bloedzuigers, door Junghuhn als Hirudo Zeylanica Blainv. gede-
termineerd. Zij komen echter, zoo al niet op Java, dan toch op
de naburige eilanden, in een verscheidenheid van soorten voor,
waarvan sommige fraai met lichtgele strepen geteekend zijn.
Deze draadvormige, yan f tot 1 duim lange wormen, zijn op
Java in de vochtige, schaduwrijke plekken der oorspronkelijke
wouden van de derde zone zoo menigvuldig, dat men deze niet
te onrecht „de zone der springbloedzuigersH noemen zou. Zij
onthouden zieh niet enkel op den grond bij de rottende boomstammen
, maar stijgen ook naar boven in het gebladerte van
het kreupelhout, en daar zij het vermögen bezitten om, door zieh
in te trekken en dan plotseling uit te rekken, eenige palmen
ver te springen, zijn zij voor de reizigers die de hooge bergtoppen
bezoeken, vaak eene geduchte plaag. Junghuhn vond ze
in sommige streken zoo menigvuldig, dat hij, schoon zijn tocht
zoo snel mogelijk voortzettende, twee nevens hem gaande Java-
nen belasten moest met detaak, die hen zonder ophoudenbezig
hield, om de bloedzuigers af te rukken van de verschillende
deelen zijns lichaams waarop zij zieh hadden neergezet.
Tot de borsteldragende annelieden van Java behooren vele
soorten van lumbrici, die overal gevonden worden waar eene
dikke en vochtige humuslaag wordt aangetroffen. Den gewonen
aardworm, Lumbricus terrestris, vond Bleeker op den Salak
nog op eene hoogte van 6000 v.oet. In de strandmoerassen daar-
entegen leven velerlei serpulienen en amphinomienen, deels in de
gaten en groeven der modderbanken en polypenhuizen, deels in
aangespoelde houtbrokken en boomstammen of andere lichamen.
Wij zijn in ons vluchtig overzicht genaderd tot de hooger geor-
ganiseerde arthropoden, waartoe de omvangrijke klassen der
crustaceeen of schaaldieren, der arachnoieden of spinachtige die-
ren , der myriapoden of duizendpooten en der hexapoden of insecten
gebracht worden.
De crustaceeen nemen onder de dieren van Java eene belang-
rijke plaats in , dewijl vele soorten aanmerkelijk bijdragen tot de
voeding der bevolking. Dit is echter nog niet het geval met de
lagere groepen, zooals de cirrhipeden of rankpootigen, waarvan
het geslacht Baianus (de zeepokken), dat zieh op paalwerken en
drijvende lichamen, vooral ook op de schalen van weekdieren
en zelfs op de huid van sommige visschen hecht, längs Java’s
kusten in onderscheidene soorten talrijk vertegenwoordigd is;
evenmin met de geslachten Cyclops (waterluis), Cypris, Daphnia'
(watervloo), Limnadia, Branchipus, die op Java de orden der
copepoden, ostracoden en phyllopoden vertegenwoordigen en,
höe klein ook, zieh in de moerassen der stranden als reuzen en
geweldenaars voordoen onder de hun tot voedsel dienende infu-
sörien en rotatorien, met wie ze levensvoorwaarden en geographische
verbreiding gemeen hebben. Maar wel is dat het geval
met de limuli of Moluksche krabben, welk geslacht alleen de
familie der xyphosuren en de orde der poecilopoden vormt. De
Limulus moluccanus, de mimi der inlanders, wordt in de maanden
Juli en Augustus dagelijks op de reede van Batavia in menigte
gevangen en levend ter markt gebracht. Ofschoon men ook het
vleesch eet, zijn de limulen vooral gezöcht om de eieren, die
de inlanders en Chineezen met rijst en azijn tot eene smakelijke
spijs bereiden.
De voor den mensch nuttelooze arthrostraken, die door de
parasietisch in de mondholte en de kieuwen van zeevisschen levende
Cyanothoa’s en voorts door de geslachten Aega, Sphaeroma,
Oniscus en Armadillo, waarvan de beide laatste tot de Oniscinae
of pissebedden behooren, zeer talrijk vertegenwoordigd zijn, vermeld
ik slechts in ’t voorbijgaan. Onder de stomatopoden bieden
de squillidae of zeesprinkhanen weder een paar eetbare soorten,
die nu en dan te Batavia ter markt komen. Enkele malen komt
in de Javasche wateren de Squilla maculata voor. Maar van
veel meer belang zijn de decapoden of tienpootige crustaceeen,
tot welke klasse over het geheel de grootste soorten van schaaldieren
behooren, en daaronder bijna alle soorten die, hetzij in Indie
of in Europa, gewoonlijk als voedsel dienen: kreeften, garnalen eh
krabben. De decapoden,'ofschoon ook meer binnenslands in en bij de
rivieren niet ontbrekende, zijn vooral talrijk längs het strand. De
macruren of langstaartige decapoden zijn hier vertegenwoordigd
door de geslachten Peneus, Palaemon, Alpheus, Scyllarus, Thenus,
la