soort van tamboerijn, die echter alleen bij geimproviseerde voor-
drachten van enkele personen, bij opto.chten en bij sommige religieuse
dansen gebruikt wordt ').
De schudinstrumenten zijn de rodjèh en de angkloeng, die in
kleineren vorm sentir heet. De eerste is vergelijkbaar met onze
Turksche schel en komt alleen voor in de gamëlan mönggang
en de gamëlan tjara Bali, welke laatste eigenlijk op Bali te
huis behoort (de naam beteekent: op de wijze van Bali), maar
in de Yorstenlanden bij huwelijken van hooge personages en
in Kediri bij den dans der tamèng-glèlèng voorkomt. Deze dans, op
het feest bij het einde der vasten door vier fraai uitgedoste
knapen uitgevoerd, moet vroeger ook met de voordracht van een dalang
zijn gepaard gegaan.
Een meer bekend en veel merkwaardiger instrument is de
angkloeng, het nationaal instrument der Soendaneczen. Het is
evenwel ook aan de Javanen niet onbekend, en komt bij hen
voor deels in de gamëlan bonang rèntëng, deels in de gamëlan këm-
plong of gamëlan goembëng. Deze laatste dient tot begelei-
ding van den dans en den zang van publieke danseressen en
heeft den laatsten naam naar een nog niet vermeld blaasin-
strument, dat bestaat uit een aan beide zijden open bamboe-
koker, vastgehecht in en uitstekende boven een tweeden ruinieren
die aan de onderzijde door de geleding gesloten is. Door hierin
te blazen worden doffe afgebroken toonen voortgebracht. De bedoel-
de gamëlan bestaat öf uit de angkloeng met de goembëng, öf
uit këndang, selompret en goembëng; doch dit la a ts te ’instrument,
ofschoon het hier nooit ontbreekt, vervult altijd een
ondergeschikte rol.
De angkloeng is geheel van bamboe gemaakt. De basis, die
wij den zangbodem zouden kunnen noemen, bestaat uit een gaven,
juist bij de geledingen afgesneden en dus aan beide zijden gesloten
bamboekoker, waarvoor men naar gelang der grootte van
het instrument bamboe van verschillende soort gebruikt. In dien
koker zijn op onderling gelijke afstanden vijf of zes langwerpige
*) Vgl. bl. 337.
openingen gemaakt. Aan de beide uiteinden van dien zangbodem
wordt, door middel van inkepingen, een lange bamboezen lat
gehecht, in dier voege dat zij twee rechtop. staande stijlen
vormt, met een boog aan de bovenzijde. Aan de beide stijlen is
op ongeveer drie vierden der hoogte een dwarslat, evenwijdig
met den zangbodem, stevig bevestigd, en aan die dwarslat worden
, door daartoe aangebrachte gaten, vijf of zes bamboekokers,
dünner dan de tot zangbodem dienende en van trapswrjze verminderende
dikte en lengte, geregen, zoodat zij recht op en
neer en met eenige tusschenruimte naast elkander hangen. Al
die kokers zijn aan het ondereinde met twee uitgesneden ver-
lengsels in dier voege in de gaten van den zangbodem gehecht,
dat zij bij de schudding wel voor- en achterwaarts, maar niet
zijwaarts kunnen slingeren. De kunst der samenstelling bestaat
in het zorgvuldig kiezen en pas maken der bamboezen, zoodat
zij goed gestemd zijn.en bij de schudding steeds een harmonisch ge-
luid voortbrengen De boog wordt veelal met vederen, kwastjes
van koralen en andere fraaiigheden versierd. De grootste angkloengs
zijn tot 1 | meter hoog en | meter breed, terwijl de kleinste tot
een hoogte van 25 en een breedte van 20 centimeters afdalen.
De grootste geven de schoonste en volste tonen; de toon der
kleine ontaardt vaak in een weinig harmonieus gekletter.
Bij de feestelijke optochten die onder de Soendaneezen, zoowel als
onder de Javanen, bij alle gewichtige huiseljjke gebeurtenissen,
zooals een huwelijk, een besnijdenis, de tandslijping, hettammat
ngadji *), gehouden worden, vervangt bij de eerstgenoemden
een corps ankloengers de gamelan bonang renteng, die bij
laatstgemelden aan deze gelegenheden eigen is. De angkloengers
gaan, ten getale van 15 ä, 20, in rijen van drie of vier naast elkander,
met instrumenten van verschillende grootte gewapend en voorafge-
gaan door tandakkers 2) of voordansers, wier kunst echter, gelijk al
het dansen der inlanders, meer in het Yerdräaien en in allerlei
*) Zie boven, blz. 381.
2) Tandak is het Maleische woord voor de inlandsche wijze van dansen. In het
Javaansch zegt men djogèd, in het Soendaasch ngibing.