thans dragen dikwijls geen ander kleed dan de tjawet, een stuk
grof doek dat ora de lenden gewonden wordt, en waarvan een
aan de voorzijde afhangende slip tusschen de beenen wordt
doorgehaald en van achteren ingestoken. Dit schijnt het oudste
en oorspronkelijke kleedingstuk der bewoners van Insulinde te
zijn, terwijl bet nog, maar dan veeltijds uit geklopten boombast
vervaardigd, gedragen wordt door de stammen die in beschaving
achterlijk zijn gebleven, zooals de Alfoeren en Dajaks.
Om een saroeng of, volgens de gewone uitspraak, sarong te
vervaardigen, weeft men, hetzij uit vooraf gekleurde, hetzij uit
witte draden, een lap katoen van ongeveer vier meters lengte,
die vervolgens midden door wordt gedeeld, waarna beide helften
in de lengte worden aaneengezet. Het inlandscbe weefgetouw is
niet geschikt om de sarong op de volle breedte te weven; en
ofschoon de Europeesche industrie er in geslaagd is aan dezoo-
genaamde breede, d. i. op de volle breedte geweven, sarongs
ingang te verschaffen, geeft de inlander, aan het type zijner eigen
nijverheid hechtende, aan de smalle verre de voorkeur. Bij het
weven van een wit doek, dat, als het voor sarong moet dienen,
altijd later wordt gebatikt1), heeft het aaneenhechten der beide
helften weinig bezwaar; maar bij het in kleuren gewevene wordt
ei de moeilijkheid van den arbeid zeer door verhoogd. Zulke
stoffen toch zijn altijd geruit met verschiffende kleuren, en er wordt
veel zorg vereischt, om de draden van den inslag in elke helft
zoo volkomen evenwijdig te doen zijn, dät de deelen bij het aan-
eennaaien geheel met elkander overeenstemmen. Beide soorten
van sarongs vereischen een hoofd ofkapala, dat van het grondpa-
troon geheel onderscheiden is en vah de lengte van het geheele kleedingstuk
omstreeks een. vierde beslaat. Bij de in kleuren gewevene
bestaat de kapala uit een effen grondkleur met een aantal even-
wijdige strepen, bij de gebatikte uit twee reeksen van met de
punt naar elkander gerichte spitsen of zoogenaamde torens. Hadat
ten ^ laatste ook de beide uiteinden van het doek zijn aaneenge-
naaid, heeft de sarong de gedaante van een zak zonder bodem,
die om de middel door een met een gesp bevestigden gordel
(saboek) wordt vastgehouden en tot op de enkels nederdaalt.
De djarit is evenzeer öf geruit öf gebatikt en heeft de kapala
aan de beide niet verbonden uiteinden. De Javanen van hoogeren
stand geven echter altijd de voorkeur aan de gebatikte stoffen
en laten de geruite aan de mindere klassen over. De djarit is
veel langer dan de sarong, soms wel 5 meters, en wordt om de
middel geslagen en aan het uiteinde ingestoken. Evenwel draagt
men ook daarover doorgaans een saboek. De geringe lieden dragen
de djarit tot haar geheele lengte om het lichaam gewonden,
zoodat zij slechts tot een weinig over de knie afhangt, en schorten
haar gewoonljjk op önder den arbeid, ofschoon zjj integenwoor-
digheid van meerderen haar steeds tot hare volle breedte doen
nederdalen. De meer aanzienlijken hebben grootere djarits die zij
eens om de middel slaan en dan als een draperie laten afhangen,
van voren lager dan van achteren, en zoo dat onder het gaan
het been gedeeltelijk zichtbaar wordt. Bij plechtige gelegenheden
wordt de djarit vervangen door de dodot, eigenlijk slechts een längere
en breedere djarit, somtijds van zijae, die zieh nog sierljjker om het
lichaam drapeert. Zij moet zoo gedragen worden, dat het reehter-
been tot boven de knie onbedekt blijft, en zij daarentegen aan
de linker zij de met een punt tot op den grond afhangt. De dodot
behoort tot het hofkostuum, maar wordt in alle standen gedragen
door den bruidegom.
De tapih of vrouwenrok wordt altijd geheel om de middel gewonden
en tot de enkels afhangende gedragen, en nooit gelijk
die der mannen opgeschort. De band die de tapih vasthoudt, heet
oedet. Tusschen den rok van aanzienlijke en geringe vrouwen
bestaat geen ander verschil dan in de fijnheid en kostbaarheid
der stof. Hinderen dragen de djarit affeen bij aanzienljjken en
voegen dan daarbij veelal de oto, een borstlap die met banden
om hals en buik wordt vastgemaakt'; de kinderen van geringe
lieden loopen van dat zij den leeftijd van 15 tot 18maandenbe-
reikt hebben tot hun zesde of zevendejaar gewoonljjk geheel naakt.
5fa het hoofdbestanddeel der Javaansche kleeding beschreven
te hebben, kan ik over de overige kleedingstukken kört zijn. De