voet in diameter heeft, en de even algemeene, maar Heinere
ikan keper (Scatophagus argus). Deze laatste visck wordt zoowel
in de riviermonden als in zee aangetroffen, en aast op deuitwerp-
selen van menscken en dieren, waarom hij de schepen nazwemt
en het meest in de nabijheid der privaten wordt gevangen. Hij
ontleent daaraan zijn Hollandschen naam van drekviseh, en is
natuurlijk bij velen een voorwerp van afkeer, ofschoon zij die
zijn vleescb durven proeven, het aangenaam van smaak vinden.
Hard, wit en smakelijk van vleesch zijn ook onderscheiden soorten
van het geslacht Platax, die de inlanders onder den naam
ikan gampret samenvatten.
Tot de trachimeden behooren de verschillende soorten van
Sillago, die doörde Europeanen onder den naam van s p i e r i n g
gegeten worden. Zij komen in grooten overvloed voor, vooral
Sillago acuta, en leveren een gezond en smakelijk voedsel. Yan
de sciaenieden of omberachtige visschen zijn voor de huishou-
ding vooral gewichtig twee soorten van Otolithus (argenteus en
lithoides), beide door de inlanders ikan gigi djaran geheeten;
doch deze en onderscheiden andere verwante visschen leveren
weleen smakelijk voedsel, maar komen, als minder fijn, niet op
de tafels der Europeanen. Anders is het met Sphyraena jello
en twee andere zeldzamere soorten van hetzelfde geslacht, die
onder den naam van s n o e k worden opgedischt, en eenigermate
ook met het roodHeurige en zeer smakelijke vleesch van eenige
grootere soorten van Polynemus (ikan koeroe), waarvan echter
het gebruik door Europeanen zeer beperkt schijnt te zijn. Tri-
chiurus haumela, de ikan lajor der inlanders, die ook dezen in
overvloed voorkomenden visch gaame eten, vertegenwoordigt
op Java de trichiuridae.
Het wordt moeilijk de belangstelling te bewaren, waar zulk
een lange reeks van visschen gemonsterd wordt, en toch moet
ik nog meer van het geduld des lezers vergen, indien hij zieh
een niet al te gebrekkige voorstelling verschaffen wil van den
verbazenden rijkdom der Javasche vischmarkt. Geene andere
familie evenaart in de waarde en verscheidenheid der eetbare
soorten die der scomberidae of makreelen, die trouwens ook in
Europa tot de lekkerste visschen behooren, ofschoon men ze,
waarom weet ik niet, ten onzent nauwelijks kent. De soorten
die hier vermelding verdienen, zijn vooreerst de ikan kombong
(Scomber kanagurta), die te Batavia dagelijks bij duizenden
wordt aangevoerd, en het overvloedigst en smakelijkst is in
Juli en Augustus; voorts de ikan tengiri, onder welken naam
verschillende soorten van Cymbium worden samengevat, die allen
goed van smaak, doch eenigszins moeilijk te bekomen zijn; de ikan
talang, zooalsverschillende soorten van Chorinemus, allengeacht
als spijs, genoemd worden; de ikan selar en ikan kwee, welke namen
de talrijke, deels zeer overvloedige, deels zeer gezöchte soorten
van Caranx aanduiden, de eerste de soorten met laag lichaam
en recht profiel, de tweede de soorten met hoog lichaam en.af-
gerond profiel; de ikan soesoe ofmelkvisch (Lactarius delicatulus),
zeer gezöcht om zijn zachten zoeten smaak; de ikan pampel of
bawal itam (Parastromateus niger), die een der smakelijkste
vischgerechten oplevert; en onderscheidene soorten van Stromateus
en Stromateoides, allen mede onder den naam van ikan bawal
begrepen, maar met de bijvoeging van poetih, koening,- tjermin
enz. tot onderscheiding der soorten. Deze en vele andere ma-
kreelachtige visschen worden in groote hoeveelheddh, deels versch,
deels gedroogd en gezouten, als ikan kring, gegeten. Jammer
dat het gebruik der gedroogde visschen, hoe algemeen onder
de inlanders, dikwijls schadelijk is , omdat veelal slechts de on-
verkoopbare, half-bedorven visch tot ikan kring bereid wordt.
De gobiidae treden wat de voeding betreft zeer op den achter-
grond; maar tot deze familie behooren de slijkspringers (soorten van
Periophthalmus en Boleophthalmus), die de aandacht trekken door
hunne zonderlinge bewegingen. Het zijn hagedisachtige visschen,
die zieh van de buikvinnen bedienen als van voeten en, terwijl
zij drie ä vier voet ver springen, zieh met verwonderlijke snelheid
bewegen over den weeken modderbodem van rhizophörenwouden
en moerassige delta-landen, waarop zij zieh bij voorkeur onthouden.
De naam ikan belanak wordt gegeven aan verschillende soorten
van mugilidae of harders, die allen zeer fijn van smaak zijn, en
daarom tot de visschen behooren die in vijvers worden aangekweekt;