te worden. Alle zangers nemen nauwkeurig dezelfde maatinacht,
allen beginnen en eindigen volkomen op hetzelfde oogenblik. Nadat
bet concert met eenige tusscbenpoozen omstreeks vijf kwartier
heeft geduurd, wordt bet woud weder volkomen stil en geen
enkele toon wordt meer vernomen.
De laatste groep der rhyneboten vormen dq hemipteren of
wantsen, waaronder ook op Java de echte cimices (acanthiadae),
.onder den naam van koetoe boesoek bekend , de woningen verpesten
en slechts met veel moeite daaruit te weren zijn. Yele
soorten van hemipteren leven echter niet in de huizen, maar in
het water of op . het veld. De rivieren en moerassen van Java
leveren overvloedig voedsel aan onderscheidene soorten'van noto-
nectidae, nepidae en hydrometridae, terwijl andere, tot deredu-
vidae, capsidae, lygaeidae, coreidae en pentatomidae behoorende
soorten de tuinen en velden rondom de kampongs bewonen. Yan
.deze laatste is wel de meest verafschuwde soort de tot de lygaeidae
behoorende walang sangit (Stenocoris varicornis Burm.),
een insect dat groote schade aan het rijstgewas berokkent, een
bijtend vocht van zieh geeft dat zeer voor de oogen gevreesd
wordt, en, gelijk vele hemipteren, een ondragelijken stank ver-
-spreidt, waarom het in de woningen, die het dikwijls des avonds
binnenvliegt, een zeer onwelkome gast is. De heer Snellen van
Vollenhoven heeft in zijn „Essai d’une faune entomologique de
.1 Archipel Indo-Aeerlandais ^ de op Java voorkomende soorten der
tot de pentatomieden behoorende geslachten Pentatoma en Scu-
tellera beschreven en afgebeeld, en onze verbazing gewekt door
de kleurenpracht die ook deze. verachte insecten ten toon spreiden.
De rij der tweevleugelige insecten of dipteren wordt geopend
door de vlooien (pulices), ofschoon zij de eigenlijke vleugelen missen.
Zij zijn op Java den mensch minder tot last dan in Europa, maar
zijn er daarentegen een kwelling voor de meeste huisdieren. De
inlandsche naam is ketjoppet. De luisvliegen (pupiparae), die de
•tweede groep der dipteren vormen en parasietisch op warmbloedige
dieren leven, schijnen op Javavooral vertegenwoordigd door het
geslacht Olfersia, waarvan de soort longipalpis op verschillende
.vogels gevonden is.
De overige dipteren verdeelt het gewone spraakgebruik in
de twee groote groepen van vliegen en muggen, waaraan de
wetenschappelijke namen brachycera en nemocera beantwoorden.
Beide zijn op Java door tal van familien, geslachten en soorten
vertegenwoordigt; de inlanders heeten de eersten lalar, de anderen
njamoek. Merkwaardig is het dat juist Java in Antidoxion
een geslacht bezit dat tusschen beide het midden houdt. De
vliegen, die in menigte de woningen binnendringen en op
alle provisien azen, kunnen op het heetste van den dag een
ondragelijke last worden; maar erger zijn sommige soorten van
muggen. De Europeanen in Indie noemen alle stekende muggen
die den mensch aanvallen, met een aan het Spaansch of Portu-
geescb ontleenden naam, muskieten '). Dat deze op het zweet en
bloed van menschen en hoogere dieren verlekkerde insecten in
alle vochtige en moerassige streken van Java eene vreeselijke plaag
zijn, is van te algemeene bekendheid, dan dat wij er hier lang
bij zouden stilstaan. Te Batavia en elders in de strandvlakten
worden de ledikanten des daags door een kipas (waaier) of sapoe
lidi (bezem uit de stengels van kokosbladeren vervaardigd) van
dit ongedierte gezuiverd, en hun de terugkeer door het rondom
onder de matras vastgestopte gazen behangsei, dat bij het naar
bed gaan niet meer dan volstrekt noodig is wordt opgelicht,
zooveel mogelijk afgesneden. Zijn deze voorzorgen verwaarloosd,
dan kan men de hoop op een rüstigen nacht wel opgeven. De heische
trompetten der muskieten verdrijven den slaap zelfs van afgematte
oogen, en hun angel dringt door de lichte nachtkleedij en over-
dekt het lichaam met pijnlijk jeukende builen, die bij nieuwelin-
gen niet zelden in hardnekkige verzweringen overgaan.
De dipteren van Java zijn nog gebrekkig bekend. De verza-
melingen van Wallace, die het meest tot de kennis der diptero-
logische Fauna van den Indischen Archipel hebben bijgedragen,
zijn bijna uitsluitend op andere eilanden bijeengebracht. Daarentegen
heeft de te vroeg gestorven Doctor Doleschall, benevens
een aantal Amboineesche, ook vele Javaansche soorten verzameld
x) Mosquito, verkleinvorm van mosca, het Lat. musca.