van den kalkbodem kunnen dringen. Hare groeiwijze en loof-
gewelf is emdeloos verseileiden , en liefc levendige kopergroen
der bladeren vormt soms een prächtig contrast met de vermiljoen-
roode vruchten, die als kogels ter grootte van een hoofd onder
de bladerbossen afhangen.
Eene derde groep van planten verlieft zieh aan de landzijde
der duinen of op den drogen bodem achter de strandbosschen,
hetzij die uit kalksteen of koraal, of üit zand is gevormd. "Waar
noch rhizophoren noch duinstrand gevonden worden, maar de
kust als rotsmuur uit de baren rijst of met steile glooiing on-
middellijk in droog land, b. v. een met zand bedekten koraal-
bodem, overgaat, grenst deze in fraaie en weelderige, van 20
tot 25 voet hooge boschjes opeengepakte plantengroep onmid-
dellijk aan het blauwe watervlak. Hier prijken de witte gesplit-
ste bloemkroonen van verschillende goodenovieeen, waaronder
de Scaevola Königii in hären stam een fijn wit merg bevat,
waarvan de bewoners der Molukken kunstbloemen en andere
to t sieraad dienende figuren snijden, en naast het viltige zilver-
grijze loof van Tournefortia argentea de fraai gekleurde blinkende
bladeren van Climacandra obovata en Pagraea litoralis.
Hier vindt men ook, doch steeds geheel afzonderlijk, de plompe,
vijf ä, zes voet hooge, met kringen voorziene stammen van Cycas
circinalis, op wier afgeknot uiteinde zieh de ge rinde, scherm-
achtige bladeren verhelfen, terwijl zieh daartusschen eerst de
eivormige, dojergele, een voet lange bloemkegel, later bjj den
vrouwelijken boom honderden groene vruchten ter grootte van
walnoten vertoonen. De stam van dezen boom bevat sago,
maar het is verkeerd hem met vele Duitsche schrijvers als den
gewonen sagoboom voor te stellen, daar dit zetmeel vooral uit
de palmen van het geslacht Metroxylon verkregen wordt. De
inlanders noemen dezen boom pakoe adji, d. i. koningsvaren;
en inderdaad schijnt hij het midden te houden tusschen een
boomvaren en een palm. De cycadeeeü groeien uiterst langzaam
en kunnen een zeer hoogen ouderdom bereiken; hun eigenaar-
dige vorm was , blijkens de vele cycadeeenstammen die in fos-
sielen toestand worden aangetroffen, in de voorwereldlijke scheppingen
veel sterker dan in het tegenwoordige geologische tijdperk
vertegenwoordigd.
Onder de overige boomen van deze groep vermeld ik nog
eenige nieuwe pandan-soorten, waaronder de koning der pan-
daneeen, de Pandanus bidoer, die bijna de hoogte van een
kokospalm evenaart, door Junghuhn aan den voet van den
Goenong Pajoeng op Java’s Zuidwestelijken uithoek werd aangetroffen;
voorts een paar Gerbera-soorten, wier vruchten ver-
giftig zijn, maar uit wier zaden lampolie wordt geperst, en eene
rotansoort, Calamus litoralis, die als slingerplant het geboomte
omstrengelt waar het gebladerte het dichtst is. Maar vooral verdienen
nog eenige boomen opmerking die groepsgewijs dicht bij
elkander groeien en afzonderlijke woudstrooken binnen het alge-
meene kustwoud vormen. Op een met zand bedekten koraalbodem
groeit dus de tot de guttiferen behoorende Carophyllum inophyl-
lum, die vooral längs de zuidkust van Bantam de heerlijkste,
lommerrijkste wouden vormt. Het levendig blinkend groen der
lederachtige bladeren, de fraaie witte bloemen die een aange-
namen geur verspreiden, de welriekende, brandbare, geelkleurige
hars die uit den bast vloeit, maken dezen boom zoo gezöcht,
dat hij vaak in de nabijheid der dorpen wordt aangekweekt.
Hetzelfde geldt van Hibiscus tiliaceus, een kleine boom, die
nabij de stranden gansche boschjes met een dicht loofgewelf
vormt, maar door de inlanders om zijne groote gele bloemen en
de nuttige vezelstöf die zijn bast oplevert, in lange lanen bij
hunne dorpen geplant wordt en onder den naam van waroe
laoet bekend is. Voorts, behalve eenige kleinere palmen, de
niboeng (Areca nibung), die veel op den kokospalm gelijkt,
eene gezöchte palmkool oplevert, en wegens de latten waarin
zieh zijn stam laat kloven, eene eerste plaats onder de hout-
palmen inneemt, en de .langkap-palm (Arenga obtusifolia), die
onder de suikerpalmen kan gerekend worden, en die, behalve
een fraai hout voor lansen en weversgereedschap, een vezeligen
bast oplevert; waarvan bezems en huisbedekking vervaardigd
worden. De niboeng-palm groeit ook op een moerassigen alluviaal-
bodem, maar komt daar meer afzonderlijk voor; de langkap-palm