Om ons vluchtig beeid der wouden van deze zone te voltooien,
hehoeven wij hier alleen nog bij te voegen, dat de lianen er
veel geringer in aantal zijn dan in de lagere gordels, en nabij
de bovengrens bijna niet meer voorkomen; maar daarentegen
stammen en twijgen, boe hooger men komt, des te meer met
blad- en korstmossen, vooral met usneeen bedekt zijn, die, gepaard
met eene verbazende menigte parasietacbtige varens en orchideeen,
aan deze bosschen een ruw en harig aanzien geven.
In de vierde of koude zone, die zieh nitstrekt van 7500 tot
10,000 voet, zijn, behalve het zeer merkwaardige hoogland van
het Jang-gebergte, dat wij in het tweede deel nader zullen leeren
kennen, slechts het bovendeel der hellingen en de toppen
van een twintigtal kegelbergen begrepen. De bodem is wel is
waar vulkanisch, doch de uitbarstingen die van tijd tot tijd op
vele dezer bergtoppen voorkomen, bedekken den grond met
lavabrokken, dor zand en gruis, en de verwering heeft hier in
de koudere, droge lucht slechts zeer langzaam plaats. De gemid-,
delde warmtegraad is aan de benedengrens dezer zone reeds tot
13° C. verminderd en bedraagt op de hoogte van 10,000 voet niet
meer dan 8° , terwijl op de hoogste bergtoppen de temperatuur
op onbeschutte plaatsen soms tot het vriespunt daalt en de gras-
plekken met rijp bedekt worden. De vochtigheid van den damp-
kring is veel verminderd; want de ijl'ere lucht kan slechts weinig
waterdämp bevatten. Wolken kunnen zieh dus ook niet vormen
en regens komen zelden en dan nog slechts in den vorm van
fijne motregens voor. Slechts enkele malen stijgen de dampen
uit de lagere streken tot dezen gordel op, en vallen dan, plotse-
ling door den kouden dampkring verdikt, als hagelsteenen neder.
De lucht is in deze zone door de afwezigheid van dampen veel
zuiverder en doorzichtiger en absorbeert minder licht, de hemel
is blauwer, het kontrast tusschen licht en schaduw is sterker,
het geluid plant zieh minder voort, de ademhaling wordt moei-
lijker, en de reiziger die langen tijd in deze streken vertoeft,
knjgt springend vel aanlippen, aangezicht en handen en voelt dat
zijne huid pijnlijk begint te gloeien.
Yan cultuur kan op deze hoogte geen sprake meer zijn, en
de natuurlijke plantbekleeding kan niet wel in afzonderlijke groepen
gesplitst worden, maar is als een eenig gebied te beschouwen.
De verscbijnselen die dit gebied oplevert, verdienen echter
in den hoogsten graad de opmerkzaamheid van den wetenschappe-
lijken onderzoeker. De rijkdom der Flora is in deze koude
gewesten zoo verminderd, dat men de vegetatie gemakkelijk in
haar geheel kan overzien. Het gezamenlijk aantal soorten aan
deze zone eigen, kryptogamische planten uitgezonderd, zal weinig
meer dan 100 bedragen. Van geheel Java kende daarentegen
Decandolle reeds 2605 phanerogamische plantensoorten, namelijk
2160 dicotelydonen en 445 monoeotelydonen, en het gezamenlijk
aantal wordt bij gissing op ongeveer 5000 gesteld. Maar het
verdient opmerking dat Java’s Alpenflora tot een betrekkelijk
groot aantal geslachten en familien behoort, zoodat van laatstge-
noemde niet minder dan 36 vertegenwoordigd zijn.
Een andere merkwaardige eigenaardigheid der Javaansche
Alpenflora is haar Europeesch karakter. Ik heb hier niet zoozeer
het oog op het verscbijnsel dat een zeker aantal bij ons gewone
planten, zooals Plantago major en lanceolata, Sonchus oleraceus,
Artemisia vulgaris, Eumex crispus, Stellaria media, Solanum
nigrum, zonder eenig versehil ook op Java’s hooge bergtoppen
en ten deele reeds veel lager worden aangetroffen; want deze
zouden toevallig met de zaden van Europeesche groenten kunnen
zijn overgebracht, en zieh ontwikkeld hebben waar zij een daar-
voor geschikten bodem en klimaat vonden. Maar de gansche
vegetatie bestaat voor een zoo groot deel uit aan Europa eigene
geslachten, dat botanici die de ontwikkelingsleer zijn toegedaan,
naar een genetisch verband tusschen de Flora van onze gematigde
luchtstreek en die van Java’s hoogste bergen gezöcht hebben.
Om de mogelijkheid daarvan aan te toonen, wijzen zij op de hooge
waarschijnlijkheid dat Java eenmaal met het vasteland van Azie
verbonden was, terwijl zij meenen dat het in de zoogenaamde
ijBperiode voor de planten der noordelijke gematigde luchtstreek
niet aan gelegenheid zal ontbroken hebben om längs de hoogste
wegen den Evenaar over te steken en de antarctische gewesten
te bereiken.