was uitgestort, zoodat ook zonder de bezwering de genezing zou
gevolgd zijn.
Doch keeren wij van deze uitweiding tot de giftige siangen
Yan Java terug; wij hebben nog met onderscheidene soorten kennis
te maken. In de eerste plaats moeten de siangen van het met
Naja zeer verwante geslacht Bungarus vermeld worden, waarvan
de oelar belang, Bungarus annularis, de meest bekende is. Ook
deze siangen ontvluehten den menscb, maar zijn zeer kwaadaar-
dig als zij getergd worden; zij krommen hals en kop achterwaarts
om dan plotseling als uit te schieten en den vermetelen vervolger
de doodelijke wond toe te brengen. Een ander tot dezelfde groep
behoorend geslacht is Elaps, op Java vertegenwoordigd door
Elaps furcatus en bivirgatus, die zieh door een buitengewoon
slanke, draadvormige gedaante en door een schitterenden kleu-
rendos onderscheiden.
De zeeslangen van de geslachten Hydrophis en Pelamis zijn
in de wateren van Java door ten minste elf soorten vertegenwoordigd,
die allen met venijn gewapend zijn. Men vindt ze
längs de kusten en tot in de riviermondingen in groote troepen
bij een, en ziet haar zieh, zoolang zij in haar element zijn, met
groote snelheid bewegen, bijtende naar alles wat zieh in hare
nabijheid bevindt. Zij worden echter half verblind en door het
kielvormig maaksel van den buik zeer onzeker in hare bewe-
gingen, zoodra zij zieh op den vasten bodem verplaatst vinden.
De venijnige siangen bij uitnemendheid zijn de viperidae of
adders, die, daar zij met weinig kracht zijn toegerust, hareprooi
na de verwonding weder loslaten, alleen op de werking van het
doodelijk vergif vertrouwende. Zij zijn op Java vertegenwoordigd
door onderscheidene soorten van de hamerkoppige adders der
geslachten Trigonocephalus en Bothrops, vooral door de oelar
bedoedak ’) (Trigonocephalus rhodostoma en Bothrops puniceus), die
op vochtige lommerrijke plaatsen, vooral in bamboe-wouden, niet
zelden wordt aangetroffen. Gelukkig dat ook deze siangen den
*) Zoo sehrijft Junghuhn, Java. I . 2 4 8 , en Bleeker, T . v. N . I . V II. 3. 414.
Zonder deze overeenstemming zou ik aan eene verschrijving in plaats van biloedak
gedacht hebben.
mensch niet aanvallen en het gevaar met eenige omzichtigheid
doorgaans gemakkelijk vermeden wordt. Op Java zal men zeer
zelden vernemen, dat een inboorling door een slang gebeten is.
De heer Kühl was echter, tijdens zijn verblijf te Buitenzorg,
getuige van den dood van een inlander, vijf minuten nadat hg
onder het grassnijden door een grooten Trigonocephalus rhodo-
stoma gebeten was. De groene soort (Bothrops viridis), door de
inlanders oelar biroe genaamd, sehijnt minder gevaarlijk te wezen.
. De Javanen, meer bepaald de zeer bijgeloovige Soendaneezen,'
hebben van deze gevaarlijke addersoorten de zonderlingste voor-
stellingen. Zij meenen, d a t ' zij zonder voedsel als boetelingen
leven en het gelaat onafgebroken naar de zon gericht houden,
en dat zij na haar dood booze geesten worden, die in den naebt
in den vorm van vurige bollen op de woningen der menschen
nederstrijken en er de oorzaak zijn van ziekte en dood.
Onder de hagedissen van Java zijn de merkwaardigste: van
de ascalabotae of gekko’s de tokei (Platydactylus guttatus) en de
tjitjak (Hemidactylus fraenatus), van de iguanidae of leguanen
de vliegende hagedis Draco volans , van de lacertidae Tachydro-
mus sexlineatus , van de monitoridae Yaranus bivittatus. De
meer op kleine siangen gelijkende schinken, die de ledematen
öf geheel missen öf slechts in rudimentairen toestand bezitten,
zijn vooral door vele soorten van Gengylus vertegenwoordigd.
De tokei en de tjitjak zijn ongenoodigde gasten in de woningen
der Javanen, maar de eerste is er even onwelkom als de
laatste er gaarne gezien wordt. De tokei is de grootste der gekko’s ;
hare kleur is geel met bruine vlekken, hare gedaante hoogst
onbehagelijk. Zij houdt zieh bij voorkeur onder de daksparren der
woningen op, omdat zij zieh voedt met torren en insecten die-
in het rottend hout leven, terwijl zij daarin tevens hare eieren
legt. Wat haar vooral onaangenaam maakt, is de luide tjilpende
kreet, dien zij, met tusschenpoozen van 5 tot 10 minuten, tien-
ä twintigmalen achtereen, doch steeds langzamer en slepender
doet hooren, totdat hij in een dof gesnork wegsterft. De vrees
die men voor haar koestert, in den waan dat zij door haar speeksel-
het voedsel vergiftigt en uitslag op de huid doet ontstaan, is
15*