levend dier dat des daags op de mosbeddingen z it, waarvan de
feleurscbakeering zoo bedriegelijk door zjjne vacht wordt nagebootst,
dat men het nauwelijks daarvan kan ond er scheiden. Des avonds
echter ziet men dikwijls het dier, onder een akelig krijschend
geluid, van den eenen boom naar den anderen zweven; want
het heeft eene breede vleugelhuid tusschen de pooten uitgebreid,
waardoor het, even als de vliegende eekhorens, in staat wordt
gesteld zieh in schuinsehe richting door de lucht te bewegen.
Yan ouds is dit dier, dat ongeveer de grootte eener kat heeft,
onder de Europeanen bij den naam van ■ „vliegende kat“ bekend;
de inlanders noemen het koebang of koebin, de wetenschappe-
lijke naam is Graleopithecus variegatus.
Yan de lemurieden vindt men in .de wouden van Java twee
soorten van Nycticebus (tardigradus en Javanicus), die, door hun
zonderlingvoorkomen en rondsluipen in de duisternis, algemeene,
maar zeer ongegronde, vrees en achterdocht wekken, en het
niet minder onschuldige en nog meer gevreesde spookdiertje,
Tarsius spectrum, aan welks groote oogen eene kwaadaardige
tooverkracht wordt toegeschreven.
Doch het wordt tijd dat wij tot de belangrijker groep dervier-
handigen of wäre apen overgaan, en met eene körte vermelding
der op Javavoorkomende soorten van deze dieren ons overzicht der
dierlijke voortbrengselen van dat eiland besluiten. Minder rijk in
soorten, ofschoon niet in individu’s , dan de overige Indo-Maleische
eilanden, heeft Java van de langarmige gibbons slechts eene soort
van wouwouw (Hylobates leuciscus), van de slankapen den loe-
toeng of zwarten aap (Presbytes maurus), met de roodbruine
verscheidenheid, kowi geheeten (Presbytes pyrrhus), die in
Oost-Java op den Smeroe en den Tenger wordt gevonden en
door Junghuhn voor eene eigene soort wordt gehouden, alsmede
den soerili (Presbytes mitratns), en van de meerkatten den
grijzenaap of monjet (Macacus cynomolgus), de meest algemeene
en meest verbreide apensoort van den geheelen Archipel. De
wouwouwen ontleenen dezen naam aan hun onwelluidenden kreet,
dien zij nu langzaam en slepend, dan krachtiger en sneller
doen hooren, van het oogenblik af dat de morgenzon hare stralen op
het loofgewelf nedorschiet. In de wouden der tweede en gedeeltelijk
nog der derde zone zitten zij in talrijke troepen bij elkander in het geboomte
en doen uit honderden kelen te gelijk hun oeae-oaech weer-
galmen, dat eerst geruimen tijd na zonsopgang voor goed verstomt.
De soerili leeft eenzaam in de wouden der heete en gematigde
zone; hij vermaakt den reiziger niet door zijne sprongen, maar
verbergt zieh op zijne nadering in de dichtste lommer, en geeft
het bewijs zijner nabijheid alleen in een schel, maar kort afge-
broken gefluit, dat op den toon van een grooten vogel gelijkt.
De loetoeng daarentegen, reeds op een afstand aan zijne zwarte
kleur kenbaar, zit in kleine troepen vereenigd in zwaarmoedige
houding op de takken en is veel te traag om zieh zoo spoedig
uit de voeten te maken. Meent hij echter dat hem werkelijk
gevaar dreigt, dan aarzelt hij. niet van den boom waarop hij zieh
bevindt,naarbeneden te springen in de gapende kloof aan welks
rand deze omhöog rijst, mits de bodem weder met woudgeboomte
bedekt is. De zwarte aap en zijne roodachtige verscheidenheid
stijgen het hoogst in het gebergte, en worden soms nog op eene
hoogte van 7000 voet aangetroffen. Ook daalt hij soms, om vruch-
ten te zoeken, beneden de 2000 voet; maar zijn geliefkoosd
klimaat is de gematigde zone, waar hij zieh in grooten getale
in de hoogstammige wouden onthoudt. De monjet daarentegen
geeft de voorkeur aan de wärmte. Men ziet hem vaak in de
rhizophoren-wouden längs het strand rondstappen, om zieh met
de mosselen en krabben te voeden die de eb heeft achtergelaten;
en schoon hij, om de vruchten van vijge- en andere boomen te
erlangen, ook in de oorspronkelijke wouden der eerste en tweede
zone binnendringt, zal men hem in de derde zone slechts zelden
bespeuren. De monjets zijn gezellig en leven in troepen van 10
tot 50. Zij zijn altijd vroolijk en lustig, maken de potsierlijkste
sprongen, en zijn zoo weinig schuw, dat zij, vaak met hunne
jongen aan de'borst geklemd, in het geboomte ronddartelen of
zieh schommelen op de over eene beek hangende takken, zonder
zieh om den bespiedenden blik der reizigers te bekommeren.