturar-
gutijs.qui abutfcns imbecillitatèmatron^.noh defifiit fpi-
ritalisanimæ ferenifatem fieculariura verfiniarum flatibus
t u r b i d a r e ; c u i f i l i j , n e c p o f t m u l t o n e p o t i s a m i f l i , d u æ p a t i -
t e r p l a g æ r e c e n t e s , a d d i u t u m i v i d u ü i j v u l n u s a d d u n t ü r .
T c n t à u i m u s i n t e r V t r u m q j c o m p o n c r e , n o s m a x i m e q u i -
b u s I n e o s n o u ü i ü s p r o f ç f l i ô , v e t u f i u m q j f a c i e b a n t a m i -
c i t i æ , a l i q u a c e n i è h t e s , f u a d e n t e s q u æ p i a m , p l u r i m a f u p -
p l i c a n t e s . q u o d q ; r a i r e m i n i , i n o m n e m c o n c o r d i æ f t a t u m
p r o m p t i ù s à f o e m i n è a p a r c e d i f e e f l u m e f t . E t q u a n q u a m f e
a l c i ù s p r o f u t u r u m f i l i æ p a t e r n a i a â a r e t p r æ r o g a t i u a , n u -
r u i r a m e h m a g i s p l a c u i t m u n i f i c è n t i a e f o c r u a l i s o b l a t i o .
I u r g i ü f t i i n t e r i m i e m U o p i t u m v e f t r i s m o d o f i n i b u s i n f e r -
t u r . P a c i f i è à t e c e r t a n t e i , & p o n t i f i c a l i a a u & o r i t a t c c e n f i i -
r x f u l p e â i s f i b i p a r t i b u s i n d i c i t c g r a t i a m , d i c i t e v e r i t a t c .
S a n ô t a e n i m E u t r o p i a j f i c j ü i d v a d i m o h i o m e o c r e d i t i s , v i -
d o r i a m c o m p u t a t , f i v e l p o f t d a m n a n o n l i t i g e r . V n d e &
f u f p i c o r v o b i s v u a m p r o n u n t i a n d a m d o m u m d i f e o r d i o -
f a m , l j c c t i n u é n i a t i s v t r a m q i d i i e o r d e m . M e r a o r n o f t r i
ë f i e d i g n a r e , d o m i n e P a p a .
( g È P I S T O L À iii.
S id o n itu d om ino V ap aL eontio S .
ETfî nullis hoistatibus primordia hoftrxprofeflionisà
nimatis,neq-,fitimignorantiæhaôleniîS Ixcularis vl-
lofupernærigarts imbre dodrinxmon ego tamen tantum
mei meminens non fûm, Vt à meis pnefumam partibus x-
qua.li officiornra lancécertandum. Nam cùm noftra me-
diocritas xtàte’Vitæ, tempore dignitatis, ptiuilegio loei,
lauâe feiedtix, dono cohfcièûtiæ veftræ facile vincatur,
nullum méremur,fi par expeâàmus alloqüiùm.Igitur nô
inculantesfilentiutnveftrum, led loquacitatem nofteam
potiùs exeufave nitëntes,édmmendamüS âpicum portitô-
rem : cüiusfi percgrihatiönemprömpto fauorc foiiêatis',
grandis adionibus illiusportus lecuritatis aperitur. Negotium
huicfeftàmentâriumeft: latent ëum propriarum
mérita chartarum.^Tqgatörüm illic pérorant um peritiam
cônfulere per rexi t; providoriacomputaturus, fi lé intcl-
lcxeritiure fu perari; m odù neïîbi.fuilqjdefidiæ Vîtioper-
peraift cauifle culpctur.Hunceatenuscommerïdarepræ-
fûm o , vt fi euimnftniére dignàhtef aduocatio coalulta
faftidif, auétoricas çorbnæ tuæ difiîrôulaatibus ftudeat
excudere refpphficeleritacem.Memor&oftri elle digiiare»
domine Papa.
Ê P I S T O L A IV.
