men allerlei grassen en cyperaeeeen, najadeeen enxyrideeen,
kranswieren en paardestaarten (equisetaceeen). Vooral verdient
de aandacht een rietachtig gras, pajoengboeng genaamd, dat tot
eene hoogte van 10 ä 15 voet opschiet, en , gepaard met Equise-
tum laxum, sommige rawa’s met zulk een dik bekleedsel over-
dekt, dat men de golvende veerkrachtige oppervlakte zonder
gevaar kan betreden. In het Dieng-gebergte vindt men demeer-
oevers omzoomd door een blauwachtig groene strook, gevormd
door de kalmusplant (Acorus calamus), door de Javanen dringoe
genaamd. Op de niet moerassige plekken der met gras begroeide
streken vindt men reeds vele planten die tot de Javasche
Alpenflora behooren, en die anders slechts in de vierde zone
voorkomen, zooals aardbezien, ranonkels,, viooltjes, weegbree
enz., in soorten die, schoon doorgaans verschillend van die onzer
noordelijke gewesten, toch dikwijls sterk daarnaar zweemen.
Yan het woud zonderen zieh in deze zone in Midden- en Oost-
Java twee bepaalde groepen af, gevormd door geboomte dat
gezellig in grooten getale nevens elkander groeit en geen andere
boomen in zijne nabijheid duldt. De Keloet is reeds van eene
hoogte van 3000 voet tot aan zijne ruimöOOO voet hooge kruin
met kajoe anggring (Parasponia parviflora) begroeid; op den
Merapi wast dezelfde boom aan de zuidelijke helling, op eene
hoogte van 5000 h 6000 voet, en maakt er de bovengrens uit
van de hoogstammige wouden, die vervolgens in struikwilder-
nissen overgaan. De anggring vormt dichte, sierljjke boschjes;
hij verheft zieh op eenslanken, doorgaans gekromden, grijskleu-
rigen stam tot eene hoogte van 20 k 25 voet, en schiet danlange,
aan het einde sterk verdeelde takken, die een ijle, als een soherm
gevormde kroon van niet zeer groote bladeren dragen. In het
geheel bereikt de boom ten hoogste 40 voet en hij wordt korter
naarmate hij hooger längs de hellingen opstijgt.
De ijemoro- of casuarinenwouden bestaan of uit Casuarina
montana of uit Casuarina Junghuhniana, twee nauw verwante
boomsoorten, die op Java meer dan eenige andere onze pijn- en
denneboomen vertegenwoordigen; haar naam is, zegt men, ont-
leend aan de overeenkomst van haar zonderling, uit zeer fijne,
bosvormig aaneengegroeide en in scheden besloten naalden gevormd
loof met de haarachtige vederen van den kazuaris. In
West-Java komen deze boomen niet voor; men vindt de tjemoro-
boomen het eerst op den Lawoe en oostwaarts vandaar op de
toppen van alle bergen die hooger rijzen dan 4500 voet. Het
weligst groeit de boom tusschen de 5500 en 6500 voet, maar
men vindt hem tot eene hoogte van 9000 en 9500. In de lagere
streken bereikt hij eene hoogte van 30 tot '5 0 , in de hoogere
van 80 tot 90 voet , in de hoogste krimpt hij weder tot 30 k 20
voet ineen. Zijn stam is recht en slank, zijn hast ruw en gekor-
ven en vaak geheel bedekt met mikroskopische paddestoelen,
die zieh aan ’t ongewapend oog als vermiljoenkleurig meel voor-
doen. Geene woekerplanten of lianen hechten zieh aan deze
stammen, maar de takken zijn met baardmossen of usneeen behängen.
De bodem waarop deze boomen groeien,.is dor en kaal,
ten hoogste met körte grassoorten en rubusstruiken begroeid,
en bedekt met de verdorde en afgevallen naalden. Een eigen-
aardig geruisch laat zieh hij het minste luchtje, ja zelfs als el-
ders volkomen windstilte schijnt te heerschen, in deze boomen
vernemen. Zonder moeite kan de reiziger zijn tocht tusschen de
stammen van het tjemoro-woud voortzetten, en de herinnering
van zijn noordelijk vaderland wordt bij hem,levendig zoowel door
de zuivere, koele berglucht, die hij inademt, als door het
gezicht van vele fraaie, reeds tot Java’s Alpenflora behoorende
bloemen, die geheel het karakter der vegetatie van de gematigde
luchtstreek vertoonen.
Wij willen, na deze körte uitweiding over sommige eigenaar-
dige plantengroepen dezer zone, onzen tocht door het oorspron-
kelijk hoogstammig woud van gemengde boomsoorten voortzetten,
en bemerken dan dat het aantal parasietplanten, — mossen, varens
en orchideeen, — dat zieh aan stammen en takken he'cht, hoe langer
hoe grooter wordt, terwijl de ons reeds bekende boomen allengs
voor andere plaats maken, en weihaast het woud voornamelijk
uit podocarpus-soorten, eiken en laurineeen bestaat. De eiken
van Java behooren tot een groot aantal, minstens 25 soorten, allen
van onze Europeesche soorten onderscheiden door gaafrandige
11*