offer te hebben aangeboden, „ik smeek u om rijkdommen; ik
ben nu zoo.arm!“ „Ik zal ze u schenken“-, -was het antwoord
-geweest; „zeven jaren zult gjj u in rijkdom mögen verheu-
gen, maar dan neem ik u tot mij, dan zijt gij de mijne! Ga
nu naar huis en dezen nacht zal een gezicht u verkonden wat
gij te doen hebt.“ Toen was de neef naar huis gekeerd en had
in den droom een stem vernomen, die hem gelast had al wat
hij bezat te yerkoopen en daarna naar de riyier te gaan, waar
hij een visoh zou vinden dien hij naar huis moest brengen en
op de balAbale leggen, zorgende dat al de matten en kussens
goed in order waren. Dan moest hij onder de bale-bale wierook
ontsteken en zieh daarna verwijderen, om na een uur terug
te keeren en alles nauwkeurig te onderzoeken. De neef had
toen gedaan zooals hem gelast was; hij had onder de kussens groote
sommen gelds gevonden en zieh sedert in rijkdom gebaad. Toen
de zeyen jaren om waren had een droom hem daaraan herinnerd;
maar hij had toen verworven dat zijn zoon voor hem mocht
sterven en hij nog zeyen jaar zijn rijkdom genieten zou. Toen
ook deze voorbij waren, was de herinnering herhaald, en had
hij een derde zevental gekocht yoor het leyen yan een knecht.
Dit tijdvak was nog niet ten einde, toen het yerhaal werd gedaan.
De neef zwolg nog in het genot zijner kwalijk yerworvene schatten.
De Jayaan heeft in zijn ijver om alles wat hem omringt als
door geestenbezield te denken, geenenationale partijdigheid aan
den dag gelegd. De Hindoe-mythologie en de dogmatiek yan
den Islam hebben hem eyenzeer de voorstellingen geleverd van de
geesten waarmede zijne fantasie hemel en aarde bevolkt, als de
natuurdienst zijner vaderen. Haast zijne danhjangs, demits en
lelemboets vereert hij ook de geduchte raksasa’s en boeta’s,
zoowel als de vriendelijke widädari’s of hemelnimfen, die hem
de literatuur en kunst der Hmdoe’s leerden kennen, terwijl hij
de geestelijke boosheden in de lucht met de seitans en djins van
den Koran vereenzelvigt.
Eenige bijzondere opmerkingen yordert nog de yereering van
de geesten yan afgestorven menschen, die, gelijk bij andere
volken yan het Maleische ras, ook bij de Javanen met den
dienst der verpersoonlijke natuurkrachten verbonden is. Beide
klassen van geesten vloeien voor hun bewustzijn zoozeer ineen,
dat het onmogelijk is ze goed uit elkander te houden. Zelfs de
naam hjang wordt ook aan de geesten der voorouderen gegeven,
waarom ook het daarvan afgeleide kajangan yan het verblijf der
vaderen wordt gebruikt.
Onder de geesten der afgestorvenen neemt de tjakalbakal
d4sä, de eerste ontginner van den grond en stichter van het
dorp, eene der voornaamste plaatsen in. Ook hij is beschermer
yan de dessa, maar zijne verhouding tot den danhjang desä
is wederom een der punten waaromtrent de Javaan buiten
staat is eenige inlichting te geven. Zeker is h e t, dat zij nu eens
onderscheiden, dan weder vereenzelvigd worden. Aan den tjakalbakal
wordt bij huwelijken een offer geboden van zacht ge-
kookte, roode of witte rijst met toebehooren. Is het offer gebrek-
kig, dan zullen bruidegom of bruid de gevolgen eerlang in eene
ziekte ondervinden. Yolgens Winter heeft te Soerakarta, in de
maand Saban, de achtste van het Mohammedaansche jaar ,steeds
een oifermaal plaats, dat, onder den naam yan baresih desä,
aan den eersten ontginner is toegewijd 1). Andere berichten noe-
men het baresih desä een feest dat vöör den zaaitijd (dus in
geene bepaalde maand van het Mohammedaansche ja a r , daar de
landbouwkalender zieh niet naar het maanjaar yan 354 dagen
regelen kan) in elke dessa door al de dorpsbewoners ten huize
yan het dessa-hoofd met offers gevierd wordt2). In de Soenda-
landen beantwoordt daaraan het feest dat bij den naam van sidekah
boemi bekend is. Men viert het in de open lucht onder het geboomte,
en slaeht daarbij een buffel, waarvan de kop met den
afval en de beenderen op de plaats zelve worden begraven. Het
schijnt echter dat bij deze inwijding yan het oogsijaar niet enkel
aan den ontginner der dessa; maar ook aan andere geesten en
heilige mannen gedacht wordt. Waarschijnlijk bestaat in deze
gebruiken veel plaatselijk verschil.
Tot de yereering der afgestorvenen kan men ook de hulde
') T. v. N. I . v. Sj 721.
■) Mededeel. IV. 120, 122.