riviertjes, die zieh onder den naam van Kali Misini vereenigen
en naar het zuiderstrand afvloeien. In dezelfde vlakte worden
nog een aantal andere rawa’s van geringere uitgestrektheid aan-
getroffen.
Dieper in het binnenland, in het Samarangsch regentschap 8a-
latiga, ligt eene andere bekende rawa, maar die bij uitzondering
van vulkanischen oorsprong is, de rawa Pening. Deze rawa is
het diepste zuidoostelijke gedeelte van den ketel van Ambarawa,
een vlakken dalgrond van rondachtigen vorm tusschen
den zuidehjken en zuidoostelijken voet van den Oengaran en de noor-
dehjke voorbergen van den Merbaboe, 1400 voet boven de oppervlakte
der zee. De ketel van Ambarawa is de grootste vulkanische bodem-
verzakking die Java heeft aan te wijzen, en is van soortgehjken oorsprong
als de groote meren van Manindjoe en Singkarah op Sumatra;
ongetwijfeld zou zieh ook hier door den njken toevloed van
water een eigenbjk meer gevormd hebben, indien bet water zieh
niet door een smalle rotskloof een doortocht gebaand had naar
bet noordoosten, de Kali Toentang genaamd. Een groot gedeelte
van den dalbodem van Ambarawa is veenachtig en bestaat slecbts
uit een turfkorst ter dikte van 7 tot 20 voeten. In 1838 barst-
te deze turfkorst op eene plaats waar de dikte 7 ä 10 voetbe-
droeg, en verbief zieh eene piek van omstreeks duizend voet in
doorsnede tot een zeer stompen kegel ter boogte van dertig voet,
met loodrecht afgebroken, zeven voet dikke wanden, terwijl uit
het middelpunt de veengrond uitvloeide.
De Toentang krijgt, na den dalketel verlaten te hebben, al spoe-
dig het karakter van een onstuimigen bergstroom, die talrijke
kleine watervallen vormt. Na de uitgestrekte alluviale vlakte
bereikt te hebben, die zieh längs den linkeroever van de Tangoei
Angin en verder westwaarts längs bet strand tot Samarang uit-
strekt, neemt zij den naam aan van Kali Sampangan en stört zieh
beneden Demak, naar welke plaats zij ook rivier van Demak ge-
noemd wordt, ten zuiden van den mond der Tangoei Angin in de
Java-zee. De rawa Pening vormt met de Kali Toentang de bekende
positie die als een der gewichtigste punten voordeverde-
diging van Java bescbouwd wordt. Bij Ambarawa, aan de westzijde
van bet moeras, is de vesting Willem I gebouwd, die de
hoofdversterking dezer positie uitmaakt , doch in 1865 door eene
aardbeving zware schade beeft geleden, terwijl het verder zuid-
waarts gelegen geretranebeerd kamp van Banjoe Biroe geheel
werd verwoest.
Een dergelijken oorsprong als de dalketel van Ambarawa beeft
ook de Dano in Bantam. Zij wordt ömsloten aan de westzijde
door het Anjersche gebergte, aan de oostzijde door de voorbergen'
der uitgedoofde, door een diepe kloof gescheiden tweelingsvul-
kanen Karang en Poelasari, de eenige kegelbergen die in de
residentie Bantam gevonden worden. Naar de westzijde heeft zij
een uitwatering door een spieet in de diepste plaats van den
kringvormigen rand die haar omgeeft. Eenmaal was deze ketel
geheel met water gevuld en vormde hij een werkelijk meer, zoo-
als de naam Dano nog aanwijst, maar allengs werd hij ondieper
en raakte bij met slijk opgevuld. Hij vertoonde zieh toen als een
groote kom met een weeken en slibberigen bodem, nog gedeel-
telijk met water gevuld, waaruit eenige vlakke met boomen
begroeide eilandjes oprezen, en wemelende van krokodillen.
De toenemende verslijking wordt grootendeels toegesebreven aan
het aanhoudend opwellen van beete modder uit de onpeilbaar
diepe kolk Pinasa, in bet midden van den ketel gelegen. Thans
is de Dano, door tussebenkomst van bet Gouvernement, door
de droogmaking van duizenden bouws in eene seboone, vrucht-
bare vlakte bersebapen,. die, van de hellingen van den Karang
gezien, een prächtig natuurtooneel oplevert, maar in wier midden
nog steeds warm water met slijk gemengd opborrelt.
Ook in Java’s Oostboek wordt een meer van soortgelijken oorsprong
aangetroffen, de Eanoe Kelindoengan of het meer van
Grati, beroemd door zijne krokodillen, zijne visschen en detal-
looze eenden die over zijne oppervlakte zweven en wier gezouten
eieren heinde en ver verzonden worden. Het meer ligt in Pa-
soeroean, aan den voet der noordelijke uitloopers van den Te-
nger, en wordt voor een der vroegere punten van eruptie van dat
gebergte gebouden. Het wordt omsloten door een laag heuvel-
achtig terrein, dat uit tracbiet-conglomeraat, vulkanisch puin en