Koenir, Lorok en Segara lima, en daarna de ruime en veilige
baai van Patjitan, tusschen de kapen Karang Semanoe en Pe-
nambon. Een kleine inham die zicb aan haren zuidoosthoek
vormt, beet bij de zeelieden de Polluxbaai. De baai is over bet
algemeen zuiver, ofscboon längs het strand eenige klippen liggen,
en heeft 13 vademen water. Zij is van eenig belang voor den
afvoer van koffie en andere producten; doch groote schepen kun-
nen slechts op eenigen afstand van den wal liggen, en zelfs de
prauwen kunnen dien wegens de hevige branding niet naderen.
Er is dus een lang hoofd in zee gebouwd, waaraan de prauwen
de lading innemen om ze vervolgens aan de groote koopvaarders
toe te voeren.
Yan de baai van Patjitan af loopt de kustlijn in west-noord-
westelijke richting voort tot aan het voorgebergte Karang Bölong
in Bagelen, zonder over dien afstand van omstreeks 85 uren
iets opmerkelijks aan te bieden. Zij vormt bier de grens eerst
voor een zeer klein gedeelte van de residentie Soerakarta en
vervolgens van Jogjakarta en Bagelen. Langs de uitgestrekte
kust van Jogjakarta is slechts eene niet volstrekt onbeduidende
baai, die van Sadeng, die echter open en bloot en vol klippen
is. Zij ligt ten oosten der bekende holen en vogelnestklippen'
van Rongkob, die wij later zullen leeren kennen. Yerder west-
waarts, ongeveer in het midden der kust van Jogjakarta, bij den
mond der rivier Öepak, begint längs de zee een smalle strook zand-
duinen, die zieh voortzet totdat wij in het oosten van Bagelen, bij
den ver in zee vooruitspringenden hoek door het gebergte van
Karang-bölong gevormd, de kalkformatie met hare holen en
vogelnestklippen terug vinden. Wie is er die ook maar eenigs-
zins op Java te huis is en de vogelnestklippen van Karang-bölong
niet kent, die van Hoevell in zijne schetsen „uit het Indische
leven” zoo treffend beschreven heeft? Wij mögen hierbij echter
thans nog niet verwijlen, maar merken alleen op, dathet voorgebergte
van Karang-bölong een afgeronden vorm heeft, ofschoon
met eenige spitsen, waarvan, volgens de kaart van Bagelen
op de topographische opneming berustende, de oostelijkste Kaap
Karang Bölong, de zuidoostelijke Kaap Batoe Toegoer en de het
j verst zuidwestwaarts vooruitstekende Kaap Karang Bata heet. ')
Aan de westzijde van het voorgebergte, in den oostelijken
hoek der hier aanvangende residentie Banjoemas, vormt zieh
[eene baai, de bocht Yan Djetis geheeten, die eene ankerplaats
[voor kleine vaartuigen oplevert. Zij kan tevens beschouwd worden
als het oostelijk vooruitspringend deel van de uitgestrekte
Schildpadden-baai, zoo als de gansche binnenwaarts gebogen bocht
die zieh van het voorgebergte Karang Bölong tot Tjilatjap uit-
Istrekt, somtjjds genoemd wordt.
Wij hebben thans het merkwaardigste punt aan Java’s zuid-
kust bereikt, de plaats waar het rotseiland Noesa Kambangan
[zieh längs de läge moerassige kust van Banjoemas en vervol-
[gens längs de tweeslachtige binnenzee, half land, half water, I [Segara Anakan of Kinderzee geheeten, uitstrekt. Tusschen het
[eiland en den vasten wal loop van de Schildpadden-baai af een
[kanaal, de Engte of Straat van Noesa Kambangan genoemd,
dat aanvankelijk wijd is , maar gedurig smaller wordt tot het
[de Segara Anakan heeft bereikt. Aan den ingang van dit kanaal
[ligt Tjilatjap, de schoonste en veiligste haven van Java’s zuid-
[kust. Achter een vooruitspringende landtong vormt zieh eene
jruime bocht, die de reede of baai van Tjilatjap genoemd wordt,
[een deels modderachtig, deels zandachtig strand heeft, tegen alle
winden gedekt is en geladen schepen van het grootste charter
bevatten kan. Yan de stad heeft men op de reede en het tegen-
loverliggende eiland een prächtig gezicht. De reede doet zieh
[voor als eene rivier van een of anderhalven paal breedte, aan
Iwelker overzijde de rotsen van het eiland als een steile met
bosch gekroonde bergwand omhoog rijzen. De groote schepen
| ankeren bij voorkeur onder den wal van het eiland, dewijl daar
[een goede ankergrond met voldoende diepte vereenigd is. De
[landtong die de reede d e k t, gaat over in eene lange zandbank, Ka-
Irang Gadjah geheeten, die zieh in oost-zuidoostelijke richting tot
I --.- ----- . ■ u w
I ) Op andere kaarten vind ik de namen OedjoDg Menangkan, Oedjong Getek en
iTandjong Srimenangti.