haar is hoog boven de wenkbrauwen. De borst en ledematen
zijn weinig of niet behaard, en ook het gelaat is doorgaans
baardeloos. Bij de Javanen hebben echter vele mannen een
dünnen knevel, dien zij met groote zorg kweeken en waarop
sommigen niet weinig trotsch zijn.
De volken van het Maleische ras zijn in het algemeen klein,
en hunne gemiddelde lengte is aanmerkelijk beneden die der
Europeanen. Echter bestaat ook in dit opzicht eenig verschil. De
Soendanees is in. het algemeen kleiner dan de Javaan en bereikt
zelden de lengte van vijf voet; daarentegen is hij meer ineenge-
drongen, meer gespierd, grover en sterker gebouwd. De Javaan
is, hij eenigszins grootere lengte, ranker, tengerder, meer ver-
fijnd, ofschoon de borst doorgaans goed ontwikkeld is. Vooralis
de middel der vrouwen hij hen aanmerkelijk dünner. De
ledematen van den Javaan zijn meestal schraal, de handen en
voeten klein, het gebeente fijn, de gewrichten bijzonder lenig.
De Madoerees komt in lengte overeen met den Javaan, maar
is even zoo grof gebouwd en zoo gespierd als de Soendanees.
Men wachte zieh echter die uitdrukkingen anders dan in betrek-
kelijken zm op te vatten. In vergelijking met de Europeanen
is de inboorling van Java in het algemeen klein en fijn. In zijne
bewegingen is hij echter niet vlug; hij staat in dat opzicht ver
hij den Hindoe achter.
De gelaatstrekken van de bewoners van Java zijn in het algemeen
die van het Maleische ra s, doch ook hierin openbaren
zieh verschillen. Het voorhoofd van den Javaan, vnj hoog en
breed, wijkt eenigszins achteruit, terwijl het zieh met zachte
ronding naar kruin en slapen ombuigt. De oogen, door dünne,
gebogen wenkbrauwen gedekt, puilen daardoor vnj sterk uit,
meer althans dan bij den Soendanees, ofschoon in het algemeen
minder dan bij den echten Maleier. De oogspleet, die bij de
Maleische volken doorgaans nauwer dan bij de Europeanen,
maar wijder dan bij de meeste Aziaten en in zeer geringe mate
schuin van stand is, schijnt bij Madoereezen en Javanen doorgaans
vnj ruim en horizontaal te zijn, terwijl bij de Soenda-
neezen de schuinsche stand duidelijk wordt waargenomen. De
neus is bij het ras vrij klein, niet uitstekend, van boven p la t, ove-
rigens recht met eenigszins afgeronde punt en metbreede vleugels
enwijde, vrij sterk geopende neusgaten. Bij de Javanen echter be-
antwoordt hij niet altijd aan deze beschrijving, daar hij bij hen
dikwijls gebogen is en zelfs een haviksneus kan genoemd worden;
bij de Soendaneezen daarentegen is hij doorgaans kort,
plat en breed. De mond, bij alle Maleische volken groot, met
dikke . doch welbesneden lippen, is bij de Javanen grooter en
meer vooruitstekend dan bij de Soendaneezen. Fraaie, witte
tanden zouden aan al deze volken gemeen zijn, zonder de af-
schuwelijke gewoonte om de tanden af te vijlen en zwart te
maken. Bij het geheele ras zijn de jukbeenderen sterk ontwikkeld
en is het overigens ovale gelaat in de bovenwangstreek
breed; maar de Madoereezen zijn bij uitnemendheid door sterk
uitpuilende jukbogen gekenmerkt, terwijl bij de Soendaneezen
het gelaat iets Vierkants heeft, dat bij de Javanen niet zoo ge-
vonden wordt. In het algemeen zijn bij den Soendanees de gelaatstrekken
onbeduidend en wezenloos, terwijl zij bij den Javaan
en Madoerees veel meer karakter uitdrukken.
De vrouwen staan op Java in het algemeen genomen in wel-
gemaaktheid bij de mannen achter; die der lagere volksklasse
althans, dagelijks aan de lucht blootgesteld en tot zwaren arbeid
geroepen, verliezen doorgaans alle bekoorlijkheid, zoodra de vaag
der jeugd voorbij is, en worden bij klimmende jaren meestal
afzichtig leelijk. Onder de vrouwen en dochters der hoofden en
aanzienlijken, die zieh doorgaans in huis houden, is schoonheid
minder zeldzaam. Tot het ideaal daarvan behoort bij de Javanen
eene goudgele lichaamskleur.
In het algemeen schijnt de gegeven schets het meermalen
uitgesproken oordeel te bevestigen, dat de echte Javaan meer
dan de Soendanees en Madoerees overeenkomt met de eigenlijke
Maleiers, die hun naam aan het gansche ras hebben medege-
deeld. Het verdient dus opmerking, dat de Javanen en Maleiers
op ongeveer gelijken trap van beschaving staan en daarin de
meeste overige volken van het ras overtreffen, terwijl bij beide
invloed van en vermenging met Hindoes, ofschoon niet in dezelfde
19