de plaats waar een vruchtdragende ficus of genitri-doom (Elaeo-
carpus angustifolius) hun gedurende den nacht de gelegenheid
zal hieden tot een overvloedigen maaltijd, waarvan zij den volgenden
morgen tot hunne slaapplaats in den koesterenden zonneschijn
terugkeeren. Deze dieren zijn zeer zachtzinnig en yreedzaam;
hun vleesch is eethaar, en als het goed bereid is, zelfs zeer
smakelijk. Er wordt echter vooral jacht op gemaakt om de schade
die zij aan de jonge kokoshoomen en de djagong toebrengen, of
aan de inlandsche suikerfabrikanten berokkenen door het afgetapte
sap uit de arenboomen op te zuigen. Men vangt ze soms door
in de nabijheid der arenboomen eene menigte vischhoeken te
bevestigen, waaraan zij onder het heen en weder fladderen met
de yleugels blijven haken, of doodt ze met kleine pijltjes, die
door soempitans of uitgeholde stokken geblazen worden.
Geheei anders leven de yleermuizen van het geslacht Pachysoma,
die zieh bij dag nooit op de boomen nederzetten, maar zieh in
holen en rotskloven verbergen, Waar zij verstrooid yan het gewelf
of längs de zijwanden afhangen. Zoolang zij niet gestoord worden,
brengen zij steeds weder den dag in dezelfde holen door, en men
vindt ze in iederen geschikten schuilhoek waar zij het hun zoo
hatelijke daglicht ontwijken kunnen, yan het läge strand tot hoog
in het gebergte. Zij leven deels van vruchten, maar ook deels
yan insecten, en vormen dus ook in dit opzicht een overgang tot
de insectenetende chiropteren, die evenzoo het licht in rotssple-
ten , holle boomen of andere donkere plaatsen ontwijken. Deze
zijn op Java vooral vertegenwoordigd door eene menigte soorten yan
Rhinolophus en Vespertilio, en doora Nycticejus Temminckii, die
yan alle Indische yleermuizen de gemeenste is. Yooral in de
holen yan de binnenste deelen der kalkbanken vindt mentallooze
zwermen yan al deze kleinere soorten yan yleermuizen, die de
Soendaneezen met een gemeenschappelijken naam 1 a 1 a i noemen,
dikwijls uit verschallende soorten samengesteld. Yan het gewelf
waaraan zij zieh vastklemmen, laten zij hunne uitwerpselen op
den bodem vallen, zoodat de holen met een onverdraagljjken
ammoniakalen stank vervuld zijn. Op de diepere plaatsen der
holen, gelijk ook hier en daar te midden der tempelruinen, ligt
de mest als een dikke brij opgehoopt, waaruit de inlanders van
Soerakarta en Madioen belangrijke hoeveelheden salpeter trekken.
De heer Salomon Muller ontdekte eens, aan de noordelijke helling
van den Gedé, op een gagaveld, een verbazend grooten rasa-
mala-boom, die tot woonplaats strekte aan een talloozen zwerm
van vledermuizen van het tot de Molossidae behoorende geslacht
Dysopes, yleermuizen die zieh door smalle, spitse yleugels en
een snelle vlucht onderscheiden. Op het veld liet zieh een sis-
send geluid hooren, dat, naar de verklaring der inlanders, werd
yeroorzaakt door de lalai-s die in den hollen stam van den boom
hun verblijf hielden en er binnen drongen door eene spleetvor-
mige opening op aanmerkelijke hoogte boyen den grond. De heer
Muller liet den boom veilen en vond de holte, schoon ze zeer diep en
wijd was, door Dysopes dilatatus in zulk eene menigte bewoond, dat
zij de wanden van het hol aan alle zijden schier volkomen bedekten.
Doch het merkwaardigste voorbeeld van opeenhooping van
vledermuizen biedt ongetwijfeld het in geheel Indie befaamde
„huis van Canneman“ , dat in de negerie Besoeki aan den grooten
postweg is gelegen. Des avonds ziet men boven dat huis
als het ware twee donkere wolken zweven, die bij de boven-
luiken aan weérszijden van het gebouw een aanvang nemen en
zieh verder als rook in de lucht verspreiden. Die wolken worden
gevormd door millioenen yleermuizen, die in dat huis verblijf
houden en het volstrekt onbewoonbaar maken. Yerscheidene
malen heeft men gepoogd het huis van die plaag te bevrjjden,
o. a. door de vleérmuizen door den röok van brandende zwavel
te verstikken; doch de uitkomst was hoogst onvoldoende, enmen
heeft zieh later te minder tot de aanwending van nieuwe mid-
delen genoopt gevoeld, naarmate men meer vreesde dat geheel
Besoeki door de uiteengedreven yleermuizen zou verpest worden.
Het huis van Canneman is dus thans de onhetwiste prooi dezer
dieren, die er een steeds aangroeiend depot van mest ophoopen,
dat door den bedwelmenden stank het beste middel is om alle
schending van hun verblijf te voorkomen.
Tusschen de vledermuizen en de lemurieden of halfapen plaatsen
de zoölogen een in de hooge bergwouden in afzondering
' 17