zwang; de Profeet trachtte aan de heidensche plechtigheden, daar-
mee verbonden, die hij niet durfde afschaffen, eene mosleemsche
beteekenis onder te schuiven. Doch de zoo yaak beschreven en
gecommentarieerde plechtigheden der bedevaart zelve behoeven
ons hier niet bezig te houden. Ik kan volstaan met eenige öp-
merkingen over de yerplichting daartoe, oyer de mate waarin
door Java’s beyolking aan die yerplichting voldaan wordt, over
het bijzonder karakter dat het yoldoen aan die yerplichting aan
de personen geeft die er gehoor aan hebben gegeven.
De Profeet heeft aan iederen mos lern, man of vrouw, de yerplichting
opgelegd om ten minste eenmaal in zijn levende bedevaart
naar Mekka te doen, zoodra hij aan de vereisehten voldoet
en geene wettige verhinderingen bestaan. De yerplichting begint
met de meerderjarigheid en onderstelt de persoonlijke vrijheid en
het bezit der verstandelijke Vermögens. Geldelijk onvermogen,
lichamelijke zwakheid en onveiligheid van den weg worden als
wettige hindernissen erkend. Zoodra men verkeert in den toestand
waarin men tot de bedevaart verplicht is, en geene hindernissen
bestaan, moet men de eerste de beste gelegenheid aangrijpen
om haar te verrichten; want het menschelijk leven is onzeker,
en wie door den dood wordt verrast, eer hij in dit opzichtzijne
schuld aan God heeft voldaan, laat die schuld na aan zijn erf-
genaam, zoodat deze zieh daarvan öf in persoon moet kwijten,
of uit de nalatenschap afzonderen wat noodig is om haar door
een gemachtigde te laten yoldoen. Ook buiten dit geval kan ieder de
bedevaart in zijn naam door een gemachtigde doen verrichten,
eene vergunning die aanleiding heeft gegeven tot vele misbrui-
k e n , waarover het echter hier de plaats niet is uit te weiden.
In landen zoover van den hoofdzetel des Islams verwijderd
als Java, is het aantal der bedevaartgangers natuurlijk beperkt.
Eene reis naar Mekka ligt geheel buiten het bereik van den geringen
Javaan, en men heeft opgemerkt dat in vele, zoo niet de
meeste, Javaansche handschriften die over het religieuse recht
handelen, en bepaaldelijk ook in de boekjes die voor het gods-
dienstig onderricht dienen, de bedevaart öf in het geheel niet
of slechts ter loops wordt vermeld, waarschijnlijk omdat men
de bepalingen daaromtrent voor lieden die toch in den regel aan
de bedevaart niet kunnen denken, van minder praktisch belang
a c h t1). In het koloniaal verslag over 1849 leest men, dat vele
door de Regeering geraadpleegde verlichte belijders van den Islam op
Java de bedevaart geen yerplichting achten voor geloovigen wier
woonplaatsen zoo ver van Mekka verwijderd zijn. Mystische schrij-
vers troosten soms de geloovigen op Java, die het onbevredigd
verlangen koesteren om het heilige land van den Islam te äan-
schouwen, door de leer te verkondigen, dat er een betere bedevaart
is dan de lichamelijke, een bedevaart die in een godsdienstig
en zedelijk leven bestaat, dat men leiden kan zonder Mekka
bezocht te hebben; ja dat het zonde is naar Mekka te gaan, wan-
neer men zijn huisgezin onverzorgd achterlaten en zijn leven
aan gevaar blootstellen moet, en dat velen die op den tocht aan
booze neigingen en hartstochten botvieren, ‘door de bedevaart
meer schade aan hunne zielen lijden, dan hun wezenlijk welzijn
bevorderen s).
Deze zienswijze kon aan de Europeesche beheerschers van
Indie niet dan welkom zijn. Yan den Islam zooals hij op Java
gekend en betracht wordt, hadden zij weinig te vreezen, maar
de Mekkagangers werden als een gevaarlijk element beschouwd,
omdat zij natuurlijk op hunnen tocht meer van den waren geest
van den Islam doortrokken werden en door den reuk van heilig-
heid waarin zij stonden, grooten invloed konden oefenen op de
bevolking. De Oost-indische Compagnie kon door haar monopolie,
dat het handelsverkeer binnen enge grenzen beperkte, op de Mekkagangers
gemakkelijk toezicht houden; maar nauwelijks kon de
handel vrijer ademhalen, of men zag het aantal bedevaartgangers
toenemen in eene mate die de bekommering der Regeering gaande
maakte. In 1825 werd verordend, dat ieder die van Java naar
Mekka ging, / 1 1 0 voor een pas moestbetalen, en toen bleek
dat die verordening dikwijls ontdoken werd, bepaalde men in
1831, dat ieder die van Mekka terugkeerde zonder de ¡fllObij
*) Niemann, Inleid, tot de kennis van den Islam, 408 v, 480.
3) Niemann, 409. - - ...