die gedeeltelijk wel niet onbruikbaar zijn, maar waarvan de ont-
ginning geene goede uitkomsten schijnt te beloven. De verwachting al-
thans, voor eenige jaren uitgesproken, dat Djoengkoelan de kern zou
■worden van eene bandelsplaats, die, door den natuurlijken rijkdom
van Java’s westhoek geyoed, als mededingster yan Singapore
zou kunnen optreden, heeft tot dusverre zelfs geen begin van
verwezenlijking erlangd.
De noordoostelijke vleugel van bet schiereiland eindigt noord-
waarts in een voorgebergte dat Tandjong Alang-alang en door de
zeevaarders Java’s tweede punt genoemd wordt. Men. bereikt
hier bet einde der Bebouden Passage en voorbij de kaap begint
de uitgestrekte Welkomstbaai, die aan de andere zijde door Java’s
derde punt of Tandjong Lesoeng wordt begrensd. De "Wel-.
komstbaai dringt vooruit tot aan de landengte waardoor bet schier-
eilandje met het lichaam van Java samenhangt. Zij is in den
oostmoeson eene goede ligplaats voor schepen, en biedt ook in
den westmoeson, achter de ver vooruitspringende kaap die haar
ten westen begrenst, indien de wind niet te zeer uit het noorden
waait, in eene diepte van negen ä tien vademen een veilige
ankerplaats. Yoor het overige is de Welkomstbaai met tal van
eilandjes en riffen bezaaid, onder welke laätste vooral de Pantersriffen
gevaarljjk zijn, terwijl vöör den ingang derbaai eengroote
bank is gelegen.
De ver vooruitspringende Tandjong Lesoeng scheidt de Welkomstbaai
van de derde baai längs Java’s westkust, die onder
den naam van Peperbaai bekend is. Zij wordt aan de andere
zijde begrensd door Tandjong Tjarita en is niet veel meer dan
eene opene reede, terwijl hare ondiepte haar alleen voor
schepen van geringen diepgang bruikbaar maakt. De kust längs
deze baai is omstreeks den mond der Tji-liman, die zieh in haar
uitstort, laag en moerassig.
Yan de Peperbaai af strekt zieh Java’s Westkust bijna recht
uoordwaarts met eene geringe helling naar het oosten tot aan
de vierde punt, Tandjong Tjikoening geheeten, waar het noor-
delijke nauwste gedeelte van Straat Soenda aanvangt. Voorbij
Tandjong Tjikoening vindt men nu eerst de bekende reede van
Anjer, eene goede doch open liggende ankerplaats met negen vademen
water. De woningen van Anjer steken als witte stippen
af tegen de steile tot aan den top begroeide, 2500 voet hooge piek
van Anjer, die zieh daarachter verheft. Rondom de voorbijzeilende
schepen verdringen zieh hier doorgaans tal van prauwtjes met ver-
verschingen geladen, als een eerste welkomstgroet van Java’s
vruchtbare stranden aan den uit het westen körnenden vreem-
deling.
Op de reede van Anjer volgt weldra een kleine baai, door
een paar eilandjes gedekt, en die haren naam van Merak-baai
ontleent aan de vele pauwen die men hier aantreft, in de taal
van Java merak geheeten. Deze baai zou nauwelijks onze aan-
dacht verdienen, indien ook zij niet eene ongelukkige vermaard-
heid verschuldigd was aan de militaire werken op het grootste
der eilanden, Poelo Merak genaamd, tot verdediging van Straat
Soenda op last van Daendels aängelegd. Het is bekend dat de
ontevredenheid over den gedwongen arbeid, in die ongezonde
oorden aan de bevolking opgelegd, eene der oorzaken geweest
is van de onlusten in Bantam, die de aanvankelijke slooping van
dat rijk ten gevolge hebben gehad.
Yan Tandjong Tjikoening af heeft de kust eene meer bepaald
noordoostwaartsche strekking, die zieh ook voorbij de Merak-
baai voortzet, tot dat men bij Tandjong Poeljoek of St. Niko-
laaspunt, de noordelijkste punt van geheel Java, de grens tus-
schen de west- en noordkust des eilands bereikt. heeft. Zij
is eigenlijk slechts de noordelijke spits van het door Straat
Soenda en de Bantambaai gevormde schiereiland, dat soms met
den naam van Hoek van Bantam wordt bestempeld. De baai
van Bantam, dus genoemd naar de van ouds vermaarde, thans
geheel vervallen hoofdstad van het Bantamsche (juister Bantensche)
rijk, is de eerste belangrijke inham, dien men aan de noordkust
van Java ontmoet. De stad ligt in ’t midden van de baai,
die aan de andere zijde door Tandjong Pontang begrensd wordt.
Sedert den tijd van Bantams luister is hier alles van gedaante
veranderd. Het blijkt uit de oude reisverhalen dat vroeger de stad
zelve en de muren van het fort Speelwijk door de baren der