historische beteekenis dier mythe spreek ik nader in het derde
boek. Er bestaat een Javaansch gedieht waarin de oude gesebiedenis
van Adji Sakä aftot op de stichting van Mädjäpahit verhaald wordt.
Tot denzelfden uitgebreiden cyclus der Javaanscbe heldensage behoo-
ren voorts: de Djäjä Lengkärä Pandji, welk gedieht de lotgevallen behandelt
van Dewä Koesoemä, bjjgenaamd. Djäjä Lengkärä, een vorst
van Mendang Kamoelan, en van zijne opvolgers, wien Djanggälä ten
rijkszetel strekte; de Pandji Anggrenni, waarin de liefdesges chie-
denissen en heldendaden van Raden Pandji Koedä-wanengpa t i ,
den beroemdsten van Djenggälä’s vorsten en den geliefkoosden
held der Javaansche overlevering, bezongen werden; de Damar
Wodan, waarin de wonderbare lotgevallen van den vorst van
dien naam, zijne overwinning op Balembangan, zijn huwelijk
met eene vorstendochter van Mädjäpahit, zijne verheffing op
den troon van dat rijk en zijn zegepraal over al zijne vijanden
worden verhaald; en een aantal andere bewerkingen van het
geheel of een gedeelte derzelfde oude overleveringen. Doch
ofschoon ons de inhoud van al deze gediehten door de veelvuldige
latere omwerkingen bekend is , ontbreken ons de middelen om ons
een juist denkbeeid te vormen van den oorspronkelijken tekst >).
Aan den Javaan ontbreekt alle zin voor historische waarheid.
Alle gewichtige gebeurtenissen worden verklaard uit het recht-
streeksch ingrijpen van bovenaardsehe machten, en het leven van
alle historische personen wordt met de ongerijmdste wonderver-
halen, de wildste voortbrengselen eener teugellooze verbeeldings-
kracht doorvlochten. De Chronologie verkeert doorgaans in schrome-
lijke verwarring, en de Javaansche kronieken zijn voor de
geschiedenis van Java zelf schier geheel onbruikbaar. Gelijk de
verhalen der epische dichters als geschiedenis worden opgevat
wordt de geschiedenis zelve een voortdurend epos. Het is derhalve
niet mogelijk scherpe grenzen te trekken tusschen de poetische
’) -Adjl Säkä, b v., kennen wij door de omwerking in proza van den heer C. F. Winter,
uitgegeven door J . J . B. Gaal en T. Roorda. Uittreksels uit een bewerking van de Djäjä
Lengkärä gaf de Heer Cohen Stnart in de Bijdr.t. d. I . T. L. en Vk. D. I . en H. eneen over-
zicht der gesebiedenis ran Raden Pandji volgens de wajang verbalen schonk ons
Prof T. Roorda in hetzelfde Tijdschrift, Deel V II der Nieuwe Volgreeks.
en de historische literatuur der Javanen, en te minder daar ook voor
de laatste dikwijls versmaat wordt gebezigd. De kronieken of jaar-
boeken, doorgaans b a b a d geheeten, zijn in denieuw-Javaansche
literatuur zeer talrijk. De verhalen klimmen op tot de oudste
tijden; sommige behandelen de geheele geschiedenis van het
eiland, andere eenig bijzonder gedeelte, zooals de geschiedenis
van Djanggalä, Mädjäpahit, Padjadjaran, Demak, Mataram,
Karta Soera enz. Niets is moeilijker dan iets bepaalds omtrent
die geschriften te zeggen; zij missen doorgaans alle karakter
van individualiteit en zijn slechts als gedurige omwerkingen derzelfde
overgeleverde stof te beschouwen. Zelden schijnen de
afschrijvers zieh tot de vervaardiging eener kopie te bepalen; zij
veroorloven zieh gedurig de willekeurigste veranderingen en
bijvoegselen.
Een der zonderlingste producten van de historisch-poetische
literatuur van Java is de geschiedenis van Baron Sakender, die
door den heer Cohen Stuart afzonderlijk met vertaling en aan-
teekeningen is in het licht gegeven. Omtrent den tijd waarin het
geschreven werd, verkeeren wij alweder in de grootste onzekerheid.
Daar er de stichting van Batavia in verhaald wordt, is het althans
zeker na die gebeurtenis ontstaan; maar hoe lang valt te minder
te bepalen, daar ook dit werk wel niet van latere, om- en
bijwerking zal zijn verschoond gebleven. Het is geschreven in
de zoogenaamde kleine dichtmaten (tembang mätjäpat), die de
meest gebruikelijke zijn in de tegenwoordige Javaansche poezie,
en zieh, evenals de den overgang vormende middelbare dichtmaten
(tembang tengahhan), van de groote of Kawi-dichtmaten
(tembang gede) onder andere door een afwisselend getal regels in een
strophe en het gebruik van vaste rijmklanken onderscheiden. De overgangen
van de eene dichtmaat in de andere worden steeds door eene
woordspeling op den naam der nieuw aan te wenden dichtmaat aan-
gekondigd. Het gebruik van die verschillende maten verdeelt het geheel
in sekars, welkwoordmen gewoonlijkdoor z a n g e n vertaalt,
ofschoon de verdeeling alleen op verandering in den vorm be-
trekking heeft en zoo weinig in verband staat met de ordening •
der stof, dat de overgangen soms midden in een volzin plaats grijpen.