voedsel eischende monden terughoudt. Doch eensklaps zal een
groot deel der bevolking, zonder het te vermoeden, zonder voor
den stnjd des levens geoefend te zijn, zonder geleerd te hebben
zieh voor een harde noodzakeffjkheid te buigen, tegelijk aan
die uiterste grens staan. In Yele streken Yan Midden-Java heeft
misschien de bevolkingsdichtheid reeds bijna de grens bereikt
waarin de bestaande instellingen allen een karig leYensonderhoud
kunnen Yerschaffen. Is die grens eenmaal bereikt, dan zullen
wellicht Yele duizenden eensklaps aan eilende ter prooi worden.
In de gegeven omstandigheden vindt de Javaan geene aanlei-
ding of middelen, hetzij tot nieuwe ontginningen op groote sehaal,
hetzij tot vermeerdering der producten Yan zijn akker door
betere werkwijze en gepastere werktuigen; hij ontvangt daardoor
Yolstrekt geene opleiding tot dien, tegelijk meer extensieven en
intensieYen landbouw, gepaard met de ontwikkeling Yanvelerlei
andere bedrijven, die alleen nog in staat zal zijn aan het Yolgend
geslacht bij zieh gelijk blijvende Yermeerdering het vereisehte
leyensonderhoud te Yerschaffen. Doch ik spreek hier als wäre
het cultuurstelsel met den aankleve Yan dien nog onveranderd
gehandhaafd. Gelukkig is dat niet het geval; gelukkig is er
reeds menige bres in geschoten, en is een maatschappelijke toe-
stand, wel niet zoo symmetrisch en idyllisch als de voorstanders
Yan het stelsel zieh droomen, maar meer houdbaar, meer ge-
schikt voor den strijd des levens dien wij hier te strijden hebben,
door menigen maatregel voorbereid. Het gelukkige feit dat de
hervorming -is aangevangen, voordat zij nog gebiedend noodza-
kelijk was geworden, ziedaar wat de voorstanders van het allengs
instortende stelsel in hun oordeel misleidt. Mij schijnt het een
weldaad, dat het veldwmnen van betere economische begrippen,
waarvoor ook de Regeering het oor niet kon sluiten, Java be-
waard heeft voor de uiterste gevolgen van een stelsel dat misschien
nog enkele jaren de vermeerdering der volksmassa zou
hebben begunstigd, maar haar eensklaps onvoorbereid in de armen
eener vreeselijke eilende zou geworpen hebben.
t w e e d e h o o f d s t u k .
Voorkomen en karakter der bevolking.
De drie volken die Java bewonen, behooren allen, zooals reeds
werd opgemerkt, behoudens eenige vreemde inmengselen, tot
het Maleische ra s , en hebben de grondtrekken van den lichaams-
bouw en den zedelijken en verstandelijken aanleg van dat ras
met elkander gemeen. In de moeilijke vragen over den oorsprong
van het Maleische ras en zijne verwantschap met de Polynesiers
en de volken van Oost-Azie, willen wij ons hier niet verdiepen.
"Wij willen ons ook met eene algemeene karakteristiek van het
Maleische ras niet verder bezig houden, dan voor den achtergrond
van ons tafereel volstrekt vereischt wordt. De overvloed der stof
dwingt ons onze beschrijving zooveel mogelijk tot de Javanen te
beperken, met aanwijzing echter der eigenaardigheden waardoor
Soendaneezen en Madoereezen van de eigenlijke Javanen verschiffen.
Het is bekend dat men tot voor weinige jaren algemeen de
studie van den vorm en de capaciteit der schedels als den eeni-
gen zekeren grondslag voor de classificatie der menschenrassen
beschouwde. Yerbazend is de arbeid die aan het verzamelen,
aftneten en vergelijken van schedels van verschiffende volken en
rassen besteed is. Men kan ook niet klagen, dat bij deze onder-
zoekingen het Maleische ras is verwaarloosd, al is het slechts
door enkele onderzoekers meer op den voorgrond gesteld. Even-
wel schijnt het nog niet mogelijk te zijn geweest voor de Mä-
leische volken in het algemeen de vraag naar behooren uit te
maken, die tot de allereerste en gewichtigste verdeeling der