en den genialen blik van Wilhelm van Humboldt, die zieh bij
de samenStelling van zijn. werk „über die Kawisprache“ met
de gebretkigste middelen behelpen moest, washet niet vergund
ook maar eene enkele bladzijde van dat boek met zekerheid te
lezen. Later hebben de onderzoefeingen van Friederich den weg
gebaand tot betere kennis; maar eerst aan de grondige Studien
van de heeren van der Tunk, Cohen Stuart en Kern is bet
gelukt eenige onbetwistbare feiten aan het licht te brengen. In
het derde boek zullen wij meer daarvan vernemen; hier moeten
wij ons bepalen tot het weinige dat de taal zelve betreft waar-
van de bevolking van Java in dat tijdvak gebruik maakte.
Het is even zeker dat de taal der vreemdelingen, die zieh op
Java kwamen vestigen, het Sanskriet was, als dat de taal der
Javanen zelven een der takken is van den grooten Maleisehen
taalstam. Omtrent dit laatste is nooit een twijfel geopperd; maar
niet geheel ontbreekthet aan vermoedens, dat de taal der kolo-
nisten deels Prakriet, deels Pali zou geweest zijn. Het zorgvuldigst
onderzoek beeft echter steeds bevestigd, dat alle Hindoesche
bestanddeelen die, hetzij in het oud of nieuw Javaansch, hetzij,
in mindere hoeveelheid, in de andere talen van den Archipel
worden aangetroffen, zuiver Sanskrietsch zijn, met uit-
zondering van een zeer beperkt aantal Prakrietsche en Draviedische
woorden die in later tijd door het handelsverkeer zijn ingevoerd.
En met zekerheid kan men verder hieruit opmaken, dat zij die
zoowel het Boeddhisme als het Brahmanisme op Java gebracht
hebben, niet uit het zuiden van Hindostan, maar uit noorde-
lijker gewesten afkomstig waren ').
Omtrent den tijd waarop de eerste Hihdoe-kolonisten naar
Java kwamen, kan nog niets met zekerheid bepaald worden;
wij weten alleen uit het bericht van den Chineeschen pelgrim
Fa-Hian, dat in den aanvang der vijfde eeuw het Brahmanisme
op Java bekend was. Omtrent de taal die, van omstreeks het
jaar 800 na Christus of vroeger tot aan het tjjdstip der invoe-
ring van den Islam, onder de beheerschers der Javasche gewesten
') Kern in Bijdr. t. I T. L. en Vk. 8 e Volgr. VIII. 196
als schrijftaal in gebruik was, bezitten wij thans zekere kennis,
door eene reeks van met nauwkeurigheid gedagteekende authen-
tieke .stukken, uit dat tijdvak afkomstig, en meer of minder
volkomen ontcijferd. De tegenwoordige Javanen noemen die
ta a l, die zij niet meer verstaan , de t e m b oe n g o f b ä s ä k aw i ,
d. i. de taal der gedichten , omdat de oude Javaansche gedich-
ten, die zij thans slechts in nieuwere omwerkingen lezen, daarin
geschreven waren. Wij weten echter thans dat die taal geenszins
tot de gebonden rede beperkt was, en dat het tot verkeerde
voorstelling aanleiding geeft, wanneer men haar als eene uit-
sluitend poetische taal doet voorkomen. De heer Kern wil daarom
den naam Oud-Javaansch voor dien van Kawi in de. plaats
stellen '); de heer Cohen Stuart handhaaft dezen laatsten, omdat
h ij, mits men niet aan de letterlijke beteekenis hechte, het voor-
deel heeft, het Javaansch, zooals het vöör allen Arabischen,
Perzischen of Europeeschen invloed, in een geheel afgesloten
tijdperk der Javaansche geschiedenis, geschreven werd, met een
enkel woord bepaald en scherp aan te duiden.2)
Ofschoon de vreemdelingen ongetwijfeld van tijd tot tijd
door de overkomst van nieuwe kolonien versterkt werden, en
daardoor, in verband met hunne hoogere intellectueele ontwikke-
ling, er in konden slagen de inboorlingen allengs aan hungezag
te onderwerpen, was het echter onvermijdelijk dat zij zieh in
de taal naar hunne onderhoorigen schikten. Onder elkander
mögen zij wellicht nog langen tijd Sanskriet, in steeds achter-
uitgaanden graad van zuiverheid, gesproken hebben, in hunne
bevelen aan de verachte Sjoedra’s moesten zieh de trotsche Ariers
van de Javansche taal bedienen, wilden ze door hen verstaan
worden en zieh gehoorzaamd zien. Aan den anderen kant zal
zieh de geringe man beijverd hebben zijne overheerschers te
vleien en günstig te stemmen, door hen zooveel mogelijk in
hunne eigene taal toe te spreken, en zijn best te doen om hunne
fijnere uitspraak na te volgen en zijne rede met lange en deftige
J) Verslag aang. afdr. van te Batav. aanw. kawi-oorkonden, bl. 2. (Ook in Versl
en Meded, d. K. Ak. v. W. afd. Letterk. 2c reeks, D. I.)
2) Not. v. h. Bat. Gen. D. V III , bl XXIII.