# ♦
iii deze houding bljjft wachten tot zijn hoofd hem toespreekt, en
dan de vlak tegen elkander gedrukte handen langzaam omhoog
brengt, zoodat eerst de duimen schier de punt ran den neus
raken en daarna, terwijl hij het hoofd een weinig vooruitbrengt,
de toppen der vingers even boven het voorhoofd uitsteken;
wanneer hij vervolgens het hem toegevoegde Ngoko met de
grootste bescheidenheid in eerbiedig Krämä beantwoordt, en zieh
liefst tot het bekende „Inggih, Toewan“ , — ’t is zoo Heer, — de
uitdrukking der eerbiedige berusting, bepaalt; wanneer hij, als
hij een hoofd op den weg bemerkt, zijn ploeg verlaat of zijn
Tracht laat staan, om zieh aan de zijde van den weg hurkende
ne£r te zetten (dodok), totdat het voorwerp zijner vereering voorbij
is; — dan kan men in dat alles, met Dr. Greiner ‘), louter door
’s lands gebruik voorgeschreven vormen zien, die niet noodwendig de
teekenen zijn van een slaafschen geest. Maar als de Javaan de houding
en blikken van zijn meester bespiedt, om hem te antwoorden
zooals hij verlangt; wanneer hij zieh beijvert de onaangename
waarheid voor hem te verbergen; wanneer hij zijne wenschen
als eischen * aanmerkt die hij hem niet dürft ontzeggen, en zijn
buffel, zijn kind, zijn vrouw aan die wenschen ten offer brengt,
ofschoon misschien zijn hart van wrevel brandt en zijne hand
liever zou grijpen naar het moordstaal; dan vertoont zieh die
onderworpenheid in een geheel ander licht, en zien wij in haar
de wränge vrucht eener' eeuwenlange verdrukking, die in het
Javaansche volkskarakter een gebrek heeft doen wortel schieten,
dat even moeilijk uit te roeien als verderfelijk in zijne gevolgen is.
*) Over land en zee, 145.
BINDE VAN HET EERSTE DEEL.