paningset, volgt die van de toembassan en van de sasrahhan.
De eerste vertegenwoordigt den koopprijs der bruid'), die veelal
door hären vader of voogd met den tjongkok bepaald i s , anders
van bet .gebruik afhangt. De sasrahhan is een daarbij gevoegd
geschenk voor de ouders der bruid. Bij gegoede Javanen bestaat
het uit een of meer buffels, eenig gevogelte, rijst, vruchten,
lekkernijen en koperen keukengereedschap, maar bij geringe
lieden bepaalt zieh het gesehenk soms tot eenige vruchten. De
sasrahhan vereischt eenige bijzondere toevoegselen, wanneer de
bruid öf het oudste öf het jongste kind harer ouders is. In
beide gevallen worden de horens van den buffel met gouden of
zilveren puntjes versierd, terwijl hem een lap tjinde (zekere ge-
bloemde zijden stof) om den nek wordt geslagen. In het laatste
geval wordt er bovendien een pondjen of zak met geneesmiddelen en
een stuk lijnwaad bijgevoegd. Dit laatste heet pamesing en is
voor de voedster of baboe van hetmeisjebestemd, „als een schade-
vergoeding voor de kleeren, die zjj in de eerste kindschheid
bevuild heeft“ 2). De geschenken worden overgebracht door een
man en een vrouw, soms met begeleiding van muziek. Op den-
zelfden dag waarop de sasrahhan wordt aangeboden, zenden de
wederzijdsche ouders aan hunne bloedverwanten en vrienden
tondjokkans of geschenken van eetwaren, welk gebruik met
ons rondzenden van bruidsuiker en hypokras vergeleken kan
worden. Ook geeft ieder soortgelijke geschenken, wuarbij gegoe-
den zelfs een of twee buffels voegen, onder den naam van pake-
pel, aan zijn onmiddellijk hoofd.
Te gelijk met de rondzending der tondjokkan worden de
bloedverwanten en vrienden ook uitgenoodigd tot bijwoning van
de djagongan of het gezellig samenzijn, dat gedurende een of
meer dagen voor de voltrekking des huwelijks ten huize van de
ouders der aanstaande echtgenooten plaats vindt. De toebereid-
selen daarvoor zijn bij aanzienlijken zeer omslachtig. Zij vergrooten
hun pandäpä 3) door er aan drie zijden een tratag of plat dak
van gevlochten bamboe of palmbladen aan toe te voegen, en
*) Zie bl. 363. 2) Roorda, tfav. Hwdbk. 682. 3) Zie bl. 600.
omwinden hare pilaren, gelijk die van de pringgittan '), met
wit lijnwaad en festoenen van groen en vruchten. Ook wordt een
pronkbed (padjangan) gereed gemaakt, dat echter niet voor gebruik,
maar alleen voor staatsie bestemd is. Van tijd tot tijd
worden kanonschoten gelost, en de gasten worden op maal-
tijden, gamelanspel en de ledenverwrikkende dansen der rong-
gengs onthaald. De genoodigden brengen van hunnen kant geschenken
mede, die als pasoembangs of bijdragen tot de feest-
viering worden beschouwd. Bij geringe lieden is dit alles veel
eenvoudiger ingericht of blijft het grootendeels achterwege, en
men houde ook steeds in het oog dat in al zulke gebruiken
oneindig veel plaatselijk verschil heerscht.
De gezellige bijeenkomst van den laatsten avond voor de huw-
lijksvoltrekking dient tevens tot het midädarenni, d. i. tot de
voorbereiding voor het bezoek der widädari’s 2), dat in dien
nacht bruid en bruidegom wacht. Tot die voorbereiding behoort,
behalve een offer, ook dat aan bruid en bruidegom een deel
der wenkbrauwen en eenig haar op het voorhoofd en in den
nek worde afgeschoren (ngaloeb-aloebbi). De gasten worden bij
het naar huis gaan genoodigd om den volgenden dag de huwlijks-
voltrekking bij te wonen. De aanstaande echtelingen moeten
verder dien nacht doorwaken; als zij in. slaap geraakten zou hun
een groot ongeluk overkomen, en daarom worden aan beide
eenige vrouwen toegevoegd om hen gezelschap te houden.
Reeds te vijf ure in den morgen moeten bruid en bruidegom
zieh onderwerpen aan ' het beschilderen en blanketten van hun
gelaat (mahessi), waarbij de wenkbrauwen van den bruidegom
met zwartsel bestreken worden. De vrouw die deze werkzaam-
heid verricht, ontvangt eene offergave, sadjen geheeten, die uit
levensmiddelen en versnaperingen van verschillende soort met
eenige stukken huisraad en een kleine geldsom is samengesteld.
Later kleedt. zieh de bruidegom voor de huwelijksvoltrekking
zelve, waarbij de bruid slechts door hären wali 3) vertegenwoor-
digd wordt. Zijne kleeding komt zeer overeen met het hofkos-
tuum, en bestaat uit de dodot om het lijf en de koeloek dp het
_ Zie bl. 452. 2) Zie bl 320. s)- Zie blz. 362.