/ Sidonitts domino Papa lu p o S . '
PRætcr officium , quoditicomparabilitèr eminenti a-
poftolatui tuofinefine debetnr, etfiâbfquc intermif-
fione loi uatur,commëndffftibplicüfii baiulorum pro noua
necefiîmtevetufiam necelntudinem: qui in Arueruam
fcgfonem longMn iter j bis quippe temporibus, e-
menfijCafiolaooreVenerunt. Naniqueviiamiceminam
deaffe^|bus fuis, quâm^fortè VargotumL hocenim domine
mdigenas latrunculos huncupant ) fuperuentus
abftraXérat| ifto dedudamantealiquotannos, ifticque
, ______ ________ difitadam
ÈÿiftoUrntn
d ï f t ç a d a m , c t i m m o n f a l f o i n d i c i o c o m p c p i f l e n t , c e t t i s
q u i d e m f i g n i s . f e d n o n r e c e n t i b j n q u i f i u e r é v e f t i g i j s . A t q j
o b i t e r h æ c e a d e m l a b o r i ô l a , p r i u f q u a m i j a d c l l é n t , i n n e -
g o t i a t o r i s n o f t r i . d o m o , d o r n i n i o q ' , , p a l à c n f a n e v e n u n d a -
t a d e f u n g i r u r j q u o d a m P r u d e n t e ( Ü ó c v i r o n o m e n , q u e m
i i u n c T r i c a f î i b u s d e g « e f a m a d i u u l g a t ) i g n o t o r u t t t n o b i s
h o m i n u m c o l l a u d a n t e c o n t r a d u m ; c u i u s f u b l c r i p t i o in -
t r a f o r m u l a m n u n d i n a r u m , t a n q u â ' m i d o n e i a d f t i p u l a t o -
r i s v o f t e n d i t u r . A u d o f i t a s p q r f o n æ , o p p o r t u n i t a s p r æ f e n -
c i æ t u æ , i n t e i j , c o r à m p o f i t o s f a c i l e v a l e b i t ; f i d i g n a b i r u r ,
f e r i e m t o t i u s t n d a g a r c v i o l e n t i æ . Q u x q u o d g r a u i u s e f t ,
c o f a c i n O r i s a c c e f f i c , q u â t u m p o r t i t o r u m d à t u r n o f f e m e - '
m o r a t u , v t e t i a m i n i l l o l a t r o c i n ï p q u e n d a m d e n u m é r o
v i a n t u m c o n f t e t e x c i n d u m . S e d q u i a i u d i c i j v e f t r i m e d i -
c i n a t n e x p e t u n f i c i u i l i t a t e m q u ß i ; q u i n e g o t i u m c r i m i n a l e
p a t t r f n ü n t ^ v e f t t a r u m , ^ . b e n e m e t i p x , p a r t i u m , p l e i t e r &
m o r û t n e f t , a l i q u a i n d e m n i c o m p o f i t i o n e i f t o v u m d o l o -
r i , i l l o r u m p e r i c i i l ö f u b u e n i r e ; ,8c q u p d a m l à l u b t i s f e n -
t e n t i æ t e m p e r â m e n t o , h a n c p a r t e m m i n ù s . a f ï l i d a m , i l - ,
l a m m i n u s r e a m , & v t r a m q u f t p l ù s f a c e r e l e c u r a m : » e j u r -
g i j f t a t u S j, v t f ê l e fe s re t e m p o r i s î p c i q v c i u i l i t a s , t a l e m d i l c c -
d a t a d t e r m i n u m , q u a l e c oe p i t h a b e r e p r m c i p i u m . M e m o r •
n o f i r i c f l è d i g n a r e , d o m i n e P a p a . .
E P I S T O L A V.
ÖAufam meam nefeiensagit, qui adyos^mc literas
portat. Nam dum votiui mrbifitgbtulus opportunes
officij, beneficium prxftac, quod le arbi tratur accipe-
re. ficiiti nunc venerabilis Donidius, dignus inter fpeda-
tifiimös quofq;numerarijCuius clientem,puerofque com-
mendo, prefedös, feu in patroni neceflicatem, leuin domini.
Laborem peregrinantium, quappteftis ope, hümanitate
, lntercellione tutamini: ac ftinaliquoamicusiple
periinperitiam, nouitaremq; p u b lic sconuerfationis vi-j
debitjir minus efhcax,vos hoc podus afpicite, quid abfen-
tis caula,non quid prxlentisperlonamereatur. Memor
noftri efle dignare,dqminePapa.
E P I S T O L A VL
Sidonius domino Papa Eutropio S.
