heeft , eigenlijk M6er op een groöte hark dan op onze egge
gelijkt. Terwijl de buffel de egge voorttrekt, gaat de bestuurder
er gewoonlijk op zitten om de drukking te vermeerderen. Zoowel de
ploeg als de egge zijn gewoonlijk alleen van djatihout en bamboe
gemaakt, bebalve dat bij de eerste de schaar met een ijzeren
punt wordt beslagen.
Inmiddels hebben de kweekplantjes genoegzame kracbt gekre-
gen om te worden overgeplant. Zij worden zorgvuldig uitgetrok-
ken en, als zij zeergoed ontwikkeld zijn, halm voor halm, anders
bij twee tot vier plantjes te zamen, op omstreeks een span afstand
van elkander geplant. De mannen houden zieh bezig met het
uittrekken, aan bossen binden en verdeelen over de velden; het
planten zelf wordt steeds door vrouwen verricht. Met boreh ge-
blanket en met bloemen in het haar betreden zij de sawah, ter-
wijl van een der djjkjes de wierookdamp omhoog stijgt. In de
rechterhand houden zij een bos zaailingen, terwijl de linker den
rok (sarong, Jav. tapih) omhoog tilt, opdat hij niet door den
modder bezoedeld worde. Zij begeven zieh eerst naar den uiter-
sten rand van het veld, om dan het insteken en bevestigen, dat
steeds met de vingers geschiedt, steeds achteruitgaande, te bewerkstelligen.
De arbeid heeft plaats van den dageraad tot ongeveer
tien ure des voormiddags; want een hooge temperatuur van het
water wordt voor de overplanting schadelijk geacht. Inmiddels
moeten zieh de landbouwers gedurende veertig dagen van zout
in de spjjzen onthouden. Na het overplanten wordt meestal het
water afgetapt en het veld twee of drie dagen droog gelaten. De
herstelde bevloeiing duurt nu voort , totdat, tegen de naderende
rÜP™& j het water voor goed wordt afgelaten, dat inmiddels, naar-
mate de plant hooger opsehiet, meer en meer aanhetoog wordt
onttrokken. In dien tijd worden de velden, naarmate der plaat-
selijke gesteldheid, van een tot drie keeren gewied. Ook dit is
gewoonlijk het werk der vrouwen, en de landbouwer geeft bij de
eerste wieding, die ruim een maand na de overplanting plaats
heeft, aan zijne helpsters een slamettan '). Gegoede Javanen
*) Zie hi. 324.
geven in dit tijdperk een feest waarbij de wajang karoetjil ver-
toond wordt. Het strekt zeker niet tot voordeel van het gewas,
dat, bij gebrek van handen of uit zorgeloosheid, het wieden dik-
wijls geheel wordt verwaarloosd.
De rijstplant nadert nu het tijdperk waarin de blöem zieh
begint te vormen, die de inlander niet als het werktuig,' maar
als het eerste gevolg der bevruohting beschouwt. De plant is dus
nu in zijne oogen zwanger. Hij zegt van haar, even als van een
zwangere vrouw, dat zij ngidam of njidam, d. i. met lusten is,
en vooronderstelt dat zij behoefte heeft aan samentrekkende zelf-
standigheden, even als de zwangere vrouw naar zure of prik-
kelende spijzen verlangt, ’t Is daarom dat hij nu het water dat
naar zijne sawah’s stroomt, met roedjak (eene'zure, van onrijpe
vruchten bereide spijs), ananas en tanah ampo ') vermengt. Ook
wordt in die periode, t o t ' verkrijging eener goede vruchtzetting
en tot afwending van ziekten in ’t gewas, op nieuw een slamettan
aangericht. In het zuiden der Preanger worden, iii den tijd van
den padibloei, lange bamboezen, van gaten voorzien, op de
galengans geplant, om daar tot na den oogst te verblijven. De
landman vooronderstelt dat het klagend geluid, door den daarop
speienden wind te weeg gebracht, dopr den geest der planten
als eene hulde wordt aangenomen, en hem geneigd maakt zijne
wenschen te bekroonen.
De aftapping van het water, de werkzaamheid die nu volgt,
heeft niet overal op hetzelfde tijdstip plaats. In de bergstreken,
waar de dampkring vochtiger i s , heeft zij vroeger plaats dan in
de laagte, en de ervaren landbouwer let daarbij ook op de eischen
van ledere rijstsoort. Gewoonlijk heeft de wateraftapping plaats,
wanneer de korrelzetting in de zaadhuisjes is aangevangen. Maar
wanneer nu het nederbuigen der aren het bewijs levert dat zij
gevuld raken, komt een nieuwe zorg den landman verontrusten.
Hij moet nu zijn gewas beschermen tegen de vernieling der
vogels en der wilde varltens, waarom hij een wachthuisje (goo-
boeg) in het veld opricht. Hierin plaatst zieh een wachter, die,
*) Zie bl. 122.