de Buitenbezittingen, konden worden opgeleid “). Men heeft thans
althans ten deele längs een anderen weg hetzelfde dael bereikt.
Doch hoe talrijk de kleinere inlandsche ambten ook worden,
het is niet denkbaar dat zij ooit talrijk genoeg zullen zijn, om
aan alle afstammelingen der hoofden een bestaan te verschaffen.
Men telt deze ongetwijfeld op Java bij duizenden. Wat er na drie
of meer geslachten, wanneer de man lang ten grave is gedaald
aan wien zijne familie baren luister ontleende, van die Hasse
van menschen wordt, is mij een raadsel. Men kan het zieh nau-
welijks anders voorstellen, dan dat zij ten slotte zieh in de volks-
klasse verliezen, en landbouwers, visschers, handwerkslieden of
handelaren, misschien vagebonden en bandieten worden.
Hoe groot dan ook op Java de afstand zij tusschen den geringen
man en den adel, eene absolute scheiding schijnt niet tusschen
beide te bestaan. Ook de oude vorsten hebben somtijds geringe
lieden, krachtens de volheid hunner macht, tot hoogen rang en
stand verheven, en wij zagen dat het Gouvernement ditvoorbeeld
volgt. Yrouwen van geringen stand, die als goendiks in de ha-
rems van vorsten en regenten worden opgenomen, worden de
moeders van Pangerans en Radens, en vrouwen van adel die
mannen van geringen stand huwen, helfen hen eenigermate tot
zieh op. Eindelijk verliezen de verre afstammelingen van de vorsten
en hoofden, voor zoover ze niet zelven tot waardigheden
geroepen worden, trapswijze de adellijke titels en voorrechten,
zoodat zij ten laatste ook wel niet langer, eenige aanspraak op
onderscheiding van de zijde des volks kunnen doen gelden.
Deze feiten kunnen niet gemakkelijk in overeenstemming gebracht
worden met de voorstelling, die als van zelve voortvloeit
uit hetgeen boven 2) over den oorsprong der taalsoorten gezegd is ,
dat, in tegenstelling met de volksklasse, die in ’t algemeen genomen
uit de afstammelingen der oorspronkelijke bewoners des lands be-
staat, de adel de Hindoesche kolonisten en veroveraars uit de
drie hoogere kästen vertegenwoordigt. Dat werkelijk de kästen
*) T. v. N. I . 1855. H . 403.
2) Bl. 408.
op Java bestaan hebben, kan intusschen niet twijfelachtig zijn.
Het blijkt ten duideljjkste uit haar voortbestaan op Bali; want
Bali is de toevlucht geworden van het Javaansche Hindoeisme,
voor zoover het zieh de heerschappij van den Islam niet wilde laten
welgevallen; het blijkt ook uit eenige uitdrukkingen der Javaansche
taal zelve, waarin nog soedrä een naam van het volk, satrijä
(verbasterd uit xatrija, den Sanskrietschen naam van de käste
der vorsten en ridders) een gewone naam der edellieden is, en
aija of rija, een titel die meer dan eenige andere stipt tot per-
sonen van vorstelijke afkomst beperkt is, zonder twijfel een
Sanskrietschen oorsprong heeft. Intusschen heeft de Javaansche
maatschappij, door de invoering van den Islam en de vestiging
van het Europeesch gezag , geweldige omkeeringen ondergaan, en
daar niemand zieh ooit de möeite heeft gegeven den invloed dier
omkeeringen op de maatschappelijke toestanden aan te wijzen,
moeten wij ons niet verwonderen zoo de oorzaken van het ver-
schil tusschen voorheen en nu niet altijd gemakkelijk zijn op
te sporen en vaak geheel in het duister blijven schuilen.
Zeker. is het intusschen, d a t, zoo de klove tusschen volksklasse
en adel in de Javaansche maatschappij niet geheel onoverkomelijk
is, toch het verschil tusschen de massa en hare hoofden op de
scherpst mogelijke wijze is geteekend. Hiermede gaat echter in
het algemeen een eerbied voor meerderheid van rang en ja ren ,
ook onder lieden van denzelfden stand, gepaard, waarvan wij ons
nauwelijks een denkbeeid kunnen vormen, en die zieh het dui-
delijkst in het vroeger beschouwde gebruik der taalsoorten ') teekent.
Eaarmate men in de onderworpenheid der minderen jegens hun meer-
deren door gewoonte of opvoeding meer of minder behagen vindt, en
in het algemeen zieh omtrent het Javaansche volkskarakter een
günstiger of ongunstiger voorstelling heeft gevormd, noemt men
de Javaansche eigenaardigheden in dit opzicht verfijnde beleefd-
heid of slaafsche kruiperij. Wanneer de Javaan in tegenwoor-
digheid van zijn hoofd met de beenen over elkander gehurkt z it,
de handen in den schoot legt, de oogen nederslaat; wanneerhij