T ) Oftquara fadifragam gentem redifle inÜuas ledes co-
* peri, neque quicquam viantibus infidiarum parate;
nefas credidi vlcerius officiorutn differre ferroonem , ne
vefter affedys quandamvitio meo duccret,vtgladiusim-
polirus d e ; curx'rarit,ate):ubigihem.::,<Vnde miflo in hoc
Iplum, tiegotij gerulo jirerarum, qudrn vobijsfiteprpufcu-'
lfftarusin lolido,‘qüäinveexanimifententia: resaganny,
follicitusinquirp: fperartsne lemel mihiamor vefter in-!
dultus.aut interiedririnerislongitudine,aut ablentix c%
munis diu^usnitatc tcnuetucfequi^boniras cphdi.toris ha-
b it^ tid ^ i^ :pot;us.hotninum , quam caritatem fipalibus
claudic äriguftijs, Reftat vt veftra beatitudp c om p u n d o |
tij falubritate fermonis, auidara nortrx lgnoranns pafeat
eluciem. Eft enim tibinimis vfui, vtexhorta^j^ibus tuis
interioiuhpminirhtacicmCspenumefo myfticusädeps&
fpiri talis aruina diftendae.. M emor noftri efle dignare,do-
minePapa.
E P I S T Ö E A V IL
Sidonius domino PdpaPonteiofalutem.
0 .1 aliquid ad itrcHoandam gratiam compendij pofteris
ü tr ib u a t necelfitudo prxmillä leniorum, ego quoque
adapoftolatusrui noritiam^plerfiorem cpm prxVogatiua
domefticxfami)iaricafisaccedo. Nam fictefamilixmex
validifiimumilVv^E^ 0 ^ mPe rP^croniirn fuifle?j(etnini-
fept, vt amjetti^s tuas non tarri expetendas mihit, quam
tepetendaspittenR Hisadijcttur, quod indigniflimo mi-
hi impolitum facerdotalis nomen ofticij confugercnjead
Lik- V I . , * I ipip
p r e c u m v e f t r a r ü m p r x f i d i a c o m p e l l i t : v t à d h u c v l c e r o l x
c o n f c i é n t i ^ n i m i s h i u l c a v u l n c r a v e f t r o l a l t e m c i c a r r i e e n -
t u r o r a t u . Q u a p r o p t e r m e m e o f q u e c o m m e n d a n s , & e x -
c u f a n s d i t e r a s l è r i o r e s , g t a n d i t e n o b f e c r o , v f i n t e r c e f l i o n e
c o n f u c t a , c u i u s y i r i b u s i m m a n è p o l l e t i s , c l c r i c a l i s t y r o c i -
n i j i n n o b i s r e p t a n t i a t u d i m e n t a t u e a m i n i : v t f i q u i d d i -
g n a | ) i t u r d e m o r u m p r a u i t a t e n ó f t r o r u m ' i m m u r a b i l i s
D e i m u t a r e vc l e m e n t i a , t o t u r a i d l u n r a g i o t u m v e f t r o r u m
p a t r o c i n i o d e b e a m u s . M e m o r n ö f t r i c f l e d i g n a r e , d o m i n
e P a p a .
E P I S T O L A V I I I .
Sidonius domino Papa Graco falutem.
AP i c ü m o b l a t o r p a u p e r e m v i t a m f o l a m e r c a n d i a -
d i o n e f u f t e n t a t . n o n i l l i e f t o p i f i c i u m q u x f t u i , m i l i t
i a c o m m o d o , c u l t u r a c o m p e n d i o ; h o c i p l u m q u o d m e r c
e n a r i e s p r b l è c u t i o n i b u s 8c l o c a t i t i a f a t i g a t i o n e c o g n o -
l c i t u r , f a m a q u i d e m l i i a , f e d f a c u l t a s c r c l c i t a l i e n a : S e d t a r
n e n q i i o n i a m i l l i f i d e s m a g n a e f t , e t f i p a r u a f u b f t a n t i a ,
q u o t i e s c u m p c c u n i j s q u o r u m p i a r p c a t a p l i r e c e n t i s n u n -
d i n a s a d i t , c r e d i t o r i b u s b e n e c r e d u l i s f o l a d e p o n i t m o r
u m e x p é r i m e n t a p r o p i g n o r e . I n t e r d i d â n d u m m i h i i f t a
f u g g e f t a f u n t , n e c o b h o c d u b i t o a u d i t a ( j d e n t e r a f l è r e r e :
q u i a n o n p a r u i n m i h i i r i t i m o s a g u n t , q u i b u s e f t & i p f e l a -
t i s i n t i m u s . H u m s i g i t u r l e ù e r a m f r o n c e r a , d u r a r u d i m e n -
t a c o m m e n d o . 8c q u i a n o m e n e i u f d c m - J ^ è â o r u m n u p e r
a l b u s a c c c p i t | a g n o l c i ç i s p r o f e d u r ô l r i u i m e e p i f t o l a m ,
c l e r i e o d e b u i f l è f o r m a t a m . Q u e m p r o p é d i e m n o n i n i u -
r i a r e o r m e r c a t o r ç m I p l e . n d i d u m f o r e ; f i h i n c a d v e f t r a o b -
l e q u i a l è f t i n a n s , f r i g o r i b u s f o n r i u m c i u i c o r u m l æ p e f o n t
e m m e d i c a c o r i s a n t e f e r a ç . M e m o r n o f t r i e f l e d i g n a r e ,
■ d o m i n e P a p a .
