De fieus-soorten, de kiära’s der inlanders, zijn, zooals wij reeds
opmerkten, meer merkwaardig door de uitgestrektheid van haar
loofgewelf, dat doorgaans door eene menigte, allerwege van de
takken neerdalende en in den grönd schieiende luchtworteis, als
aoovele bij stammen, gedragen wordt, dan door hare hoogte. Eene
uitzondering maakt hierop echter de grootste van allen, Urostigma
karet, die het meesir in Zuid-Bantam wordt aangetroffen, maar
overal waar zij zieh verheft, den reiziger met verbazing ver-
vult, ömdat zij de hoogte der dipterocarpeeen en rasamala’s
met den verbazenden omvang der vijgeboomen verbindt. Bij
nog jonge boomen, die slechts eene hoogte van omstreeks 50
voeten bereiken, heeft de hoofdkroon eene middellijn van 500 en
meer voeten en wordt door honderden zulke bijstammen, waar-
tusschen men wandelen kan, gedragen. Wordt de boom ouder,
dan worden allengs al deze zuilen, als verbazend dikke touwen,
ineengedraaid en vormen zij een vlechtwerk, hier en daar met
openingen, dat echter eenigermate als een enkele stam, soms
honderden voeten dik, kan beschouwd worden. Hooger op worden
die samengevlochten stammen allengs dünner en verkrijgen naar den
top toe hoe langer hoe meer de gedaante eener enkele, het hoog
boven den bodem verhevene loofdak dragende zuil. Zoo ver men
zonder ladders kan opklauteren, vertoonen die ineengeslingerde
stammen de gapende wonden, die de voorbijgaande Javaan zelden
verzuimt met zijn hakmes er in te slaan, om het dikke, kleverige
melksap dat er uitvloeit en d a t, aan de lucht blootgesteld, zieh tot
de bekende gom-elastiek verhardt, in tezamelen, hetzij tot eigen
gebruik, hetzij öm het op de eerste de beste markt te verkoopen.
In Oost-Java worden de hoogstammige boomen der oorspronkelijke
wouden ten deele door andere vervangen, waaronder de tot de datis-
ceeen behoorende Tetrameies nudiflora merkwaardig is door zijn
volslagen gemis aan bladeren gedurende den tijd dat zijne kromme
takken aan het einde met sterk vertakte bloempluimen getooid zijn,
en de beruchte vergiftboom, Antiaris toxicaria, die tot de artocar-
peeen behoort, door het vroeger algemeen verbreid geloof aan de
buitengewone hevigheid zijner schadelijke werking. Men verhaalde
dat het doodelijk is onder zijne schaduw te slapen, en dat de vogels
die er over been vliegen, levenloos nederstorten. De schromelijke
overdrijving d e z e r berichten is lang in het licht gesteld; waarheid
is het echter dat de boom een scherp en giftig melksap bevat, d a t,
,met andere op zichzelf niet schadelijke bestanddeelen gemengd,
door de inlanders gebruikt wordt om hunne wapenen te bestrijken
en het gevaar der daarmede toegebrachte wonden te verhoogen.
Onder de struiken dezer oorspronkelijke wouden zijn, nevensde
pisangs en eenige soorten van pandanen en kleine palmen, vooral de
scitamineeenvan de geslachten Elettaria en Alpinia onze aandacht
waardig. Het zijn kruidachtige, saprijke plánten, die hare sten-
gels tot eene hoogte van 8 ä 12 voet groepsgewijs en dicht nevens
elkander omhoog steken, en daardoor als het ware een woudin
het woud vormen, dat meer dan alle andere struiken den reiziger
den weg verspert. Daarentegen verlustigt zieh zijn oog aan
den weligen groei der groote bladeren en aan de pracht der gele, .
oranje en scharlakenroode bloemen, die nu eens uit den grond
schijnen op te schieten, dan weder in trossen vereenigd aan de
uiteinden der stengels prijken.
Wij zijn genaderd tot de tweede zone, de gematigde, die zieh
van de hoogte van 2000 tot die van 4500 voet boven den
zeespiegel längs de berghellingen uitstrekt. De uitgestrektheid
van den tot deze zone behóorenden bodem zal nauw een vijftigste
van dien der heete zone bedragen; hij is bijna overal sterk
hellende en met eene zeer vruchtbare, door verwering dergesteen-
ten ontstane, vulkanische aarde bedekt. Alleen in de Preanger-
regentschappen, waar de neptunische bergen hier en daar tot
3000 en meer voeten stijgen en nog op die hoogte tamelijk vlakke
streken met geringe helling vormen, breidt zieh dezegordel over
eene noemenswaardige uitgestrektheid van tertiairen bodem u it;
overal elders zijn er slechts enkele toppen en jukken van het
neptunisch gebergte die de hoogte van 2000 voet te boven gaan. Het
grootste deel van den bodem welks plantbekleeding wij thans
moeten gadeslaan, bestaat uit dehellingen der vulkanische kegelbergen,
de zadels die de gepaarde vulkanen verbinden^ en zieh
dikwijls in hun middengedeelte eenigszins vlak uitbreiden, of
eindelijk de vlakke hooglanden die tusschen de vulkanen en