men hier in verbazende verscheidenheid vereenigd ziet, en waar-
vau het vorige hoofdstuk ons de voornaamste leerde kennen,
wordt de bodem veelal zorgvuldig schoon gehouden, en hier en
daar ontwaart men tusschen de stammen de woningen der
Javaanscbe landbouwers, schier geheel opgetrokken uit dezelfde
bamboe-soorten die aan het gansche dorp tot ringwal verstreichen.
Bij de bouwwijze en inriehting dezer woningen willen wij, eer
wij verder omziennaar hetgeen de dessa ons te beschouwen geeft,
eenige oogenblikken verwijlen.
Het gewone inlandsche huis wordt in het Maleiscb roemah,
in het Soendaasch imah, in het laag-Javaansch omah, doch
in het hoog-Javaansch grijä genoemd. Men kan het inhetalge-
meen beschrijven als een kleine vensterlooze hu t , die de bewoner
zelf geheel van bamboe vervaardigd en met alang-gras of atap
(waarvoor men doorgaans de bladeren van den nipah- of van
den kiraipalm *) bezigt) gedekt heeft. Er zijn echter eenige
plaatselijke verscheidenheden, en inzonderheid bestaat er tusschen
de Soendaneesche en de echt-Javaansche woningen een in het
oog loopend verschil. De eerste zijn imah galadag, huizen met
een vloering van naast elkander gelegde bamboe, en worden, als
zij afgewerkt en behoorlijk ingericht zijn, ook imah tangga genoemd,
in welke verbin ding het woord tanggah eigenlijk Maleisch
js en t r a p beteekent. Deze huizen volgen namelijk in zooverre
het gewone type der Maleisehe woningen, dat eigenlijk het alge-
meene van die der bewoners van Insulinde i s , dat zij eenige, doorgaans
twee of drie voeten boven den grond op palen staan, zoo-
dat de ruimte onder het huis, in vakken afgedeeld, tot verbljjf
strekt aan de kippen, eenden en geiten. Men heeft dus een trap
of ladder met eenige weinige sporten noodig om het huis te be-
reiken; maar schoon men dikwijls van imah tangga hoort spreken,
wordt de trap of ladder zelf in het Soendaasch nooit tangga,
maar steeds taradje genoemd. Deze inriehting heeft ongetwijfeld
groote nadeelen; want door de reten van den bamboevloer stij-
gen uit de beestenhokken daaronder, die tevens verzainelplaatsen
zijn van den afval, het vuile water en andere onreinheden,
door de openingen van den vloer heen daarin geworpen of uitgego-
ten, stinkende en verpestende dampen omhoog. Daar anders de
dorpen en huizen der Soendaneezen doorgaans vrij zindelijk zijn,
moet men zieh verwonderen dat zij deze walgelijke gewoonte be-
waard hebben. Haar oorsprong is intusschen niet ver te zoeken. De
bewoners van Insulinde waren van oudsher zeevaarders en vestigden
hunne dorpen bij voorkeur aan de läge stranden en bij de mondingen
der rivieren, waar de vloed den geheelen omtrek onder water
zette. De huizen op palen te bouwen was dus het middel om ze
droog te houden, en de afval daaronder verzameld werd door het
water weggespoeld. Jammer slechts dat men deze gewoonte ook
behouden heeft, toen men zieh in het binnenland op drogen
grond ging nederzetten. Overigens is een goed gemaakte bam-
boezen vloer, waarbij steeds rotan in plaats van spijkers of pennen
tot verbindingsmiddel dient, glad, lenig en buigzaam, en
even gemakkeljjk om er blootsvoets op te gaan, als aangenaam
om er op te slapen, wanneer hij met matten bedekt is ').
Het is eene bepaalde verbetering van dit oude type der woningen
, dat de eigenlijke Javanen hunne huisjes onmiddellijk op den
beganen grond oprichten, en daar dit ook algemeen in Hindostan
geschiedt, kan men hier wellicht weder een spöor van Hindoeschen
invloed opmerken. In de echt Javaansche districten heet de woning
van den gewonen inlander omah limasan, welke naam evenwel niet
bepaald een op den grond in tegenstelling met een op palen staand
huis aan wij st, maar betrekking heeft tot den vorm vanhetdak.
Het is namelijk een huis met een overhangend of zoogenaamd
wolvedak, zooals ook de huizen der Soendaneezen hebben, en
vormt een tegenstelling met de zeldzamer voorkomende omah
kampoeng of huizen met rechtopgaande gevels. Men heeft ook
bijzondere namen voor andere kleine verscheidenheden van bouwwijze
of inriehting, zooals de omah djäglä en omah toempang,
huizen voor mindere en aanzienljjkere hoofden , toegerust met acht
afdaken, vier hoogere en vier lagere; de omah tjeblok, waar