E P I S T O L A IXv
Sidonius domino Papa Lupo falutem.
S i r i a m h o n e f t u s G a l l u s , q u i a i u f l u s a d c o n i u g e m r e d
i r e n o n d i f t u l i t , l i t e r a r u m m e a r u m o b f e q u i u m , v e -
f t r a r u m r e p o r t â t e f f e d u m . C u i c ù m p a g i n a , q u a m m f l è -
r a t i s , r e l è r a r e t u r , a d u t u m c o m p u n â u s i n g e m u i t ; d e f t i n a -
t a m q u e n o m a d m e e p i f t o l a m , l e d i n l e l è n t e n t i a m i u d i c a -
u i t . I t a q u e c o n f e f t i m i t e r i n p a c u a m - l p o p o n d i t , a d o r n a - ;
u i t . a a i p u i t . Q i j e m n o s p r o p t e r b a n c i p f a m . p oe n i t u d i n i s '
c e l e r i t a t e m , n o n i a c r e p a t i u è , l è d c o n l o l a t o r i è p o t i ù s c ô - - ^
p e l l a r e c u r a u i m u s ; q u i a v i c i n a r e t u r i n n o c e n t i æ f e f t i n a t a |
c o r r e é t i o . N e q ; e n i m q u i î q L u t m , e t i a m f i b i b e n e c o n l c i u s , !
p l ù s f a c c r e p r x l u m j ^ ï t ; i i q u i s t a r a e n v e f t r æ c o r r e p t i o n i s
o r b i t a m n o n r ç l i q u i t . q u i p p e c ù m e a i p l à , q u x l e g i m u s »
p a r c e n t i s v e r b a c e r f l u r æ , m a x i m æ e m e n d a t i o m s î n c i t a -
m e n t a f i n e . N a m q u i d p p t e f t e f l è c a f t i g a t i o n i s h u i u f e e t e -
n o r e p r e t i o f i u s , i n q u a f o r t e p e ç c a t o a n i m u s x g e r , r e p e n t
i n t f i u l è c ù s r e m c ç b u t n , c ù m n o m y a l e r e t e i t r i n ï c c ù s i n u e -
n i r e c o n u i c i u m ? Q u o d f u p e r e f t , o b f e c r a m u s , v t c r e b r a o -
r a c i o n e , p e r q u a m v i t i j s o r a n i b u s i m m a n è d o m i n a m i n i ,
n o s q u o q ; f i c u t E u a f l g e l i c o s M a g o s r e m e a f l e m a n i f e f t u m
e f t , v ë l i a m n u n c p e r a l i a m v i a m m o r u m i n b e a t ô r u m p a -
r r i â m r e d i r e f a c i a t i s . P e n è o m i l è r a m , q u o d p r x c e r e u n -
d u m m i n i m e f u i r . A g i r c g r a c i a s I n n o c e n t i o f p e é l a b t l i v i -
r o . q u i v r p r x c e p e r a t i s , g n a u i t e r m o r e m g e l i f t e i n i u n é t i s .
M e m o r n o f t r i e f l e d i g n a t e , d o m i n e P a p a .
E P I S T O L A X .
v >. Sidonius domino Papa èenforio falutem.
GE r u l u m l i t e r a r u m L e u i t i c i o r d i n i s h o n e f t a t o l E c i û .
H i c c u m f a m i l i a f u a , d e p r x d a c i o n i s G o t h i c s t u r b i -
n e r a v i r a n s , i n t e r r i t o r i u m v e f t r u m d e l a t u s e f t , i p f o , v t f i e
d i x e r i m u s , p o n d é r é f u g s ; V b i i n r e e c c l e f i s , c u i l a n d i t a s
t u a p r æ f i d e e f) p a r u a m l è m c n t e m f e m i c o n f e d o c e f p i t i
a d u e n a i e i u n u s i n i e c i t ; c u i u s e x f o l i d o c ô l l i g e n d æ f i e r i
f i b i c o p i a m ' c x o r a t . , Q u e m f i d o m e f t i c i s û d e i d e p u i a t a
h u m a n i -