volken, en worden ook aangetroffen bij alle volken van het
Maleische ras. Vermoedelijk is dit dan ook de bron waaruit
vele Javaansche bijgeloovigheden van dien aard geweld zijn,
b. v. dat wie door toovermiddelen rijk is geworden, na zijn dood
rondspookt in de gedaante van een witte kat ofhond, djrangkong
geheeten, en wie veel geld op woeker heeft geleend, de gedaante
aanneemt van een tjinoenoek, een boosaardig beest van mij
onbekende soort. Hiertoe behoort ook wat vroeger reeds over
de vermeende verwantschap der Javanen met krokodillen en
tijgers gezegd is *). Zelfs bij zijn leven kan de mensch zieh door
toovermiddelen in een dier veränderen, b. v. in een tijger, die
in dit geval matjan gadoengan heet, gelijk de wetenschap hoe tot
die gedaanteverwisseling te geräken, ngelmoe gadoengan geheeten
wordt.
Intusschen hebben op Java de voorstellingen aangaande de
zielsverhuizing door den invloed der Hindoes eene eigenaardige
kleur erlangd, of liever zij zijn, schoon metvelerleimisverstand
en inmenging van Polynesische begrippen, in de hoofdzaak aan
Brahmanisme en Boeddhisme ontleend. Dit blijkt vooral uit de
ascetische levenswijze, de zelfkastijding en dooding des vleesches,
die met de beoefening der ngelmoe peling in hare verscbillende
vertakkingen verbonden is.
Bij de Hindoes bestond, sedert de hoogste oudheid, het geloof
dat het schadelijke en onreine, al wat aan dood en verderfher-
innert, door de machten der duisternis werd voortgebracht en
zooveel mogelijk moet geschuwd worden. Hunne priesters, de
Brahmanen, brachten dit in verband met hunne voorstelling van
den reinen, heiligen Brahma, en hunne begrippen op.dit punt
werden gedurig meer overspannen. Al het zinnelijke en stoffelijke
werd onrein geacht, en men moest er naar streven zieh geheel
er van te bevrijden. Dit is,. Wel is waar, in het tegenwoordige
leven nooit volkomen bereikbaar; maar de edelsfe werd hij geacht,
die het daarin het verst had gebracht. Uit deze leer ontstond
een uiterst ingewikkeld stelsel van spijs- en reinheidswetten,
') Bl. 230, v.
waardoor aan de massa een zwaarjuk werd opgelegd, terwijl voor
hen die. naar hooger heiligheid streefden, eene reeks van boete-
doeningen en zelfpijningen werd gevorderd, zoo zwaar dat zij vaak de
krachten der menschelijke natuur schenen te boven te gaan. Daar de
mensch met zijn edeler deel, zijne ziel, aan Brahma verwant en het
lichaam het onreine aan hem is, moet het streven naar reinheid daarin
bestaan, dat de ziel over de behoeften en begeerten des lichaams en de
hartstochten uit de begeerten geboren trachte te zegepralen. Slechts
door de volkomenheid dier zegepraal wordt zij in staat gesteld tot
hären oorsprong, tot Brahma, weder te keeren. Ofschoon dit
nu ten slotte met allen het geval moet zijn, is de weg daartoe
zeer verschillend in lengte, naarmate der käste waarin men
geboren is. Alleen de Brahmanen, de leden der hoogste käste,
die reeds bij hunne geboorte op een hoogeren trap van reinheid
staan, kunnen in dit leven door boetedoening en dooding
des vleesches het zoover brengen, dat zij bij den dood
rechtstreeks tot God gaan. Voor alle anderen is eene wederge-
boorte noodzakelijk. Een Xatrija of adellijke kan in het günstigste
geval als Brahmaan; een Waisja, wier käste de massa van het
overheerschende Arische ras vormde, als Xatrija; een Soedra,
uit de door de Ariers onderworpen oorspronkelijke bevolking
van Hindostan gesproten, als Waisja herboren worden. Zij die
in het streven naar reinheid te kort schieten en zieh aan het
zingenot overgeven, worden na den dood door de vreeselijkste
hellestraffen geteisterd, en moeten, naar het verschil der om-
standigheden, een kortere of längere reeks van wedergeboorten
in de gestalte van dier of mensch doorloopen. Goede werken op
aarde geven wel is waar aanspraak op het tijdelijk genot van
den hemel van Indra, maar b e v r i j d e n niet van de wedergeboorten,
zoolang- de volkomen zegepraal over het zinnelijke en stoffelijke,
die slechts door de ascetische oefeningen van den Brahmaan te
verwerven is, niet is behaald.
Ofschoon nu het Brahmanisme zieh op Java hoofdzakelijk slechts
vertoond heeft in den lateren, onzuiveren vorm van het Siwaisme,
kon daardoor aan de neiging tot het ascetische leven geene
afbreuk worden gedaan, daar Siwa zelf, bij zijne vele andere