zacht purperroode, laag afhangende bloemtrossen; kleine palmen
waaronder Areca pumila, die nauwelijks drie voet hoog wordt,
en Ptychosperma Kuhlii, die men dadelijk herkent aan hetver-
miljoenrood der lange vruchttrossen; en Alsophila’s en andere
boomvarens, die haar sierlijk loofscherm uitbreiden als een dak.
Tusschen de struiken is de bodem bedekt met varens, lyco-
podien, bekerplanten, tradescantia’s, bignoniaceeen, terwijl ver-
schillende soorten van Aeschynanthus met hare wortelschietende
stengels allerwege over levende en doode boomstammen rondkrui-
pen en met haar schitterende bloemen het gansehe woud verle-
vendigen. De hooge boomen zijn menigmaal tot honderd en meer
yoeten boven den grond met prächtige varens en orchideeen beladen,
terwijl deels op oude nog levende, deels op doode tot
vermolming overgegane boomstammen zieh eene oneindige ver-
scheidenheid van paddestoelen in allerlei grootte en de zonderlingste
vormen ontwikkelt. Zoo heeft Thelephora princeps soms een mid-
dellijn van drie voet, terwijl Polyporus xanthopus een trechter-
vormigen hoed draagt, zoo dun. en buigzaam als papier.
De derde of koele zone strekt zieh uit van de hoogte van 4500
tot die van 7500 voet. De bodem bestaat hier alleen uit de hel-
lingen van vulkanische kegels, waarbij echter het plateau van den
Dieng, eenige hooggelegen vlakten of zeer zacht hellende deelen
van het Tenger-gebergte en den Garoe enhet hoogland van Gending
Waloe tusschen den ßawoen en den Idjen komen. Die sterk
glooiende bodem isevenwelhoogstvruchtbaar, daar hij uitverweerde
vulkanische gesteenten bestaat en met vermolmde overblijfselen
van de bosschen vermengd is. In uitgestrektheid bedraagt die
bodem nog geen 5000ste van dien der eerste zone, maar de van
geheel andere voorwaarden afhankelijke plantengroei biedt er een
niet veel kleiner aantal van merkwaardige verschijnselen aan. De
drukking der lucht en temperatuur zijn bij vergelijking met de
tweede zone weder verminderd, maar de vochtigheid is grooter.
Men kau toch deze zone die der dikke, samengepakte wolken noe-
men. ßeeds te tien ure 'en zelfs vroeger in den voormiddag beginnen
dezen zieh te vormen, en van 11 ä 12 tot l ä-3 uren is
alles gehuld in dichte nevelen, tot zij zieh eindelijk, vaak op
een aantal plaatsen te gelijk, in van onweder vergezelde stort-
regens ontlasten. Heeft die ontlasting niet plaats, dan blijven de
wouden öok het overige j van den dag in zware, vochtige nevels
gehuld, totdatna zonnenondergang de wolkennevel als dauw op
den bodem valt. In het tegenovergesteld geval beschijnt de na-
middagzon de bloemrijke oppervlakte van het woud. Maar in
ieder geval wordt deze door het schijnsel van een helderen ster-
renhemel verlieht; want zeerzeldengebeurt het, dat de wolken-
laag ook des nachts op de bergen blijft hangen.
De cultuur is in deze zone natuurlijk van geringe beteekenis;
want de inlander bouwt gewoonlijk zijne dorpen niet zoo hoog,
en zelfs voor de teelt van Europeesche groenten vindt men niet
licht velden hooger dan 5000 voet, terwijl dezelfde hoogte ook
wel schier als de uiterste grens der koffietuinen kan beschouwd
worden. Eene uitzo'ndering maakt deels de Tenger, die tot de
hoogte van ruim 6100 voet door de zoogenaamde heidenen van
het Tengersch gebergte bewoond en met djagoeng, uien, kobl en
aardappelen beplant wordt; deels het Dieng-plateau, waarop thans
o. a ., ter hoogte van 6680 voet, Simpoengan, het hoogste dorp
van geheel Java, ligt, en waar, behalve Europeesche groenten,
tabak wordt geteeld, die voor de beste van Java wordt gehouden.
Het karakter der vegetatie is in deze zone in het algemeen
dat van schaduwrijke, hoogstammige wouden, eene gewijzigde
voortzetting van die in den vorigen gordel. Maarin die wouden
liggen hier en daar bronnen van mineraal en zoet water, kleine
meren en moerassen, wier met gras begroeide zoom soms eene
aanmerkelijke uitgestrektheid heeft; terwijl ook in sommige vlakke
of ketelvormige, herhaaldelijk aan overstroomingen blootgestelde
verbreedingen der beekkloven, of in de later opgevulde bekkens
van voormalige meren, slechts gras groeit en geen boom of struik
kan gedjjen. Tot de hier bedoelde terreinen behooren de Telaga
Patengan aan den westelijken voet van den Patoeha, derawa’s
waaruit de Tji Taroem ontspringt, de kleine meren in het Dieng-
gebergte, het meer op den verbindingszadel van den Lawoe met
zijn zuidelijk voorgebergte, en het meer Koembolo, gelegen op
den zadel tusschen den Tenger en den Goembar. Hier vindt
11