van Java de hären niet geknipt of geschoren worden, maakt toch
de kinderlijke leeftijd hierop een uitzondering. De profeet heeft
aan de ouders de verplichting opgelegd om jongens uiterlijk op
hun tweede jaar het hoofd te scheren, en slechts twee haarlokken
daarop te laten staan ’). Dit voorschrift wordt op Java vrij algemeen
opgevolgd, gelijk er in het algemeen de voorschriften van den
Islam ijveriger betracht worden, naarmate zij meer in den grond
onverschillige uiterlijkheden betreffen. De haarbosjes die aan
weerszijden van het hoofd blijven staan, en allengs tot lange
staarten aangroeien, terwijl het overige haar van tijd tot tijd wordt
afgeschoren, heeten koetjir of gombak.Wanneer de jongen zal besne-
den worden, wordt de punt van deze haarstaarten afgeknipt en van
nu aflaat men aan het haar den vrijen wasdom; maar den bruidegom
worden nogmaals eenige hären, ter lengte van een duim onge-
veer, plechtig afgesneden op de plaatsen wäarhij alskind de koetjir
heeft gedragen. Het afknippen der staarten heet bij beide gele-
genheden toegel koetjir, en wordt tegen een klein geschenk door
een santri of priester verricht. Maar een dergelijk gebruik heb-
ben de Javanen ook op de meisjes toegepast. Bij deze bljjft echter
aHeen eene kleine piek op de kruin van het hoofd ongeschoren,
zoodat zieh een kuif vormt, koentjoeng geheeten, en die men
niet tot een staart laat doorgroeien, ofsehoon zij altijd langer
blijft dan het overige zeer kort afgeknipte haar. Het knippen der
kuif, toegel koentjoeng, heeft, even als dat van de staarten der
knapen, bij de besnijdenis en bij het huwelijk plaats.
De dagelijksche lijfsieraden der Javanen zijn doorgaans van
geringe waarde. De oorsieraden der vrouwen (Hg. soeweng, Hr.
sengkang, Mal. soebang) zijn meest van buffelhoorn of koper en
hebhen den vorm van een dun langwerpig klosje; de ringen waar-
mede beide seksen de vingers tooien, zijn meestal slechts van rood
of geel koper, bij de mannen zelfs vaak van ijzer. Doch bij
plechtige gelegenheden en in ’t algemeen bij personen van
aanzien worden deze sieraden door gouden vervangen en zijn in
de ringkassen edelgesteenten van verschillende kleuren gevat.
*) Van den Berff, Beginselen van het Moh. recht. 131.
Als blanketsel voor het aangezicht, vooral voor bruiden, wordt
veel gebruik gernaakt van wedak (Mal. bedak), d. i. rijstpoeder
met rozenwater of ander welriekend vocht aangemaakt.
Met de zorg voor het lichaam staat nog een ander gebruik
in verband, waardoor de Javanen eene der schoonste gaven van
de natuur, een mond met witte en regelmatige tanden, moed-
willig bederven. De gewoonte om de tanden te vijlen en met
goud te bekleeden sehijnt van oudsher algemeen te zijn geweest
onder de volken van Maleischen stam, en behoort tot die lange
reeks van zonderlinge en barbaarsche middelen, waarvan zieh de
natuurvolken bedienen om aan de zucht naar opschik te voldoen.
Yan dit afsehuwelijke gebruik is bij de Javanen de gewoonte
overgebleven om de vier middelste tanden der bovenste rij hol
uit te beitelen (tatah) of met puimsteen af te vijlen (pasah). Daar
hierdoor het verglasel der tanden weggenomen en derhalve hun
zwart worden bevorderd wordt, sehijnt dit gebruik aanleiding
te hebben gegeven, dat de inlanders van witte tanden, „tanden
als van een hond“ , zooals zij zieh uitdrukken, allengs een af-
keer kregen, zoodat men zieh zelfs van kunstmiddelen bedient,
om de afgevijlde tanden ten spoedigste de zwarte kleur te doen
aannemen. Dit geschiedt door inwrijving met een olieachtig zwartsel,
dat men verkrijgt door het branden Yan kokosschalen. Dat vijlen
en zwart maken der boven-snijtanden heeft bij meisjes zoow;el
als knapen dikwijls reeds plaats op het achtste of negende ja a r,
en wordt dan later nog wel eens herhafild, maar moet in ieder
geval aan de voltrekking van een huwelijk voorafgaan. Het wordt
somtijds door de dorpspriesters , anders door oude vrouwen, waar-
schijnlijk de doekoens van de dessa ‘) , verricht.
Men kan in het algemeen zeggen, dat het verschil in kleeding
tusschen de hoogere en lagere standen meer in de fijnheid der
weefsels en de kostbaärheid der stof dan in den vorm der klee-
dingstuklcen bestaat; dat het gebruik van zijde, fluweel en laken tot
de aanzienlijken bepaald is ; dat evenwel de oude voorschriften die
het gebruik van verschillende stoffen of patronen tot bijzondere
klassen beperkten, in de Gouvernements-landen in vergetelheid zijn
*) Zie boven bl. 485.