een verbroken kegel. “ Aan dezen zonderling gevormden bergtop
slnit zieh nu ten zuiden een kringvormige rug van wijden om-
vang doch geringere hoogte aan, die met zachte gelijkmatige
hellingen zuidwaarts naar de vlakte van Bondowoso, oostwaarts
naar die van Pradjakan afdaalt. "Wij zullen dien Goenong Iianoe
noemen, ofsehoon hij ten deele ook andere namen draagt. Het drie
ä vier palen breede terrein dat hij insluit, is een doolhof van
woest dooreengeworpem -spitsen en punten, door valleien en kloven
afgewisseld, en beeft geheel het voorkomen van door eene in-
storting ontstaan te zijn. Ringgit en Ranoe vormen dus, naar
allen schijn, te zamen bet overblijfsel van een veel boogeren, uit
elbander geslagen vulkaan, en de in de oude reisverhalen vermelde
voorbeeldeloos hevige uitbarsting van dezen berg in 1586 kan
schier met zekerheid als het tijdstip worden aangewezen waarop
die vreesebjke verwoesting beeft plaats gegrepen. De zuidweste-
lijke helling van den Ranoe vereenigt zieh met die van het noord-
oostelijk deel van den Jang, dat den naam van Goenong Ringging
draagt, in een zadel die ongeveer 500 voet boven de vlakte
van Bondowoso verheven blijft. Door den Jang en den Ringgit met
hunne voorbergen en verbindenden zadel wordt de vlakte van
Bondowoso in het westen en noordwesten bepaald.
Aan hare zuidoostelijbe zijde verlengt zieh de noordelijbe voor-
bergspits van den Rawoen, de Goenong Koekoesan, in een berg-
rug die veel hooger rijst en in den vorm van een halven kring
eerst naar het noordoosten, dan naar het oosten gaat, en , zonder
in hoogte af te nemen, voortloopt tot aan de westelijke helling
van den Idjen, den verst oostwaarts gelegenen van Java’s werk-
zame vulkanen, wiens oostelijke hellingen zieh tot Straat Bali
uitstrekken. Deze bergketen draagt weer den ons bebenden naam
van Goenong Kendeng, en hare wijd uitstrajende hellingen en
uitloopers vloeien in het noordoosten als ineen met die van den
stompen kegel Boeloeran, een uitgedoofden, geheel met wouden
bedekten, door Melvill van Carnbee op eene hoogte van 4200
voet geschatten vulkaan, die den uitersten noordoosthoeb van Java
beslaat en in Tandjong Sedano uitloopt, maar van wiens voorma-
üge uitbarstingen alleen het lavapuin getuigt, dat zijn omtrek,
even als dien van den Ringgit, aan alle zij den bedekt. De hellingen
van den Goenong Kendeng en den Boeloeran dalen zoo laag eer
zij elkander ontmoeten, dat de overblijvende hoogte, die mis-
schien niet eens vijftig voeten bedraagt, niet meer als eenberg-
rug kan worden aangemerkt, zoodat de Boeloeran zieh bijna
even geisoleerd vertoont als de Moeriä in Djapara.
De Kali Sampejan is de hoofdbeek der vlakte die zieh tusschen
den Jang en den Ringgit ter linker-, den Rawoen en Boeloeran
ter rechterzijde uitstrekf, en die ten noorden door de Straat van
Madoera, ten zuiden door den verbindingsrug tusschen den Jang
en den Rawoen wordt bepaald. Zij doorstroomt die vlakte aan-
vankelijk van het zuiden naar het noorden, en neemt alle beken
op die uit het westen van den Jan g , uit het oosten van den Rawoen
vlieten. Doch als zij in hären noordwaartschen loop den voet van
den Ranoe heeft bereikt, ziet zij zieh gedwongen zieh om dien
voet heen naar het noordoosten te wenden. Hier heeft zij zieh
door het lavapuin of de tuflagen die de vlakte bedekken, een
smalle, diep uitgespoelde gleuf of kanaal gegraven, met zoo effen
randen en rechte hellingen alsof het door de kunst was gevormd.
Zoo stroomt zij met vele kronkelingen noordwaarts, Pradjakan
voorbij., totdat zij bij Sitoebändä de lagere, dorre, zandige, gloeiend
heete strandvlakte bereikt, waarin zij zieh, na door een paar
zijarmen een deel van haar water ontlast te hebben, bij Tandjong
Tjina met twee mondingen in zee stört.
Ten zuiden van den Jang strekt zieh tot aan zee de läge moe-
rassige vlakte van Poeger uit, die aan de westzijde door de Kali
Boto en Djantoeng, de grensrivieren van Bezoeki en Probolinggo,
en aan de oostzijde door een langen, met bosschen bedekten, niet
meer dan 500 voet hoogen, steil in zee afdalenden bergrug,
Goenong Watangan geheeten, bepaald wordt. Het is een tertiair
kalkgebergte, hoofdzakelijk uit köralen gevormd, dat van het strand
af, in de richting van het zuidwesten naar het noordoosten, zieh
in soortgelijke heuvelreeksen voortzet tot aan den voet van den
Rawoen. Door dezen loop van het kalkgebergte krijgt de vlakte
die zieh van den verbindingszadel tusschen den Jang en den Rawoen
zuidwaarts uitstrekt, eene richting van het noordoosten naar het